Ağırlıkları sadece 20 gram... Ancak, sanki buna inat, hormon uretmek gibi son derece onemli bir işleve sahipler. Dolayısıyla "az" veya "aşırı" calıştıklarında vucudumuzun tum sistemini alt ust edebilecek kadar gucluler. Peki, tiroit bezlerinin normal duzeyde calışmalarını sağlamak icin ne yapmalı, nelere dikkat etmeli? İşte sorularınızın cevabı...


İştahınız artmasına rağmen kilo kaybediyor musunuz? Peki ya sinirleriniz ne durumda? En olmadık şeyler karşısında hemen sinirleniyor ve cevrenize bağırıp, cağırıyor musunuz?

Bunlar yetmiyormuş gibi bir de elleriniz titriyor, ağzınız kuruyor ve sık sık idrara cıkma ihtiyacı duyuyorsanız, aman dikkatli olun. Buyuk bir olasılıkla tiroitleriniz aşırı calışmaya başlamış olabilir. Nedir bu tiroitler diyorsanız, sizi hemen bilgilendirelim...
Boynun on kısmında bulunan kelebek şeklindeki tiroit bezleri, T3 ve T4 hormonlarını uretmekle gorevli. Bu hormonlar da vucudun tum bolgelerindeki organlara, hucrelere ve dokulara ulaşarak etkilerini gosteriyor. Boylelikle metabolizma hızı duzenleniyor, vucut sıcak ve soğuğa karşı adaptasyon kazanıyor. Ayrıca, bağırsak veya ureme organları gibi pek cok sistem hatasız olarak calışıyor, sac ve cilt kalitesi sağlanıyor.
Vucutta bu dengenin kurulabilmesi icin hormon ureten bobrekustu bezleri, yumurtalıklar ve tiroit bezlerinin tam bir uyum icinde calışması gerekiyor. Ancak kalıtım, mikrop, ısı değişikliği, iyot eksikliği ya da fazlalığı, radyasyon gibi faktorler, tiroit bezlerinin calışma sistemini bozarak ceşitli hastalıklara yol acıyor. Tiroit bezi hastalıkları, basit guatrdan yaşantımızı tehdit eden tiroit kanserine kadar değişiyor. En sık rastlanan hastalıkları ise, tiroit hormonları uretimindeki duzensizlikler oluşturuyor. Tiroit hormonları "hızlı"salgılanması "hipertiroidizm", "yavaş"salgılanması ise "ipotiriodizm" olarak adlandırılıyor.
Tiroit bezlerinin tedavisinde erken teşhis son derece onem taşıyor. Cunku hastalık gec teşhis edildiğinde tiroit bezi iyice tahrip oluyor ve ciddi sorunlar meydana gelebiliyor. Tiroit hastalıkları ulkemizde cok sık rastlanan bir sorun. Ancak yaşam tarzımızda ve beslenmemizde yapacağımız basit değişikliklerle, bu hastalıklardan korunmamız mumkun. Metropolitan Florence Hastanesi'den Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doc. Dr. Selcuk Can, "yavaş" ve "hızla"calışan tiroit bezlerine karşı korunma yollarını sizler icin tek tek anlatıyor!

Hızlı calışırsa...

Tiroit bezinin hızlı calışmasına "Hipertiroidi" halk arasında ise "ic guatr" veya "zehirli guatr" da deniliyor. Hızlı calışan tiroit bezi maalesef kolaylıkla teşhis ve tedavi edilemiyor. Cunku bu hastalığa sıcak nodul, ic guatr, enfeksiyon ve ilac kullanımı gibi pek cok faktor yol acıyor. Tabii vucuda aşırı iyot yuklenmesi de tiroit bezinin calışmasını hızlandıran bir başka etken. Bu hastalık metabolizmayı hızlandırdığı icin, kişi aşırı yemesine rağmen aldığı tum besinleri yakıyor ve kilo kaybetmeye başlıyor. Hipertiroidi aynı zamanda kişinin aşırı sinirli olmasına da yol acabiliyor. Ayrıca, gozlerde ileri doğru fırlama, goz kapaklarında şişme, cift gorme ve şaşılık gelişebiliyor.


Yavaş calışırsa...

Tiroit bezinin yavaş calışmasına ise "hipotiroidi" deniliyor. Hipotiroidi, doğurganlık cağındaki her 100 kadından birini etkisi altına alıyor. Vucudumuzun; mikroplarla, viruslerle ve alerjiyle savaşmasını sağlayan bağışıklık sisteminde oluşan bir sorun, tiroit bezine karşı reaksiyon oluşturuyor. Bunun sonucunda mikropsuz bir iltihap gelişiyor ve tiroit bezi tahrip olarak yavaş calışmaya başlıyor. T3 ile T4 hormonlarının uretiminin azalması da, vucudun dengesini bir anda alt-ust ediyor. Tiroit bezi yavaş calışan kişi, fiziksel sorunların yanı sıra ruhsal cokuntuye de girebiliyor. Bunun sonucunda; zihinsel işlevler yavaşlıyor, unutkanlık gelişebiliyor ve uykusuzluk had safhaya ulaşıyor. Uzmanlar, hamilelikte tedavi edilmeyen "hipotiroidi"nin, doğacak bebeklerde zeka geriliğine yol actığına dikkat cekiyor.


Denize girin, iyotlu besinler tuketin

Organlarımızın tam bir uyum icinde calışmasında "tiroit bezleri" onemli bir işleve sahip. Tiroit bezleri T3 ve T4 hormonlarını; proteinler, aminoasitler ve en onemlisi de iyot maddesini kullanarak uretiyor. Dolayısıyla iyotlu besinleri duzenli olarak tuketmeye ozen gostermeniz gerekiyor. İyot eksikliği, guatr oluşumuna da yol acıyor. Guatr, tiroit bezinin buyumesi sonucu oluşan bir hastalık. Ulkemizde her 10 kişiden 3'unu etkisi altına alıyor. Tedavi edilmediğinde ise zamanla nodulleşme acığa cıkıyor. Nodul, bezelye tanesinden ceviz buyukluğune kadar ulaşabilen ve hucrelerin kumeleşip, topluluklar yaratmasıyla oluşuyor. Soğuk ve sıcak olmak uzere ikiye ayrılıyor. Soğuk noduller yuzde 15 kanser riski taşıyor ve bu nedenle hemen tiriot biyopsisi yapılması gerekiyor. Turkiye'de nodul oranı yuzde 40 gibi yuksek rakamda seyrediyor. İyot eksikliğinin aynı zamanda yeni doğan bebekler uzerinde de onemli etkileri var. İyot eksikliği; duşuk, olu doğum, doğuştan oluşan sakatlık, sağırlık ve zeka geriliğine yol acıyor. Dolayısıyla tukettiğiniz besinler ve tiroit hastalığının erken teşhisi son derece onem taşıyor.


Modern yontemler devrede!

Tiroit hastalığından şuphelenildiği durumlarda oncelikle hastalık oykusu alınıyor ve kişi ayrıntılı muayene ediliyor. Ardından testler uygulanarak tiroit hormonlarının seviyeleri olculuyor ve tiroit bezinin aşırı mı yoksa az mı calıştığı saptanıyor. Ultrasonografi, tiroit bezindeki gelişmiş yumruların (nodul) hem yerini hem de ozelliklerini (capı, yapısı) saptamada kullanılıyor. Tiroit hastalıklarının teşhisinde ayrıca sintigrafi yontemine de başvuruluyor. Boylece guatrın durumu, ozellikle de yumruların nasıl calıştığı belirleniyor. Hipotiroidi sorununda, tiroit hormonları ilac yoluyla dışarıdan takviye ediliyor. Hipertiroidi ise, tiroit bezinin işlevini yavaşlatan ilaclar, atom tedavisi ya da ameliyat yontemlerinden biriyle tedavi ediliyor. Tiroit kanserleri dışında; kozmetik nedenler, tiroide bağlı olarak yutma gucluğu ve nefes alma probleminin ortaya cıktığı, ses kısıklığı geliştiği durumlarda da ameliyat tercih edilebiliyor.

BELİRTİLERİ NELER? HİPOTİROİDİ

.Halsizlik, cabuk yorulma, hareketlerde yavaşlama.

. Kalp atışlarının yavaşlaması.

. Uyku eğiliminin artması.

. Soğuğa dayanıksızlık.

.Ses kalınlaşması, yavaş ve kısık sesle konuşma.

. Ciltte kalınlaşma, kuruluk, sac dokulmesi, kaşların kenarlardan dokulmesi.Kabızlık, terleme azlığı, guatr

.Yuzde ve goz kapaklarında şişkinlik.


HİPERTİROİDİ

.İştah artışına rağmen kilo kaybı.

. Sinirlilik, cabuk yorulma, guatr

.Terleme, sıcağa tahammulsuzluk.

. Carpıntı, yuksek kan basıncı.

. Ağız kuruluğu, cok su icme, sık idrara cıkma. kas gucsuzluğu, ellerde titreme.

. Bakışlarda şaşkınlık veya korku ifadesi. Goz kapağının yukarıya doğru gerilmesi ve goz kapağında şişme. Goz kurelerinin one doğru belirmesi.