TARİHCE:

Turkceleştirme onerisi olan arkadaşlar icin bilgi: Sonu -ing'le bitse dahi İngilizce bir kelime değil. İsvec'den geliyor ve yon bulma anlamına geliyor. Dunyada 58 ulkede ulusal federasyonu var. Her ulkede aynı adla biliniyor. Nasıl "Kano"yu Eskimo dilinden, "futbol"u İngilizce'den almışsak bunu da boyle kabul etmeliyiz. Dunyada yaklaşık 200 yıllık bir gecmişi bulunan orienteering, ilk olarak İskandinav ulkelerinden cıktığı icinmidir bilinmez dunya sıralamasında da hala en başarılı sporcular İskandinavlar.
Orienteering ruştunu ispat ettikten sonra 1977'de olimpik bir spor dalı olarak kabul edildi. Halen tum dunyada her yaştan, her cinsten, her meslekten milyonlarca insan bu sporla ilgilenmekte.

Turkiye'de de askerler, polisler, izciler, universitelerin spor bolumleri gibi kendi iclerine kapalı cevrelerde 1970'li yıllardan beri yapılıyor.
Orienteering, onceleri zorlu doğa koşullarında yapılıyordu. Daha sonraları kapalı mekanlara taşınarak hazine avı adı altında daha basit, problem cozmeye yonelik, takım calışmasını destekleyen şekillerde yapılmaya başlandı.

En iyiler:

Dunyada Erkeklerde en iyi 10
1. Bjørnar Valstad NOR
2. Michael Mamleev RUS
3. Mats Haldin FIN
4. Pasi Ikonen FIN
5. Jani Lakanen FIN
6. Yuri Omeltchenko UKR
7. Thomas Buhrer SUI
8. Holger Hott Johansen NOR
9. Gábor Domonyik HUN
10. Jamie Stevenson GBR

Dunyada Kadınlarda en iyi 10
1. Simone Luder SUI
2. Vroni Koenig-Salmi SUI
3. Hanne Staff NOR
4. Gunilla Svärd SWE
5. Katarina Smith SWE
6. Heather Monro GBR
7. Karin Hellman SWE
8. Emma Engstrand SWE
9. Birgitte Husebye NOR
10. Brigitte Wolf SUI

Turkiye'de en iyi 10

Adı Soyadı


Kulubu

1. Ferhan Karaca
2. Suleyman Demirel
3. İlyas Avcı
4. Osman Filiz
5. Fatih Ozdemir
6. Veysel Guler
7. Musa Erdoğan
8. Mehmet Kucukcolak
9. İrfan Balaban
10. Cuneyt Budak


Karakuvvetleri Gucu
Jandarmagucu
İzmir Hava Kuvvetleri Gucu
Karakuvvetleri Gucu
Karakuvvetleri Gucu
Karakuvvetleri Gucu
Jandarmagucu
İzmir Hava Kuvvetleri Gucu
Karakuvvetleri Gucu
Karakuvvetleri Gucu

MALZEME:

Orienteeringe başlamak icin butun ihtiyacınız; bir pusula, bir harita ve spor kıyafetler. Altimetre, GPS kullanmak gerekmiyor. Harita, modern orienteeringin olmazsa olmaz şartıdır. Eger civarınızda orienteering haritası yapılmış bolge yoksa bu sporu yapma şansınız yok maalesef. Bolgenizde, şehrinizde birlik olun herşeyden once harita yaptırmaya calışın.

Bu haritalar ancak ozel orienteering harita yapımcıları tarafından yapılabiliyor. Meslekleri bu. Bu adamlardan dunyada fazla yok. Belki 50 tane. Ulke ulke dolaşıp harita yapıyorlar. Boyle bir haritanın yapılması icin once 1:10.000’lik ve uzerinde eşyukselti cizgileri olan temel harita lazım. Bunu sizin bulmanız gerekiyor. Belediye’den, orman bolge mudurluğunden ya da başka bir yerden. Temel haritanız yoksa orienteering haritası yapımcıları bir işe yaramıyor. Temel harita uzerine bir harita yapımcısı arazide calışıp onu orienteering haritası haline getiriyor. Gunduz arazide calışıp akşamları cizdiklerini bilgisayara taşıyor. Araziyi bir oya gibi işliyor. 1m yuksekliğinde bir kaya, 2 m2’lik bir ıslak alan bile tek tek işleniyor. Bir uzman haritacı 1 haftada iyi hava koşullarında ancak 1 km2 alan haritalayabiliyor.

Eskiden orienteering’de cok uzun mesafeleri koşmak marifetmiş. Şimdi gelişen haritacılık ve teknik sayesinde ufak alanda surat ve doğru yol kararları vermek onemli. Buyuk yarışlarda bir yerde birkac saniye takılmanız sıralamada yerinizi hemen değişmesine sebep olabilir.

NEREDE YAPILIR?

Ozel bir saha gerekmediği icin , orienteering ormanlık arazilerden, collere, kapalı parklardan, calılık alanlara kadar dunyanın her yerinde yapılabilen bir spor.

International Orienteering Federation (IOF)’un belirlediği 4 ana ceşit Orienteering branşı var:

Foot -Orienteering:
Tabanvay orienteering de diyebiliriz. Koşarak ya da yuruyerek yapılanına deniyor.

Mountain-bike Orienteering:
Adından belli. Gittikce yayılan bir spor. Harita ve pusula gidona takılıyor.

Ski-Orienteering:
Kuzey disiplini kayağı ile yapılıyor. İki elde kayak batonları olduğu icin harita ve pusula korse gibi goğuse monte edilen ve yarışmacının yuzune doğru duran bir alete takılıyor.

Park-Orienteering:
Orienteering seyir sporu olmadığı icin tv’den naklen yayınlanamıyor. Ancak start ve finish cekilebiliyor. Bu yuzden, orienteering’i Olimpiyatlara sokmaya calışanlar park-orienteering’i icat etmişler. Bu yarışlar coğu zaman şehrin ortasında bir parkta yapılıyor. Profesyonel orienteering’cileri yarıştırıp kameralar ile cekiyorlar. Park-O orienteering’i geniş halk kitlelerine bu sporu sevdirme amacı ile de yapılıyor. Cevresinde ormanlık alan bulunmayan metropoller icin ideal.

Orienteering'in bir de turleri var..

Normal:
Zamana karşı olan yarışlar. Bu turde arazideki tum kontrol noktalarının bulunmuş olması lazım. Bir nokta yanlış ya da eksik olarak kontrol kartına zımbalanmışsa diskalifiye olunuyor. Bu tur yarışlarda herkesin deneyimli olması lazım.

Skor-orienteering:
Maksimum puan toplama esasına gore yapılır. Yeni başlayanların katıldığı yarışlar icin tavsiye edilir. Her noktanın bir değeri vardır. Zaman onceden belirlenmiştir. Bu zamanı aşanlar ceza puanı alırlar.
Relay orienteering: Bayrak yarışı şeklinde yapılır. Ekipler halinde yarışılır. Ekibin her elemanı araziye sıra ile cıkar ve kendine ayrılmış noktaları bulmaya calışır.

FAYDALI BİLGİLER:

Orienteering yarışı nasıl yapılır?
Onceden ozel haritası cıkarılmış olan bir arazide diyelim 15 tane kontrol noktası yerleştirilmiş olsun. Noktalar bir orienteering bayrağı (kavunici-beyaz 30cmx30m ebatında) ve bir zımbadan oluşmakta. Bu noktalar haritada işaretli. Yarışmacının gorevi start aldıktan sonra bu noktaları harita okuyarak, pusula kullanarak bulmak ve en kısa zamanda bitiş noktasına gelmek. Doğru noktayı bulduğunuz anda elinizdeki kontrol kartının ilgili kutusunu o noktadaki zımba ile deliyorsunuz. 15 noktayı da bulduysanız yani elinizdeki kartın uzerine 15 noktanın zımbasını bastıysanız, bitiş noktasına geldiğinizde hakemler sizin noktaları bulup bulmadığınızı ellerindeki anahtar karttan kontrol eder.Bu işlemi en kısa surede yapan kazanır.

Ormanda kaybolan oluyor mu?
Kaybolmayan oluyor mu diye sormalı? Nasıl ki yurumek duşe kalka oğrenilirse, orienteering de kaybola kaybola oğrenilir. Ancak orienteering'de kaybolmaktan kasıt, yerini şaşırıp yarışta zaman kaybetmek. Harita ve yon bulma becerilerinizi geliştirdikce ormanlar sizin eviniz olacak, kırmızı şapkalı kız fobisinden kurtulacaksınız. Kurtlar sizden korkmaya başlayacak.

Start:
Yarışmacıların start anında bir pusulası olması lazım. Harita ve kontrol kartı start anında size veriliyor.İşte o anda zamanınız başlıyor. Her iki dakikada bir kişi start alabiliyor. Start saatiniz, dakikası ile elinizdeki kontrol kartınıza kaydediliyor. Bitirdiğinizde bitiş zamanı yazılıyor. Aradaki fark sizin zamanınız oluyor.

Kontrol kartını kaybetmemeniz lazım. Yoksa diskalifiye olursunuz.

Yarış alanı 1km2 ile 10km2 arası değişebilir. Aynı yarış alanında değişik zorlukta parkurlar olabilir.

Parkur:
Yarışlarda noktalar oyle bir yerleştiriliyor ki sırasıyla takip ettiğinizde birinin peşi sıra gelen noktalardan oluşan bir rotayı tamamlamış oluyorsunuz. Birbirini takip eden iki nokta arasındaki mesafe nadiren 1km'yi gecer. Modern Orienteering eskiden sanıldığı gibi haldır haldır koşma değildir.

Parkur zorlukları: Parkur zorlukları uzunluklarına ve noktaların arazide konduğu yerlere gore değişiyor. Orneğin kolay bir parkur toplam 2 km uzunluğunda olabilir ve noktalar patika yanlarına ya da bir derenin kıvrımı gibi bariz noktalara yerleştirilir. Orta zorlukta parkurlar 6 km civarında olur.

Noktalar patika ve bariz doğa şekillerinden uzakta olur. Buyuk yarışlarda 12 km civarı parkurlar var. Bu tur yarışlarda, ozellikle zor parkurlarda yer şekillerini ve haritayı cok iyi okumak lazım.Cunku noktalar cok şaşırtıcı ve civarında bariz bir şekil olmayan yerlere yerleştiriliyor!