Kanser hastalarının yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bulantı ve kusma gibi yan etkiler, yeni ilaclarla yuzde 90’ı bulan oranda onlenebiliyor.



Kanser tedavisi, pek cok yan etkiyi de beraberinde getiriyor. Ozellikle kemoterapinin neden olduğu yan etkiler hastaların yaşam kalitesini onemli olcude etkiliyor.

Yapılan bir araştırma, kemoterapi goren hastalara en cok rahatsızlık veren yan etkilerin bulantı, kusma ve sac dokulmesi olduğunu gosteriyor. Bu yan etkiler, hastaları hem sosyal, hem de psikolojik acıdan olumsuz etkiliyor. Hastalar bu yan etkilerin kacınılmaz olduğunu duşunuyorlar. Oysa son yıllarda geliştirilen yeni ilac tedavileri bulantı, kusma gibi yan etkileri, yuzde 90’ı bulan oranda onluyor.

Uluslararası Kemoterapi Derneği Uyesi, Amerikan Klinik Onkoloji Derneği, Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği ve Uluslararası Akciğer Kanseri Calışma Birliği uyesi ABD’nin onde gelen medikal onkoloji uzmanlarından Prof. Dr. Richard Gralla, kanser tedavisinde gorulen yan etkiler ve bunları onleyen yeni ilaclar hakkında sorularımızı yanıtladı.

Kanser hastalarının kemoterapiye bakışı nasıl?

Toplumda kanserle ilgili bilinen kavramların buyuk bir kısmı doğru değil. Ustelik kanser tedavisinde de bir cok değişiklik oluyor. Bunları da coğu zaman insanlar duymuyor.

Tedaviler bugun eskiye kıyasla cok daha etkin, cok daha guvenli, hem aile hem de hastanın kendisi icin daha rahat kaldırılabilir nitelikte. Ama kanser tedavisine başladığımızda hastanın bazı endişeleri olduğunu goruyoruz. Hastanın bu endişelerle nasıl başa cıkabileceğini bilmesi cok onemli. Ote yandan bazı kaygıları gereksiz.

O kaygıların doğmasının engellenmesi gerekiyor. Hastaların tedavisi boyunca en onemli konu, yan etkilerin onlenmesidir. Eğer yan etkiler ortaya cıkarsa hastanın buna nasıl tepki vereceğini bilmesi, bilincli olması lazım.

Hastalar ''Kemoterapi eşittir bulantı ve kusma'' gibi bir onyargıyla mı başlıyor tedaviye?

Evet kemoterapi bulantı ve kusmayla eşleştiriliyor. Bu kavramlar ozdeşmiş gibi algılanıyor. Genelde kemoterapiyi sırf bu yan etkileri gormemek icin reddeden hastalarımız bile var. Ama tam tersini de soyleyebilirim.

Hastalarda o kadar cok beklenti oluyor ki kimi hastalar bulantı ve kusma yaşamadıklarında kemoterapinin iyi gitmediğini duşunuyorlar. Dolayısıyla bizim her iki hasta grubunu da eğitmemiz gerekiyor. ''Yan etki olmadığında tedaviniz kotu gitmiyordur'' mesajının verilmesi lazım. Cunku genel inanış, ''Acı cekmezsem fayda da gormem'' şeklinde. Ama en cok gorduğumuz hasta grubu, yan etkilerden korkanlar.

Bu hastalar genelde tedaviden iki saat sonra ortaya cıkan bulantı ve kusmadan cok mustarip oluyor. Bulantı ve kusmayı engelleme konusunda aslında cok buyuk ilerleme kaydettik.

Nedir bu ilerlemeler?

Meme kanseri en sık gorulen ve en etkin tedavi geliştirilmiş kanser turlerinden. Coğu zaman başarılı bir ameliyat sonrasında meme kanserinde 4 - 6 aylık kemoterapi onerilir. Eğer hasta boyle bir tedaviyi kabul ederse ve bulantıya karşı herhangi bir ilac kullanmıyorsa hastaların yuzde 90’ında ağır bulantı ve kusma gorulur.

Eskiden hastaların sadece yuzde 10’unda bulantı ve kusma gorulmuyordu. Son yıllarda geliştirilen yeni tedavi secenekleri sayesinde bugun bu oranı yuzde 50’ye cıkardık. Yani hastaların yarısı bulantı ve kusmayı yaşamadan bu tedaviyi alabiliyor. Bunu iki standart ilacla gercekleştiriyoruz. Biri kortizon benzeri bir ilac diğeri de serotonin antagonisti.

Bu ilaclarla artık ''yan etkisiz kanser tedavisi mumkun'' diyebilir miyiz?

Kesinlikle. Son iki yıldan beri aprepitant etken maddeli yeni bir ilac kullanıyoruz. Cok yeni bir mekanizması var. Yan etkileri son derece az. Diğer ilaclarla kombine olarak kullanılıyor. Yuzde 50 dediğim oranı yuzde 75’e cıkarıyor.

Yani kemoterapi alan hastaların yuzde 75’i bulantı ve kusma yaşamadan tedevisini surdurebiliyor. Hatta son araştırmalara gore bu oran, yuzde 95’e dahi cıkabilecek.Dolayısıyla yakın bir gelecekte neredeyse hastaların tumu hicbir bulantı kusma yaşamadan kemoterapi alabilecekler.

Diğer kanser turlerinde de yeni calışmalar var mı?

Akciğer kanserinde de cok farklı kemoterapiler kullanılabiliyor. Ozellikle platin bazlı bir tedavi olarak bilinen cisplatin cok yaygındır. Hastaların yuzde 100’unde bulantı ve kusmaya yol acar. Ancak, bulantıya karşı tedavi verilirse cozumu vardır.

Yan etki olarak bulantı ve kusma o kadar yoğun ki doktorların bir kısmı cisplatin gibi guclu bir ilac yerine daha az guclu ilacları tercih edebiliyorlar, sırf kusma ve bulantıyı engelleyebilmek icin.

Bu hastanın işini kolaylaştırıyor ama tedavinin de etkinliğini azaltıyor. Eskiden sıfır olan bulantı ve kusma kontrolunu şimdi yeni ilaclarla yuzde 80 - 90’a cıkarmış durumdayız. Hem bulantı ve kusmayı onluyorsunuz hem de etkin ilacı hastada kullanabiliyorsunuz.

Bulantı ve kusmanın sıklığı, kemoterapi kurlerinin sayısına gore farklılık gosterir mu?

Ne tur bir kemoterapi gorduğunuz, ne kadar bulantı ve kusmanın olacağını belirler. Bazı kemoterapi turleri yuzde 100 bulantı ve kusma yapar ama kimilerinde bu yuzde sıfırdır. Ama biz hangi turun ne yapacağını bildiğimiz icin ona gore davranabiliyoruz. Burada onemli olan kemoterapinin turudur.

Peki kanserin turu ya da hastalığın evresi onemli mi?

Hastanın kadın ya da erkek olması farkediyor. Cunku kadınlarda bulantı ve kusma kontrolu daha zor. Ayrıca genclerde de yaşlılara gore bulantı ve kusma kontrolu cok zor. Bahsettiğim uc ilacın kombinasyonu, her tur kemoterapi icin faydalı. Aprepitant, kadınlarda erkeklerden daha etkili. Bu da kadınların dezavavantajını gidermiş oluyor
haber7