Anal inkontinans tanısının konması ve kesin nedeninin tespit edilmesi icin bir dizi test kullanılmaktadır:
• Dijital rektal muayene: Doktorunuz sfinkter kaslarının gucunu değerlendirmek icin rektum bolgesini eldivenli ve yağlanmış parmakla muayene edecek ve herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol edecektir. Muayene sırasında rektal sarkma olup olmadığını gormek icin hastanın eğilmesi istenebilir.
• Balon cıkarma testi: Bu işlem icin, rektuma kucuk bir balon yerleştirilir ve su doldurulur. Daha sonra tuvalete gitmeniz ve balonu cıkarmanız istenir. Balonun cıkarılması esnasında gecen sure kaydedilir. Bir dakika veya daha uzun bir sure genellikle dışkılama bozukluğunun bir işareti olarak kabul edilir.
• Anal manometri: Dar ve esnek bir tup anus ve rektum icine yerleştirilir. Daha sonra tupun ucundaki kucuk balon genişletilir. Bu test ile anal sfinkterin gerginliği ve rektumun duyarlılık ve işleyişi olculmeye calışılır.
• Anorektal ultrasonografi: Dar, değneğe benzer bir cihaz anus ve rektum icine yerleştirilir. Cihaz doktorunuza sfinkter kasının yapısını değerlendirmesi icin video goruntuleri elde eder.
• Proktografi: Hasta bu test icin ozel olarak tasarlanmış tuvalette dışkılamasını yaparken X-ray video goruntuleri alınır. Test ile ne kadar dışkılama yapıldığı ve rektumun dışkıyı ne derece tutabildiği incelenir.
• Proctosigmoidoscopy: Esnek bir tup kolonun son iki kısmında (sigmoid) dışkı kacırılmasına neden olabilen iltihap, tumor veya skar dokusu belirtileri icin inceleme yapmak uzere yerleştirilir.
• Endorektal ultrason: Bu testte, alt kolona bakmak ve anal sfinkter goruntulerini elde etmek icin ses dalgalarını kullanan ozel bir endoskop kullanılır.
• Kolonoskopi: Tum kolonun incelenmesini sağlayan esnek bir hortum kullanılır. Kolon ile ilgili incelemelerin coğunda faydalanılan bir testtir.
• Anal elektromiyografi: Anus cevresindeki kaslara elektrotlar yerleştirmek suretiyle sinir hasarları belirlenmeye calışılır.
• MR: Manyetik rezonans goruntuleme testi, sfinkter kasına ait net goruntuler elde edilmesini sağlar. Bu sayede kasların sağlam ve eksiksiz olup olmadığı kontrol edilir. MR aynı zamanda dışkılama sırasında da goruntu elde edilmesini sağlar.
TEDAVİ VE İLACLAR
İLACLAR
Dışkı kacırmanın altta yatan nedenlerine bağlı olarak şu ilaclar kullanılması istenebilir:
• Anti-diyare ilacları (ishal sebep oluyorsa)
• Laksatif ilaclar (kronik kabızlık sebep oluyorsa)
• Diğer ilaclar (Bağırsak hareketliliğinin kendiliğinden oluşmasını onlemek icin)
Diyet değişiklikleri
Dışkının kıvamı yenilen ve icilen besinlerden etkilenir. Eğer probleme kabızlığın neden olduğu duşunulurse, bol miktarda sıvı tuketmeniz ve lif yonunden zengin besinlerle beslenmeniz onerilecektir. Sebep olan faktor ishal ise, yuksek lifli gıdalar dışkının katılaşmasını ve daha az sulu olmasını da sağlayacaktır.
Egzersiz ve diğer tedaviler
Dışkı kacırılmasına kaslarda oluşan hasar neden oluyorsa, egzersiz ve diğer tedavileri de barındıran bir program yapılabilir. Egzersizlerle amac kas gucunu tekrar kazanmaktır. Ayrıca anal sfinkter kasının kontrolunun arttırılması sağlanır.
AMELİYAT
Dışkı kacırma sorunu “rektal prolapsus” veya doğum nedeniyle sfinkter hasarı oluşumu gibi altta yatan sorunların duzeltilmesi icin ameliyat yapılmasını gerektirebilir. Uygulanabilecek ameliyat secenekleri şunlardır:
• Sfinkteroplasti: Bu işlem ile hasar gormuş ya da zayıflamış anal sfinkter kası onarılmaya calışılır. Kasın yaralanmış olan ilgili bolgesi belirlenir ve cevre dokulardan ayrılır. Kas kenarları daha sonra tekrar bir araya getirilerek dikilir. Sfinkter kası gerdirilir ve guclendirilir.
• Rektal prolapsus, rektosel veya hemoroid tedavisi: Bu sorunların cerrahi olarak duzeltilmesi olası dışkı kacırma problemlerini ortadan kaldıracaktır.
• Sfinkter kasının değiştirilmesi: Hasarlı olan anal sfinkter, yapay bir anal sfinkter ile değiştirilebilir. Yapay sfinkter, anal kanal etrafında yerleştirilmiş şişme bir banttır. Şişirilmiş olan cihaz tuvalet ihtiyacı doğuncaya kadar anal sfinkteri kapalı tutar. Tuvalete gitmek icin, cihazın kucuk bir harici pompa ile havası boşaltılır ve dışkılama yapılır. Cihaz daha sonra kendini şişirecektir.
• Sfinkterin onarılması: Bu ameliyatta uyluktan bir kas alınır ve sfinkter kasına sarılır.
• Kolostomi: Bu ameliyat karın bolgesinde acılan bir delikten dışkılama yapılmasını gerektirir. Ozel bir torba dışkının toplanması icin bu acıklığa bağlanır. Kolostomi ameliyatı genellikle diğer tedavilerden sonuc alınamadığında son care olarak uygulanır.
HAYATINIZDA BU DEĞİŞİKLİKLERİ YAPIN!!!
Kegel egzersizleri:
Kegel egzersizleri pelvik taban kaslarını ve bağırsakları guclendirerek ve kadınlarda rahme destek sağlayarak dışkı kacırmanın onune gecmeye yardımcı olur. Kegel egzersizleri şoyle yapılmaktadır: İdrar yaparken idrarın normal akışını durdurmak icin yaptığınız gibi normal şekilde anal kasları kasınız (buzulmesini sağlayınız). Uc saniye kasları kasın daha sonra uc saniye kasları bırakın ve dinlenin. Bu şekilde 10 kez tekrarlayın. Kaslarınızın guclenmesiyle uc saniye olan kaslıma suresini uzatmaya calışın ve bu egzersizleri her gun 3 set şeklinde yapınız.
Diyet değişiklikleri
Beslenmenizle ilgili yapacağınız aşağıdaki değişikliklerle dışkılama kontrolunu arttırabilirsiniz:
• Ne yediğinize dikkat ediniz. Bir hafta boyunca neler yediğinizin bir listesini yapınız. Bu şekilde yediğiniz bazı besinlerle dışkı kacırma arasında bir ilişki bulabilirsiniz. Soruna neden olan gıdaları belirledikten sonra alımını durdurunuz. İshal veya gaz oluşumuna neden olan ve dışkı kacırmayı kotuleştiren gıdalara baharatlı gıdalar, yağlı gıdalar, gazlı icecekler, tutsulenmiş etler ve sut urunleri ornek verilebilir. Kafein iceren icecekler, alkol, yapay tatlandırıcılar iceren şekersiz sakız ve diyet soda gibi urunler de laksatifler gibi etki gosterebilir.
• Yeterli miktarda lif alınız. Lifli besinler dışkı yumuşatır ve kontrolunu kolaylaştırır. En cok meyve, sebze, tam tahıllı ekmekler ve hububat urunlerinde bulunur. Gunluk olarak 20 ila 30 gram arasında bir miktar almaya calışınız. Cok fazla lifin birden alınması şişkinlik ve gaz oluşmasına neden olarak rahatsız verebilir.
• Daha fazla su iciniz. Dışkıyı yumuşak tutmak icin bol sıvı tuketiniz. Tercihen su iciniz. Gunde en az sekiz bardak su icmeye calışınız.
Cilt bakımı
Anus cevresindeki deriyi mumkun olduğunca temiz ve kuru tutmaya calışarak dışkı kacırmanın neden olduğu rahatsızlıkları azaltabilirsiniz. Anal rahatsızlığı gidermek ve olası koku oluşumunu ortadan kaldırmak icin:
• Bolgeyi su ile yıkayın. Her tuvalet ihtiyacından sonra su ile temizlik yapınız. Duş veya banyo yapılması da faydalı olacaktır. Sabun kullanılması cildi kurutabilir ve tahrişe yol acabilir. Kuru tuvalet kağıtları puruzlu olduğundan surtunmeye neden olabilir, yumuşak olanları kullanılabilir. Nemlendirilmiş, alkolsuz peceteler veya mendiller de anus bolgesi temizliği yapılabilir.
• Bolgeyi iyice kurulayın. Mumkunse, kurutmayı hava ufuren bir cihazla yapınız. Zamanınız yoksa tuvalet kağıdı veya temiz bir bez ile yavaşca kurulama yapabilirsiniz.
• Krem veya pudra surunuz. Nemlendiricili keremler kullanılması dışkının direkt olarak deriye temas etmesini onler ve bariyer gorevi gorur. Herhangi bir krem uygulamadan once bolgenin temiz ve kuru olduğuna dikkat ediniz. Talk pudrası veya mısır nişastası da anal rahatsızlıkları gidermeye yardımcı olur.
• Pamuklu ic camaşırı ve rahat giysiler giyiniz. Dar kıyafetler hava almasını engellediği icin cilt sorunlarını daha kotu yapar. Kirlenmiş ic camaşırlarını erken değiştirin.
Tıbbi tedaviler dışkı kacırma problemini tam olarak ortadan kaldıramadığında emici pedler ve tek kullanımlık ic camaşırları kullanılması sorunla başa cıkmada yardımcı olacaktır. Eğer ped veya yetişkin cocuk bezi kullanıyorsanız, bu urunlerin cildinizi korumak icin nem emici esnek katmana sahip olduğundan emin olunuz.
KACIRMAYI NASIL ONLEYEBİLİRİM?
Altta yatan nedene bağlı olarak dışkı kacırma problemini onlemek mumkun olabilmektedir. Aşağıdaki oneriler yardımcı olacaktır:
• Kabızlığı azaltın. Bunun icin egzersizleri arttırın. Lifli gıdaları daha cok tuketin ve bol sıvı alın.
• İshali kontrol altına alın. İshal nedenleri ortadan kaldırılarak ve bağırsak enfeksiyonu gibi hastalık durumları icin uygun tedavi uygulanarak dışkı kacırma onlenmeye calışılır.
• Dışkılama sırasında ıkınma ve zorlanmadan kacının. Ikınma anal sfinkter kaslarında hasar oluşmasına ve sinirlerin zayıflamasına yol acabilir.