Memenin selim hastalıklarında da en sık gorulen bulgu hastanın eline bir kitle veya sertlik gelmesidir.

Daha az gorulen diğer yakınmalar, meme ağrısı, meme başı akıntısıdır. Bazı selim meme hastalıkları da hicbir bulgu vermedikleri icin kontrol mammografilerinde ortaya cıkabilir.

Memenin en sık rastlanan selim hastalıkları; Fibrokistik değişiklikler, fibroadenom, intraduktal papillom, duktal ektazi, mastittir.

Fibrokistik Değişmeler

Gecmiş yıllarda fibrokistik hastalık olarak adlandırılıyordu; ancak yakın zamanda daha değişik adlandırılmaya başlandı. Cunku neredeyse her iki kadından birinde gorulduğu icin, hastalık demek doğru olmazdı.

Genel olarak doğurganlık cağındaki kadınlarda rastlanır. Bulgular; kistler, memede yoğunluk artışı, yer yer sert alanlar veya ele misket gibi noduller gelmesi, ağrı ve hassasiyettir. Kistler, mensturasyon oncesi şişer ve ağrılı bir hal alır; cunku, aylık hormonal değişikliklerden etkilenirler.

Zaman zaman ele gelen bu kistlerin bazısı cok sert olur veya başka değişikliklere uğrayarak kanseri cağrıştırır. O takdirde iğne biopsisi veya yeterli olmazsa cerrahi biopsi yapmak gerekebilir. Ancak patolojik tetkik sonucu kanser olmadığı ortaya konabilir.

Fibrokistik değişiklikler genel olarak selim karakterdedir. Ama bazı ozel tipleri, orneğin epitelyal, hiperplazi veya atipik hiperplazi bileşenleri varsa, (patolojik değerlendirme sonucu anlaşılabilir) hastada kanser gelişme riski normal populasyona oranla daha yuksektir ve hastanın dikkatli izlenmesi gerekir.

Memelerdeki fibrokistik değişikliğin neden olduğu sıkıntıları her zaman dindirmek mumkun olamayabilir. Hastaların az bir kısmında, orneğin buyuk bir kist varsa, bu kistin bir iğne ile boşaltılması sonucu yakınmalar tamamen gecer.

Kahve, cay ve cikolata tuketiminin memelerdeki bu yakınmayı arttırdığı bazı hastalar tarafından gozlenmiştir. Yapılan bilimsel calışmalarda, bu gıdalarla fibrokistlerin ilişkisi doğrulanamamıştır. Yine de bazı hekimler, fibrokistik değişikliklere bağlı ağrıları olan hastalarda bu yiyecek ve icecekleri kesmektedir. Faydası kişiden kişiye gore değişmektedir.

Periyod sonu ve mensturasyon oncesi memelerdeki şişmeye bağlı yakınmalar arttığı icin bazı hekimler hastanın tuz tuketimini kısıtlarlar. Hatta idrar sokturucu (diuretik) ilaclar da kullanılmaktadır. Bu uygulamaların da bilimsel desteği kanıtlanamamıştır.

Bu amacla vitaminler kullanılmış ancak başarılı sonuclar elde edilememiştir. Ustelik uzun sure yuksek doz vitamin alımının da yan etkileri vardır. Doğum kontrol haplarının kullanımında da bir yarar gorulmemiştir. Hastalara surekli sutyen kullanmaları onerilebilir. Tedavi edici bir ozelliği olmasa da hastanın yakınmalarını azaltabilir.

Hastanın şikayetlerini geciren veya azaltan iki ilac vardır: Bromokriptin ve Danazol. Her iki ilacta hormon icermektedir. Ancak doktor kontrolunde uygulanabilir. Hem pahalıdır hem de yan etkileri olan ilaclardır. Gercekten ihtiyacı olan hastalarda başarılı sonuclar vermektedir.

Fibroadenom

Genc yaşlarda daha cok yirmili veya otuzlu yaşlarda gorulur. Bazı fibroadenomlar cok kucuktur ve ancak mikroskop altında gorulebilir. Bunun yanında bazıları ise 5-10 cm buyukluklere kadar varabilir. Genellikle yuvarlak hatlı, duzgun yuzeylidir ve cevre dokulardan kesin sınırlarla ayrılabilir.

Bazı kadınlarda tek olurken bazı hastalarda bircok fibroadenom gorulebilir.

Tek memede olabileceği gibi her iki memede de aynı anda gorulebilir. İğne biopsisi ile tanı koyma şansı vardır.

Eğer buyumeye devam ederse veya memenin gorunumunde deformite oluşturursa pek cok cerrah cıkartılmasını onermektedir. Bazen ileri yaşlarda veya menapoz sonrası bu tumorler hızla kuculup kaybolabilirler.

Eğer kanser değil de fibroadenom olduğundan emin isek, o takdirde cerrahi olarak cıkartılması şart değildir. Ancak, cerrahi olarak cıkartılmayan fibroadenomların da buyuyup buyumedikleri acısından yakınen takip edilmesi gerekmektedir.

Fibroadenom cıkartıldıktan sonra yeni bir fibroadenom oluşursa bunun anlamı eskisinin tekrar ettiği değil memenin yeni fibroadenomlar yapmakta olduğudur.

Diğer Hastalıklar

İntaduktal Papillom

Papillomlar genel olarak meme başına yakın olan buyuk sut kanallarını tutar. Hastanın yakınması kanlı meme başı akıntısıdır. Papillomlar bazı olgularda, meme başının uzağındaki nispeten kucuk sut kanallarından da gelişebilir ve bu durumlarda epitelyal hiperplazi ile birlikte olur (kanser gelişme riski hafifce yuksek). Meme başındaki akıntının mikroskopik tetkiki ile tanı konabilir ancak kesin tanı olmadığı icin pekcok hekim bunu yeterli gormez. Hem tedavi hem de kesin tanı papillomun ve geliştiği hemen yakınındaki bolgenin cıkarılmasıdır. Meme areolasının (meme başının kenarındaki koyu renkli yuvarlak bolum) hemen yanından yapılan kucuk bir kesi ile cıkartılır ve histopatolojik tetkik sonucu kesin tanısı da konur.

Duktal Ektazi

Daha cok 40 ve 50 yaş gruplarındaki kadınlarda gorulur. Hastanın yakınması, yeşil-siyah renkli, koyu kıvamlı yapışkan bir sıvının meme başından gelmesidir. Meme başı ve hemen yakın cevresindeki dokular, kızarık ve ağrılı olabilir. Hicbir tedavi yapılmadan da gecebilir veya antibiyotiklerle beraber sıcak kompres uygulaması gerekebilir. Eğer yakınmaler tekrar eder veya duzelmezse, areola kenarından acılıp, o bolgedeki sut kanalları cıkarılır.

Mastit

Meme iltihabıdır. Genellikle cocuk emziren kadınlarda gorulur. Meme başı cevresi dokularda oluşan catlaklardan giren mikroorganizmaların sut kanalları icinde oluşturduğu enfeksiyondur. Antibiyotiklerle tedavi edilir. Bazı durumlarda, apse formuna donuşebilir ki, bu durumda, cerrahi olarak apsenin icinin boşaltılması gerekir.