Hiperandrojenizm

Kadında androjen (erkeklik hormonlarının tumu) yapımının artması ve/veya androjen aktivitesinin artışına hiperandrojenizm adı verilir.Hipernadrojenizm tek başına bir mekanizma ile olmaz. Yapımın artışı, bu hormonların etkilediği dokuların duyarlılığının fazlalaşması, hormonları yıkan enzim aktivitelerinin değişmesi ve kanda bu hormonları taşıyan maddelerin azalması androjenizme neden olur.Yani hiperandrojenizm tablosunun ortaya cıkması icin multlaka yapımda fazlalık olması gerekmez.

Nedenleri
Hiperandrojenizme en sık yol acan neden polikistik overdir. Nedenleri sıralayacak olursak:

PCO
Hipertekosis
Androjen ureten over tumorleri
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) (bobrek ustu bezinin fazla calışması)
Cushing sendromu
Androjen yapan adrenal tumorler
Bazı ilaclar
Genetik faktorler
Hipertekozis
Yumurtalık dokusunda hormon ureten dokuların bulunmasıdır.Polikistik overin son aşamasıdır.Hikayede uzun sureli anovulasyon (yumurtlama olmaması) ve adet gecikmeleri ile karakterizedir.Yavaş ama sureki olarak artan virilizasyon (erkekleşme) belirtileri vardır.Testosteron duzeyleri cok yuksektir fakat LH duzeyi normaldir.Tanı patoloji ile konur. Gebe kalma şansı son derece duşuktur.

Hormon salgılayan over tumorleri (virilizan over tumorleri)
Yumurtalıklardaki androjen salgılayan tumorler son derece nadir gorulurler.Belirtilerin hızlı ilerlemesi tipiktir.Testosteron duzeyleri normalin 2 katından fazla bulunur. Tanı ultrason ve patoloji ile konur.

Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH)
Hiperandrojenizm ile karakterize genetik geciş gosteren bir hastalıktır. Hormon sentezinde rol alan bazı enzimlerin eksikliği soz konusudur. Hiperandrojenizm olan kadınların %3-10 kadarında gorulur. Hayatın değişik donemlerinde değişik belirtiler verirler. Anne karnında iken dişi fetusda dış genital organlar erkeğe benzer, fakat ic organlar normal olarak gelişir. Doğumdan sonra ise tedavi edilmemiş ise kişi erken ergenliğe girer. Fakat gelişim erken başladığı icin kişi akranlarına gore kısa kalır.KAH'da tanı sabah saat 07-09 arasında alınan kanda bakılan 17 OH progesteron hormonunun olcumu ile konur. Bu hormonun normal bulunması sonucu klinik uyuyor ise ACTH stimulasyon testi yapılır.Tedavide ise steroidler kullanılır.

Cushing Sendromu
Kortizol artışı ve obesite ile birlikte adale gucsuzluğu, ince deri, potasyum eksikliği, kanda pH artışı, hipertansiyon, diabet ve hirsutism ile karakterize bir hastalıktır.

Değerlendirme
Hiperandrojenizm bazen sadece hirsutism ve sivilce (akne) gibi şikayetler ile ortaya cıkar. Bazen de yumurtlama duzenini bozarak adet gormeme veya infertilite gibi problemler ile hastaları hekime gitmeye zorlar. Tedavi planlanırken altta yatan nedenin bulunması ve tedavinin buna gore yapılması uygun olur. Şikayetler aniden başlamış ise ve hızlı ilerliyorsa, ele gelen kitle varsa, testosteron değerleri normalin 2 katından fazlaysa tumor duşunulmelidir.

Riskler
Hipernadrojenizmli hastalar sonraki yaşamlarında bazı riskleri beraberlerinde taşırlar. Bunlar
Hipertansiyon: Uuzn vadede 4 kat fazla risk altındadırlar
Kalp-Damar hastalıkları: Bu hastalarda bozulan dengelere bağlı olarak kalp kirizi riski artış gosterir.
Diabet: Risk normalden 5 kat fazladır
Rahim kanseri: Risk 3.1 kat artar
Meme hastalıkları: Risk %10 civarında artar.

Tedavi
Hiperandrojenizm varlığında

Hirsutism ve akne varlığı
infertilite
Duzensiz kanamalar
ve yukarıdaki riskler
goz onune alınarak uygun tedavi seceneklerden biri tercih edilir.