TARİHCE:

Bungee Jumping esasında bir "erkeklik testi." Guney Pasifik'in Pentecoast Adaları'nda doğmuş bu spor genc yerlilerin geleneksel etkinliği. Sarmaşıkları kullanarak ozel inşa edilmiş bambu kulelerden 30 metrelik riskli atlayışlar yapan bu kabilenin yaşayan erkek sayısını bugun bilemiyoruz ama erkeklerinin oldukca "yurekli" olduğuna eminiz.
Sporun modern versiyonu İngiltere'deki Oxford Tehlikeli Sporlar Kulubu tarafından tam da "1 Nisan" 1978'de başlatılmış. İlk atlayış ise Bristol'daki Clifton Suspension Koprusu'nde yapılmış. Amerika'da Kockleman Kardeşler ve Yeni Zellanda'da A.J. Hackett ile 1988 yılında Bungee Jumping, ticari bir aktivite olarak halka acılmaya başlamış. Zamanla değişik versiyonları da cıktı. Mesela catapulting. Bungee Jumping'in tam tersi. Atlayışcının yukarı doğru 80 km/ saat hızla fırlatıldığı, istenen tum sağlık ozelliklerinin aynı ama ip dışında tamamen farklı ekipmanların kullanıldığı bir başka spor. Onu da denemelisiniz.

Tarihteki bazı rekorlara goz atarsak:

- Jochen Schwizer 1997 yılında tam 1055 metreden atlamış. Hem de bir helikopterden... Atlayışta 330 metrelik bir ip kullanmış ve tam 415 metre serbest duşuş yapmış.

- David Kirke (İngiltere'deki Oxford Tehlikeli Sporlar Kulubu'nden, hatırlayın, ilk bungee atlayışcıları) 350 metrelik Royal George Koprisu'nden 140 metrelik bir iple atlıyor, sonra da 1980 yılında Colorado'da 200 metrelik bir atlayışı başarıyla gercekleştiriyor. Yıl 2000'de A.J. Hackett aynı kopruden 320 metrelik bir atlayış yapıyor.

- Dunyanın en kalabalık toplu atlayışı 25 kişiyle 1998'de Frankfurt, Almanya'da Deutsche Bank Genel Merkezi'nde yapılıyor. Yukseklik 56 metre.

- Ekim 1998'de A.J. Hackett, Yeni Zellanda'nın bir binasından ve tam 196 metreden atlıyor.

MALZEME:

Temel malzememiz, tabi ki ip.
Bungee sporunda iki ceşit ip kullanılır. Kılıflı ip ve tamamen lastik ip.

Kılıflı ipler:
Bu ip, 1978 yılında İngiltere'de ilk modern bungee atlayışında kullanıldı. İp, askeri amaclı geliştirilmiş olup, hala pek cok ulke ordusu tarafından kullanılmakta. Ucaktan atılan ağır (ağır derken jeep, top gibi ağılıkları kastediyoruz) malzemelerin, paraşutle olan bağlantılarını bu ipler sağlıyor. İpin merkez kısmındaki ince lastik lifler sentetik bir kılıfla korunurken, her bir ip 800 kilo taşıyabilme kapasitesine sahip. İc kısımdaki lastik lifler, paraşutun acıldığı anda malzemenin ortaya cıkardığı şoku belli olcude absorbe eder. Normal ip, gerekli olan esnemeyi sağlayamadığı icin acılış anında paraşutun yırtılmasına yol acar. İnsan icin de aynı kural gecerli. Bungeede ise bu iplerden kac tane kullanılacağı atlayan kişinin ağırlığına bağlıdır.

Lastik ipler:
Bu tarz ip Yeni Zellanda'da, sadece bu spor icin ozel olarak uretilmiştir. Yukarıda anlattığımız kılıflı ipler, gelişmiş yapılarına rağmen yeterli performansı gosteremediğinden farklı bir ipe ihtiyac duyuldu. Binden fazla lastik lifin birlikte kullanılması ile oluşur. Bu materyal, atlayış sırasında normal uzunluğunun 4 katı kadar esneyebilir. Bu esneme, atlayan kişinin vucuduna kılıflı ipe gore cok daha az kuvvet uygular. Tabi bunun da bazı dezavantajları var. Lastik iplerde, atlayış sonrası geri cekme fazladır. Oran lastik ipte %85, diğer ipte %75'tir. Gelişen teknoloji ile birlikte, iplerin uzama katsayısı azaltılmış ve normal uzunluğunun 3 katına cekilmiştir. Bu da size daha uzun bir ip omru vermekte. Kullanım suresi eskiden 400 iken şu an 1000 civarında.

Emniyet kolonları (harness):
Goğus-bel emniyet kolonu ve ayak bileği emniyet kolonu olmak uzere iki ceşittir. Goğus emniyet kolonu, yeni başlayan ve kısa mesafe atlayışcıları icin uygundur. Bu tarz emniyet kolonlarında ipin vucuda bağlandığı yer, ağırlık ve donuş merkezlerine cok yakın olduğundan, vucutta en az baskının oluşması sağlanır. Ayak bileğinden bağlananlarda ise serbest duşuş ve salınımlar daha cok hissedilir. Uzun atlayışlar icin daha uygundur.

NEREDE YAPILIR?

Ulkemizde bu sporun yapıldığı yerler genellikle parti alanları, şenlikler ve bazı tatil yerleri. Kalıcı platformlar bulunmuyor. Yani Turkiye'deki sistem, bulduğunuz yerde atlayın sistemi. İstanbul Kilyos'ta Solar Beach, Bodrum, Ceşme bungee yapabileceğiniz yerlerden bazıları. Yurtdışında ise, daimi merkezler bulmak mumkun…

California
Los Angeles Milli Parkı'nda bir kopru var. Adı " Bridge to Nowhere." Yani "hic bir yere" giden kopru. Bir kanyondan aşağı, kopuren sulara atlarken kopruye neden bu adın verildiğini cok iyi oğrenebilirsiniz. Tek atlayıştan "extreme atlayış" denen 5'li pakete kadar pek cok seceneğiniz var. Bu pakette ilk 4 atlayış vucut kolonu ile duz dalış, ters dalış, one takla, arkaya takla ve asansor duşuşu. Beşincisi ayak kolonu ile. Kalbiniz icin pek tavsiye edilmiyor.

Tropikal Bungee, Costa Rica
Colorado Nehri Koprusu, Costa Rica'nın tropic ormanlarının 90 metre ustunde yukselir. Muthiş bir manzara! Eğer atlayış yetmezse kaya tırmanışı ve yamac paraşutu de var.

Kanada
Kanada'daki 70 metrelik " Goliath" sarp bir kayalıktan masmavi bir suya atlayabileceğiniz nadir yerlerden biri. Ustelik atladıktan sora cennet kumsalda rahatlaması da bedava .

Nepal
Tibet sınırında Himalayalar'dan 270 metrelik bir atlayışa ne dersiniz? Etrafınız balta girmemiş ormanların ustunden gorunen tepelerle cevrili. Pek cok insanın dunyanın en guzel noktası dediği yerden, Nepal'in en deli nehirlerinden biri olan Bhote Kosi'ye atlayın.

Zimbabwe/Zambia sınırı
105 metre yuksekliğindeki Victoria Şelalesi Koprusu "tarafsız bolge" de. Yani Zimbabwe ve Zambia sınırında. Komik olan şu ki pasaportunuzla atlıyor ve 45 dakikalık bir yuruyuşle gumrukten gecerek geri donuyorsunuz.

FAYDALI BİLGİLER:

1. Fransa'da uretilen Bungee ipleri dunya standartlarına gore en iyi kabul edilmekte. Ana ekipmanda kullanılan madde "saf latex."

2. Her ip, atlayıştaki darbe kuvveti ile oluşacak etki seviyesinin cok uzerinde kuvvete dayanacak şekilde yapılır. Ağırlık arttıkca iplerin sayısı -atlayıcının "konforu" ve darbe enerjisini minimize etmek icin artar. Bu da herhangi bir kaza riskini elimine eder.

3. Her yeni bungee ipi icin bir kart alınır. İp kullanım omrunu doldurduğunda, ipler yenileriyle değiştirilir ve eskiler imha edilir.

4. İpin atlayışcıya bağlandığı nokta ozel bir yumuşak ekipman ile kaplanır. Bu sayede surtunmeden dolayı ipin atlayıcıya vereceği rahatsızlık azaltılmış olur.

5. İpler her sabah ve her akşam mutlaka kontrol edilir.

6. Ayak ya da goğus-bel emniyet kolonları, celik karabinler ve tum diğer destek ekipman ve bağlantılarının uluslararası normlarda olması gerekmekte.

7. Bu işi birileriyle yapacaksanız kesinlikle profesyonel olduklarından emin olun. Uluslararası standartlara gore eğitim almış ve kesinlikle referans verebilecek kuruluşlarla calışın. Zaten bu standartlara uymak mecburi.

8. İstatistiksel olarak bungee atlayışı hemen hemen 150 km hız ile araba kullanmak kadar tehlikeli. Ya da o kadar guvenli... (Can kaybı oranı milyonda 2) Kazaların neredeyse tumu atlayıcının ipe veya ipin kuleye tam bağlanmamış olmasından kaynaklanıyor. Yani insan hatası. Bu yuzden, yukarıdaki standartlara uyulduğu surece korkmaya gerek yok.

GEREKLİ ŞARTLAR
Karar verdiniz. Atlamaya hazırsınız. Herşeyden once 2 şahit eşliğinde aşağıdaki hastalıklardan herhangi birinin sizde olmadığını beyan etmelisiniz.
· Kalp hastalığı
· Sara
· Yuksek tansiyon
· Hamilelik
· Alkol veuyuşturcu bağımlılığı
· Ortopedik problemler
· Psikolojik rahatsızlıklar
· Sinirsel hastalıklar

Bungee nasıl yapılıyor? Once atlayışcı 2 defa tartılır. 2 gorevli tum guvenlik ekipman ve giysilerini atlayışcıya giydirdikten sonra onu vincle yukarı kaldırılacağı platforma cıkarır. Ağırlığına gore gerekli yuksekliğe cıkarılan kişi, gorevlilerin son kontrolunden sonra kendini aşağıya bırakır. Atladıktan sonra bungee ipi tarafından frenlenerek tekrar ilk atlayışının yuzde 70'i kadar yukseğe cıkar. Bu hareket ipteki tum kuvvet absorbe edilene kadar (3-4 defa) devam eder. -Bu salınımın sağlıklı bir insan icin kesinlikle zararlı olmadığı belirtiliyor- Hareket bittiğinde platform alcaltılır, atlayışcı yere indirilir ve ekipmanını cıkartmasına yardımcı olunur.