Neden kaşınırız ve neden bazen vucudumuzda kaşınan bir bolgeyi bulamayız?

Biyolojik olarak kaşınma, deri parazitlerine, kan emen boceklere ve başka zehirli ya da zararlı etkilere karşı gelişmiş cok onemli bir erken uyarı mekanizmasıdır.

Tıbbi dilde �pruritus� olarak adlandırılan kaşıntı eğer aşırı derecedeyse, deri hastalıklarının, bobrek yetmezliğinin, şeker hastalığının, karaciğerle ilgili sorunların, sinir hastalıklarının, hatta bazen kanserin bile habercisi olabilir. Bazı kaşıntılar ise tamamen psikolojik. Obsesif-kompulsif hastalarda gercekte olmayan surekli bir kaşıntı hissine rastlanabiliyor.

Bazı doktorlar, kimi hastalarda kaşıntının dayanılmaz bir hal alarak intihar etmeye kadar varan sinir bozukluklarına sebep olduğunu belirtiyorlar.

Kaşıntıya sebep olan gercekten cok şey var gibi gorunuyor: sivilceler, yaralar, parazitler, alerji, bakteri, mantar ya da virus kokenli enfeksiyonlar �ki bu enfeksiyonlara, AIDS ve suciceği gibi yakından tanıdığımız bir cok hastalık dahil... Orneğin bahar aylarında burnunuzda dayanılmaz kaşıntılar varsa bunun sebebi buyuk olasılıkla alerjik. Kimi ilaclar veya ilaclarda bulunan koruyucu, renklendirici maddeler yan etki olarak kaşınmaya sebep olabiliyor.

Kaşıntının nasıl oluştuğuna, yani mekanizmasına gelince... Ne yazık ki bu sorunun cevabı henuz tam olarak bulunabilmiş değil. Norofizyologlar, bacağa konan bir sinek gibi herhangi bir dış etkenin, derinin ust ve alt tabakalarında bulunan bazı reseptorleri (almac) harekete gecirdiğini biliyorlar. Bu reseptorler, ozelleşmiş sinir telleri olan �C telleri� aracılığıyla once omuriliğe oradan da beyin kabuğuna (serebral korteks) sinyaller gonderiyor. Bunun sonucunda bacağımızdaki sineği fark ediyoruz ve beyin kabuğunun elimize gonderdiği emirle sineği bacağımızdan kovalamış oluyoruz. Fakat ne kadar uyarı gelirse gelsin, bacağımıza konmuş olan sineği fark etmediğimiz de olur. Bunun sebebi o anda ilgimizi başka bir şeye yoneltmiş olmamızdır. Bu yuzden, gun boyunca hissetmediğimiz bir kaşıntı, gece yatağa girip uyumaya calışırken bizim icin dayanılmaz bir hal alabilir.

Peki kaşıntı hissi nasıl oluşuyor? C telleri, sinir iletimini duzenlemede gorevli kimyasallar olan norotransmiterler salgılamaya başlar. Bu maddelerden en onemlisi �P maddesi� adı verilen ve kan damarlarını genişletip, mast hucrelerini dolaylı yoldan etkinleştiren bir maddedir. Mast hucreleri de derideki şişlik ve kızarıklığa sebep olan �histamin�i salgılar. Bazı alerjik maddeler, mast hucrelerini doğrudan uyararak histamin salgısına sebep olurlar. Histamin de o bolgede kaşıntı hissine sebep olur.

Son olarak, kaşınan bolgeyi kaşımak coğu zaman kendimizi iyi hissettirse de, bu aslında pek de iyi bir fikir değil. Bu durum deriye zarar verebiliyor. Buna ek olarak kaşıntı kaşıntıyı getirir ve bolgedeki kaşıntı biz kaşıdıkca artma eğilimi gosteriyor. Histamin kokenli kaşıntılar icin antihistaminik jeller ya da haplar kullanılabilirsiniz.