Kısa sure oncesine kadar hafızanın yaşla birlikte zayıflaması normal olarak kabul ediliyordu. Ancak gunumuzde, hayat boyu surdurulen doğru beslenme ve beyni calıştıran egzersizlerle yaşlılığa bağlı hafıza kaybının azaltılabileceği biliniyor. Yaş alırken tum diğer organlarımız gibi beynimizde eskir ve genclik donemindeki kadar keskin bir hafızamız olmayabilir. Fakat doğru yiyecekleri secerek yaşlanmanın getirdiği bu olumsuz etkileri en az duzeyde tutmak mumkun. Uzmanların hafızaya iyi gelen yiyecekler arasında gosterdiği gıdaların coğu B kompleks vitaminleri, C vitamini, omega 3 yağ asitleri ve antioksidanlar icermektedir.
Hafızayı Guclendiren Besinler
B12 Vitamini: B12 vitamini veya “kobalamin” eksikliğinin belirtileri arasında hafıza zayıflığı ve hafıza kaybı bulunmaktadır. Bu alanda yapılan calışmalar B12 vitamini eksikliğinin uzun sureli devam etmesi halinde noropsikiyatrik bozukluklara neden olabileceğini belirtiyor. B12 eksikliği iki ana nedenle gorulebilir; birincisi B12 vitamini bakımından zengin gıdaları tuketmemek, ikincisi ise “pernisiyoz anemi” gibi vucudun B12 vitaminini emmesini engelleyen hastalıklardır. Bu vitaminin eksikliği yaşlılarda ve hayvansal gıda tuketmeyenlerde daha cok gorulmektedir. Erken teşhis ve vitamin takviyeleri ile kısa surede duzeltilebilen bir durum olan B12 vitamini eksikliği yaşamamak icin et, kumes hayvanları ve balığı beslenmenize ekleyebilirsiniz. Kuru tahıl urunleri de genellikle B12 vitamini icermektedir.
Yaban Mersini: C vitamini bakımından zengin olan ve antioksidan iceren yaban mersini, yaşla birlikte zayıflayan hafıza icin kullanılabilir. Yaban mersini icinde bulunan antosiyaninler ve flavonoidler beynin hafızadan sorumlu bolgesi “hipokampus” uzerinde direk etki yaratır. Birleşik Krallık’ta Reading Universitesi’nde hayvanlar uzerinde yapılan ve “Telegraph” gazetesinde yayınlanan araştırma sonuclarına gore flavonoidler sinir hucrelerinin fonksiyonlarını arttırıyor ve daha keskin bir hafızaya yardımcı oluyor. Yine aynı araştırmada hafızayı guclendirmek ve beyin fonksiyonlarını geliştirmek icin yaban mersini tuketimi ozellikle tavsiye ediliyor. Alzheimer hastalığının yol actığı hafıza kaybına iyi gelip gelmediği konusunda yapılan calışmaların sayısı yetersiz olsa da uzmanlar duzenli olarak yaban mersini tuketmenin hastalığın hafızayla ilgili belirtilerini hafifletebileceğini soyluyor.Yumurta: Bellekte onemli bir norotransmiter olan “asetilkolinin” sentezi icin gerekli “kolin” maddesi yumurtada bol miktarda bulunur. Oregon State Universitesi’nde yapılan bir araştırmanın sonucuna gore asetilkoli yapısında meydana gelen bozukluklar ve bu norotransmiter de oluşan fonksiyon bozuklukları Alzheimer hastalığı ile yakından ilişkilidir. Ancak bu araştırma sonuclarını destekleyecek diğer bağımsız araştırmaların sayısı az olduğu icin yeterince “kolin” almanın Alzheimer hastalığını onlediği soylenemez. Hayvanlar uzerinde yapılan bazı araştırmalar erken yaşlarda kolin yonunden zengin beslenenlerin ilerleyen donemlerde daha az hafıza sorunu yaşadığını gostermiştir.
Yeşil Cay: Yeşil cay icinde bulunan polifenollerin, ozellikle flavonoidlerin hafızayı geliştirdiği duşunulmektedir. Bu antioksidanlar, Alzheimer hastalarının beyinlerinde plak oluşturan proteinlerin uretiminin azaltılmasına yardımcı olur ve hafızayı zayıflatan noron kaybını baskılar. Flavonoidlerin antioksidan ozelliklerinin ilerleyen yaşlarda gorulen sinir hucresi kaybını yavaşlattığına inanılmaktadır. Newcastle Universitesi, Kuzey Doğu Şifalı Bitki Araştırma Merkezi’nde yurutulen ve ScienceDaily tarafından yayınlanan araştırmaya gore yeşil ve siyah cayın hafızayı olumsuz yonde etkileyen bazı enzimlerin uretimini azalttığı belirlenmiştir. Aynı araştırma yeşil cayın siyah caya gore daha hızlı sonuc verdiğinin altını cizmektedir.
Balık: Beynin duzgun olarak calışabilmesi ve hafızanın kuvvetlenmesi icin oldukca onemli olan omega 3 yağ asitleri bakımından zengin ton, somon, alabalık gibi soğuk su balıklarının haftada en az 2 oğun tuketilmesi tavsiye ediliyor. Balık dışında, omega 3 iceren diğer besinler arasında ceviz, keten tohumu, kabak cekirdeğini sayabiliriz. Bu gıdalar aynı zamanda Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalini azaltmaya yardımcı olabilir.
Sebzeler: Duşuk kalorili, A vitamini ve demir gibi bircok temel vitamin ve mineraller iceren ıspanak, marul ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzelerde guclu bir hafıza icin onerilen yiyecekler arasında yer alıyor. Tuketilen sebzenin rengi ne kadar koyu yeşil olursa icerdiği antioksidan miktarı artıyor ve sağlıklı bir beyin icin o kadar cok fayda sağlıyor. Harvard Tıp Okulu tarafında yapılan, 13.000 kadının 25 yıl boyunca izlendiği araştırmaya gore, duzenli olarak sebze tuketenler, ilerleyen yaşlarda tuketmeyenlere gore cok daha az hafıza problemi yaşıyor.
Folik Asit: Boston’daki Tufts Universitesi’nde yapılan, 320 erkeğin 3 yıl boyunca izlendiği bir calışmada, kandaki “homosistein” duzeyi yuksek olaran erkeklerin bellek zayıflığı yaşadığı ve doğrudan homosistein duzeylerini duşuren folik asit (folat) tuketenlerin daha guclu belleğe sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Avustralya yapılan bir diğer calışma, folik asit acısından zengin gıdalar yemenin beyinde hızlı bilgi işleme ve hafızayı guclendirme ile ilişkili olduğu yonunde sonuclara sahiptir. Folik asit bakımından zengin yiyecekler arasında kahvaltılık tahıllar, mercimek, borulce, soya fasulyesi, ıspanak, bezelye, enginar, brokoli, buğday tohumu, pancar ve portakalı sayabiliriz.
Guclu Bir Hafıza İcin Diğer Oneriler
Tansiyonunuzu ve kolesterolunuzu kontrol altında tutun. Kalp ve damar sağlığını korumak beynin duzgun calışması cok onemlidir.
Uyku duzenini sağlayın. Araştırmalar uyku bozukluklarının hafızanın zayıflaması ile yakından ilgili olduğunu soyluyor.
Duzenli egzersiz yapın. Duzenli fiziksel aktivitenin Alzheimer hastalığı ve bunama riskini azalttığı biliniyor.
Beyin jimnastiği yapın. Bulmaca, lisan oğrenme gibi beyni calıştıran aktiviteler ileri yaşlarda beynin daha sağlıklı olmasını sağlıyor.
Sigara icmeyin. Kalp krizi riskini arttıran ve tansiyonu yukselten sigara beyinde kalıcı hasara yol acabiliyor.
Stresi azaltın. Stresi azaltmanın yollarını oğrenin, hobi edinin ve kendinize fazla yuklenmeyin.