Guneydoğu Anadolu Bolgesi başta olmak uzere Turkiye'nin her yerinde sağlık hizmetlerinin sağlıksız bir şekilde tuketildiğini belirten uzmanlar, bircok vatandaşın sağlık hizmetlerini nereden, ne şekilde alacağına, uygulamalarda nelere dikkat edeceğine dost, akraba, komşu tavsiyesi ve dogmatik bilgilerle gercekleştirdiklerini ifade etti.

Guneydoğu Anadolu Bolgesi'nde yaşayan vatandaşların sağlık hizmetleri hakkında gerekli bilgilere sahip olmadıklarını soyleyen Mardin Kadın ve Cocuk Hastalıkları Hastanesi'nde gorevli uzman Dr. Adem Ozden, gorev yaptığı 10 yıl icerisinde sağlık hizmetlerini yerine getirirken karşılaştığı dogmatik bilgiler ve hatalar hakkında bilgi verdi. "Sağlık hizmetinin gunluk yaşamda tukettiğimiz bircok hizmetin arasında en onemlisidir" diyen Dr. Ozden, "Sağlık hizmetlerinden faydalanan birer tuketici olan hastalar, 'sağlık hizmetini' alırken nelere dikkat ediyorlar ve nelere inanıyorlar. Kuafore giderken, dışarıda yemeğe cıkarken, market alış verişinde veya bir elbise diktirirken secimlerde bircok objektif kriter sıralanabilmektedir. 'Sağlık hizmetini nereden, ne şekilde alacağınıza, uygulamalarda nelere dikkat edeceğinize nasıl karar veriyorsunuz?' şeklinde bir soru karşısında coğu zaman dost, akraba, komşu tavsiyesi ve dogmatik bilgiler dışında pek bir şey soylenemez. Bunun sonucunda, sağlık ocağından alınacak bir hizmet icin fakulte hastanesine başvurulabilmekte, aslında cildiye doktoru tarafından tedavi edilmesi gereken bir hasta, kadın doğum uzmanları arasında mekik dokuyabilmekte veya basit bir istirahat ile şifa bulabilecek hasta, onlarca tablet ilac yutup midesini bozabilmektedir. Geri donuşu olmayan zararlara maruz kalmamak icin bu konularda bilinclenmeli ve tercihler ona gore yapılmalıdır" dedi.

Bolgede vatandaşların sağlık hizmetlerini tuketirken yapılan hatalar hakkında bilgi veren Dr. Ozden, hizmet alınacak sağlık biriminin genelde yanlış secildiğini, hastaların onemli bir kısmının birinci basamak sağlık kuruluşlarında (sağlık ocaklarında) teşhis ve tedavilerini yaptırabilecekken, gereksiz yere ikinci basamak sağlık kuruluşlarında (devlet hastanelerinde) yığılmalara yol actığını soyledi. "İyi doktordur" denilerek bobrek taşı tedavisi icin dahiliye uzmanına gitmek gibi yanlış branştan sağlık hizmetini almak amacıyla cabalayanların da yanlış bir uygulamanın icinde olduğunu kaydeden Dr. Ozden, bolgede yaşanan diğer bir yanlışın ise 'Cok ilac yazan doktor, iyi doktordur' ve 'Cok ilac almak, cabuk iyileştirir' inanışlarının olduğunu ifade etti.

Hastayı memnun etme cabası ve promosyon baskısı altında kalabilen bazı hekimlerin bu beklentiyi karşıladığını ileri suren Dr. Ozden, "Sosyal guvenlik kurumlarının ayaktan tedavi recetelerinde en fazla dort ilaca izin vermesi ve ilactan katkı payı alınması, son yıllarda bu soruna bir nebze cozum getirmiştir. Yine de kuralmış gibi coğu recetede dort kalem ilac gormek, bu anlayışın değişmediğinin gostergesidir. Bunun sonucunda, devletin trilyonlarca kaybı ve gereksiz yere kullanılan yığınla ilac sorunu, halen devam etmektedir" diye konuştu. Ozellikle kırsaldan gelen hastaların, iğne tedavisinin cabuk iyileştirdiğine ve pahalı ilacın daha etkili olduğuna inandıklarını dile getiren Dr. Ozden, "Sadece ulkemizde değil, bircok ulkede ilac endustrisinin baskısı altında olan sağlık sektorune, antibiyotikler başta olmak uzere bircok ilac arz edilmektedir. Ceşitli kampanyalarla piyasaya surulen bu daha pahalı ilacların sağladığı fayda, aslında cok daha ucuz ve uzun suredir bilinen ilaclarla sağlanabilmektedir" şeklinde konuştu.

Dr. Ozden, sağlık hizmetlerinin tuketilmesinde yaşanan diğer hatalar hakkında ise şu bilgileri verdi:
- Serum her derde devadır: Serum genelde ağızdan sıvı alamayan veya vucutta aşırı olan sıvı kaybını ağızdan tamamlayamayan hastalara verilen bir tedavidir. Nadiren ilac vermek veya kandaki birtakım maddelerin dengesini sağlayabilmek icin de verilir. Ancak bolgemizde ozellikle de cocuk hastaların tedavisinde gerekli gereksiz oldukca sık başvurulan bir tedavidir. Hatta oyle ki, hastalar bazen kendi kafalarına gore eczanelerden serum alıp herhangi bir hastalık icin serum taktırabilmektedirler. Hele hele serum B vitamini iceren ilaclarla renklendirilmişse bu serumun her derde deva geldiği gibi yaygın ve yanlış bir kanı vardır.

- Doktora danışmadan eczaneden şikayete gore ilac almak: Coğu zaman yarardan cok zararı olan bu davranışla sıkca karşılaşılmaktadır. Orneğin; mide ağrısı icin ağrı kesici alan bir hasta, mide kanamasına kadar varan kotu duruma sebebiyet verebilmektedir.

- Şikayetler hafifler hafiflemez ilacları kesmek: Bircok hasta şikayetleri ortadan kalktığında tamamen iyileştiği zannıyla ilaclarını kesmektedir. Oysaki, o hastalık halen vucutta aktif olabilmektedir. Bu nedenle, tam bir iyileşme icin hekimlerin onerdiği surede ilaclar kullanılmalıdır.

- Gelişiguzel vitamin ve mineral kullanmak: Ozellikle gazetelerin sağlık koşelerindeki yonlendirmelerle, vitaminler bir nevi hayat kurtarıcı olarak sunulmaktadır. Hatta nerdeyse her şikayete, hastalığa ve yaşlanmaya iyi gelen bir vitamin bulunmuş gibidir. Ulkemiz gibi her turlu sebze ve meyvenin bolca bulunduğu ve beslenme probleminin genelde bulunmadığı bir tarım ulkesinde cok ozel durumlar dışında vitamin kullanımı gerekmemektedir. Ama buna rağmen hastalardan sıkca duyduğumuz cumlelerden biri 'Antibiyotiğin yanında bir vitamin verin de bana ağır gelmesin'dir.

- Buyuk merkezin doktoru daha iyidir: Hastaların gozunde Mardin'in doktoru Kızıltepe'nin doktorundan, Diyarbakır'ın doktoru Mardin'in doktorundan, Ankara'nın doktoru Diyarbakır'ın doktorundan daha iyidir gibi bir duşunce azımsanmayacak duzeydedir. Aslında aynı fakultelerden aynı eğitimle mezun olan hekimler, Turkiye'nin ceşitli illerine dağılmaktadır. Bu nedenle, kendi yerleşim biriminde hizmet alabilecek hastalar bazen kilometrelerce uzağa gidebilmektedir.

- Şikayetimi soylemeyeyim, doktor bilsin derdimi: Doktorların teşhisinde hastalardan alınan bilgilerin onemli yeri vardır. Ancak bazen hastaların ağzını bıcak acmaz. 'Madem doktordur, o bilsin derdimi' diyen hasta, şikayetlerini veya daha once aldığı teşhisleri saklar.