Vucudumuzda doğuştan ya da sonradan oluşan benlerin bazıları kanser riski taşıyor. İster doğuştan olsun ister sonradan, bazı benler insan sağlığı acısından son derece tehlikeli.,

Benlerin oluşumunu "Melanosit adı verilen ve melanin pigmenti ureten hucrelerin oluşturduğu yapılardır" şeklinde acıklayan uzmanlar, bazı benlerin kanser riski taşıdığını belirtiyor.

Daha cok kişinin genetik yapısıyla ilgili olan benleri UV ışınları olumsuz etkiliyor. Yaygın olarak kahverengi, siyah ya da deri renginde gorulen benlerin turleri ise şoyle: * Konjenital benler: Doğumda veya yaşamın ilk birkac haftasında oluşurlar.
Kucuk (1.5 cm), orta (1.5-20 cm) veya buyuk (20 cm) olabilirler. Buyuk konjenital benler uzerinde yaşam boyu melanom (kanser) gelişme riski yuksek olduğundan, plastik cerrahi girişimler ile cıkartılmaları gerekir. * Displastik benler: Coğunlukla ergenlik cağında oluşur, ailesel olabilirler. Tek veya cok sayıda, duzensiz, keskin olmayan sınırlı, kahverengi, siyah veya kırmızı lekeler şeklindedirler. * Olağan benler: Cocukluk cağından erişkinliğe kadar herhangi bir yaşta oluşur, belli bir gelişim sureci izledikten sonra dururlar.
Bazıları da yaşlılık cağında kaybolur. Benlerin tehlikeli olup olmadığını anlamak icin oncelikle sayısına bakmak gerekiyor. Sayının cokluğuyla koyu renkteki benlerin varlığı ve ozellikle renklerinde duzensizlik olanlar takip edilmeli. Orneğin, bir benin icinde birden fazla renk varsa, tehlikelidir. Ayrıca normalde oval ya da yuvarlak olan benlerin sınırları duzensiz, yani dantel gibi girintili cıkıntılıysa bu da riskli durumlardandır. Benlerin hareketlenmesi de tehlikelidir.
Normal duran bir ben kısa sure icerisinde buyumeye ya da hızla renk değiştirmeye başlarsa takip edilmelidir. Bunun yanında benlerin buyukluğu de uzmanlarca onemli sayılıyor. Benler yarım santimden itibaren risk taşımaya başlar. Bunun dışında kişinin diğer benlerinden daha farklı olduğunu duşunduğu, ani değişim gosteren, hızla buyuyen ya da gorunuşunden endişe duyduğu benleri varsa, mutlaka bir hekime başvurması gerekiyor.
Benlerin butunune bakıldığında ve tum turleri değerlendirildiğinde kansere donuşum riski yuzde bir civarında bulunuyor. Uzmanlar doğuştan olan benlerin, ozellikle de buyuk olanların kanser riski taşıdığını belirtiyor. Bu nedenle benlerin mutlaka yakından takip edilmesi, gerektiğinde de cerrahi olarak cıkarılması onem taşıyor. İcinde bulunduğumuz yaz aylarında benlerin guneşi gordukce hem sayılarının arttığını, hem de yapılarının bozulup dejenere olabileceği uyarısını yapan uzmanlar, yanık yapacak boyutta guneşten etkilenen ciltlerdeki benlerin kanser oluşumunu hızlandığını vurguluyor.
Herkesin duzenli olarak aylık periyodlarla benlerini kontrol etmesi gerekiyor. Bu kontroller sırasında bende asimetri, sınır duzensizliği, renk değişikliği (benin birden cok renk icermesi), belirgin buyume, iltihabi reaksiyon ya da kanama tespit edilirse, bunun cilt kanseri belirtisi olacağı akıllara gelmelidir. Erken evrede ben kanseri, asimetrik, acık-koyu kahverengi veya siyah renk golgelenmeleri iceren, keskin olmayan sınırlı bir lekedir. Kanser gelişimi acısından risk faktoru bulunanların uc ila 12 ayda bir hastaneye başvurarak, dermatolojik muayeden gecmesi oneriliyor. Benlerin incelenmesinde muayenenin yanı sıra benin 10 kat buyutulerek icindeki yapıların gorunmesini sağlayan "dermatoskop" adı verilen bir el aletinden de yararlanılıyor. Benlerdeki bazı anormallikler cıplak gozle saptanabilecek duruma gelmeden once de dermatoskop ile daha erken donemde saptanabiliyor.
DERMATOLOG Dr. Gunnur Ozarslan, kanser riski taşıyacak benlere bazı cilt tiplerinde daha sık rastlandığını belirterek, bunları şoyle sıralıyor: * Ten rengi acık olup, mavi, gri ya da yeşil goz rengine, yoğun cillere sahip olmak. * Ozellikle cocukluk ve ergenlik doneminde aralıklı olarak yoğun şekilde guneşe maruz kalmak. * Cocukluk doneminde gecirilmiş guneş yanıkları oykusunun bulunması. * Daha once kanser gecirmiş olmak ya da ailede kanser oykusunun varlığı. * Bireyde cok sayıda (ellinin uzerinde) ben bulunması. * Displastik (atipik) ben olarak adlandırılan duzensiz benlere sahip olmak.