Gizli şekere dikkat!
Diyabet hastalığı tum dunyada milyonlarca kişinin sağlığını etkiliyor. Uzmanlar, Turkiye'deki sorunun ise gizli şeker olduğunun altını ciziyor

Ayşegul A. Atakan


Omur boyu suren bir rahatsızlık olan diyabet, bugun dunyada 200 milyon kişinin hastalığı. Her yıl 10 milyon kişinin diyabetli nufusa katıldığı tahmin ediliyor ve bu nedenle Dunya Sağlık Orgutu'nce (WHO) bir numaralı mucadele edilmesi gereken hastalık olarak isimlendiriliyor. Hasta sayısının 2020'de 250, 2030'da 366 milyon olması bekleniyor. Turkiye'de gizli şekerle birlikte 6 milyon diyabetli bulunuyor.
Dunya Diyabet Gunu'nun bu yılki sloganı; "Herkes icin diyabet bakımı". Tum dunyada cok sayıda kişi diyabeti olduğunun farkında değil. Turkiye'deki diyabetlilerin de 1.5 milyonunun hastalıklarının farkında olmadığı bildiriliyor. Diyabet, mudahale edilmediğinde korluk, kalp ve damar hastalıkları, felc, bobrek yetmezliği ve sinir sisteminde tahribata yol acabiliyor. Avrupa'da 20 yaş ustu korluk nedenleri arasında birinci sırada yer alan diyabet, ABD'de de yılda 90 bin kişinin ayağının kesilmesine neden oluyor.
Turkiye'nin oncelikli sorununun gizli şeker olduğunu kaydeden Turk Diyabet Vakfı Başkanı Prof. Dr. Temel Yılmaz, ulkemizdeki diyabet hastalarının yarısının (3 milyon kişi) gizli şeker hastası olduğunu soyledi.

Sinsi bir hastalık
Diyabetin cok sinsi giden bir hastalık olduğunu vurgulayan Prof. Yılmaz, "Diyabetin en az 10 - 15 yıl arasında gizli şeker dediğimiz bir sureci var. Bu surec, eğer iyi gozlenmezse hasta tarafından atlanıyor. Goruyoruz ki bu surecte de diyabet organ hasarı yapıyor. Eğer diyabet gizli şeker doneminde kontrol altına alınabilirse, hasta diyabet ortaya cıkmadan uzun yıllar non-diyabetik olarak hayatını surdurebilir" diye konuştu.
"Diyabetin onlenebildiği tek donem gizli şekerdir" diyen Prof. Yılmaz, gizli şekerin saptanması icin once bir aclık kan şekeri incelemesi yaptırılması gerektiğini soyledi.

Sinirliliğe dikkat
Gizli şekerin, şeker duşmesiyle ortaya cıktığını belirten Prof. Yılmaz, en onemli belirtisinin oğun aralığını kısaltması olduğunu soyledi. Oğun aralığının gizli şekerlilerde 2 - 2.5 saat olduğuna dikkat ceken Yılmaz, "Bu nedenle oğun oncesi şiddetli aclık yaşarlar. Oğun saatleri yaklaştığında tahammulsuz olur ve cok hızlı yerler. Sinirlilik, soğuk terleme, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, fenalık hissi gorulur" dedi. Yılmaz, pek cok hastanın sinirlilik nedeniyle once psikiyatra başvurduğuna işaret ederek şoyle devam etti:
"Gizli şekeri olan kişilerde yemek oncesi ve sonrası kişilik değişiklikleri olur. Bu nedenle once psikiyatra, sonra bize gelen hastalar var. Gun icinde ani hipoglisemi yani şeker duşmeleriyle kişide tatlı krizi oluşur. Ağır bir yemekten sonra uyku hali olur. Bunların hepsi gizli şekerin on belirtileridir. Eğer beklemediğiniz anda biri ani tepki gosterir, bağırır cağırırsa hipoglisemik olabilir. Bunlar yemek yedikten sonra yarım saat, 1 saat icinde tamamen değişir."

Trafik kazalarının nedeni
Yapılan araştırmalar, trafik kazalarının onemli bir kısmının arkasında gizli şeker olduğunu gosteriyor. Uzun yolda uyuyan şoforler genellikle mola yerinden ayrıldıktan 1 - 2 saat icinde uyuyor. Bu, gizli şeker yani reaktif hipoglisemilerde uyuma saatidir. Ramazanda trafik kazalarının onemli bir bolumu oruc acılmadan 2 - 3 saat oncedir."

Diyabetli, ayaklarına ozen gostermeli

"Diyabetlilerin gunluk bakımlarına daha cok onem vermeleri gerekir" diyen Dr. Tahir Haytoğlu da hastaların ozellikle ayaklarına ozen gostermesi gerektiğini soyledi. Damarlarda oluşan kan dolaşımı bozukluğu nedeniyle ayaklarda ceşitli sorunlar gorulduğunu anlatan Dr. Haytoğlu, "Diyabete bağlı sinir hasarları, ayaklarda his kaybına neden olabilir. Ayrıca ayaklarda zamanla bicim değişikliği de meydana gelebilir. Bu değişim yerlerinde, yaralar ve ayak ulserleri ortaya cıkabilir. Ulserler cok cabuk iltihaplanarak ciddi sorunlara yol acabilir" dedi.
Haytoğlu, sık tuvalete cıkma, ağız kuruluğu, hızlı kilo kaybetme, halsizlik ve cabuk yorulmanın diyabeti duşundurecek başlıca şikÂyetler olduğunu ifade ederek şu noktalara dikkat cekti:
Aşağıdaki bulgularda doktora başvurun:
# Deride renk değişiklikleri
# Bolgesel ısı artışı
# Ayakta ve bilekte şişlik
# Bacaklarda ağrı
# Yavaş iyileşen yaralar
# Tırnakta mantar enfeksiyonu veya batık
# Nasır ve deride catlakların oluşumu


Hastalara oneriler

# Hicbir şikÂyet olmasa da rutin olarak yılda en az bir kez bir goz muayenesi yaptırın, 6 ayda bir diş hekimine başvurun.
# Ayak parmak araları, kasık bolgesi, koltuk altları, kadınlarda meme altındaki bolge, mantar ve deri enfeksiyonları icin en zayıf yerlerdir. Bu bolgeleri temiz ve kuru tutun, her gun renk değişikliği olup olmadığını kontrol edin.
# Duzenli banyo yapın, sonrasında vucudu iyice kurulayın, ciltte kuruluk oluşuyorsa, nemlendirici krem kullanın.

Milliyet internet sağlık