Kan uyuşmazlığı ne demektir, tehlikesi nedir?

Kan uyuşmazlığı ne demektir, tehlikesi nedir?

Kan uyuşmazlığı, anne ve babanın kan gruplarından yola cıkarak oluşacak olan bebek kan grubunun anne kanıyla uyumsuzluk gostermesi olasılığına verilen addır. Eğer bebeğin kan grubu elemanları anne kanı tarafından yabancı nesne olarak işlem gorurse annenin kanındaki savunma mekanizmaları bebeğin kan grubu elemanlarına saldırıda bulunur. Bunun sonucunda bebeğin kanındaki hucreler parcalanmaya başlar ve ceşitli problemler ortaya cıkabilir. Kan uyuşmazlığı cok ceşitli olabilmesine karşın en sık rastlanılan babanın Rh faktorunun pozitif olması ve annenin Rh faktorunun negatif olmasıdır. Bu durumda ciftler arasında bir uyuşmazlık vardır. Kan uyuşmazlığı olması mutlaka bebeğin hastalanacağı anlamına gelmez. Bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmeyeceğ i oncelikle bebeğin kan grubunu daha sonra da annenin bebeğin bu "yabancı" olarak algıladığı kan hucrelerine saldırıp saldırmamasına bağlıdır. İlk gebeliklerde kan uyuşmazlığı nadiren problem yaratır. Sonraki gebeliklerde de gerekli onlemler alındığında kan uyuşmazlığının problem yaratması beklenmez.





Kan uyuşmazlığı durumunda ne olabilir?
Op. Dr. Burcak Erzik: Anne Rh (-), bebek Rh (+) ise fetustan anneye gecebilecek cok az miktarlarda kan bile (0.1 ml ) annenin kanına karışırsa annenin bağışıklık sistemi Rh proteinlerine karşı antikor denilen koruyucu maddeler oluşturur. Bu şekilde kendi kan dolaşımındaki Rh proteinlerini temizler. Ancak bu antikorlar bebek eşi olan plasenta ve kordon aracılığı ile Rh (+) fetusun kan dolaşımına girdiğinde kırmızı kan hucrelerini yok etme ozelliğine sahiptir. Bu şekilde anne ve fetusta Rh duyarlılığı gelişmiş olur. Gecen antikor miktarı ile doğru orantılı olarak, bebeğin anne karnında, kansızlığa bağlı kalp yetmezliğine ve buna bağlı olumune kadar giden bir hastalık tablosu gorulebilir.







Ne yapmak gerekir?
Op. Dr. Burcak Erzik: Annenin bağışıklık sistemi bir kez uyarıldıktan sonra geri donulmez bir şekilde bu yabancı kırmızı kan hucrelerine karşı antikor urettiğinden bu uyarının hic oluşmaması en onemli korunma prensibidir. Bu uyarılma işlemi ilk doğumda %1 oranında mumkundur. Ancak her uyarı doğumla olmak zorunda değildir.Yanlış kan nakli, kan ile bulaşmış cerrahi aletler ile girişim veya enjeksiyonlara bağlı olarak da kan uyuşmazlığı gelişebilir.
Bu yuzden Rh (-) olan her anne, gebeliğin hemen başında anti-Rh antikorlar acısından indirekt coombs adındaki basit bir testle araştırılır.

: Bir hekim olarak nelere dikkat ediyorsunuz?
Op. Dr. Burcak Erzik: Bu tur bir problemle karşılaşmamanın temel kuralı korunmadır.

-Ciftin oncelikle gebelik oncesinde kan grupları tespit edilmelidir.
-Eğer Rh uyuşmazlığı varsa indirekt coombs testi 4 hafta aralıklarla tekrarlanmalı dır.
-İlk gebelikte 28.haftada erken korunma iğnesi (300 mikrogram Rh hiper immun globulin)yapı labilir.
-Doğumdan sonra bebeğin kan grubu Rh pozitif ise; sonraki bebekleri korumak icin antikor uretimini engelleyecek Rh hiperimmunglobin enjeksiyonu doğumu takip eden 72 saat icinde yaptırılır. Hiperimmune globulin enjeksiyonuna rağmen hastaların % 0,4’unde duyarlılık gelişebilir.
-Eğer anne adayı duyarlı hale gelmişse bebek risk altındadır.Duyarlı lığı ortadan kaldırmak mumkun değildir. Gebelik ilerledikce kandaki antikor duzeyleri duzenli olarak kontrol edilir. Eğer yuksek duzeylere cıkarsa, ozel testlerle bebeğin sağlığı mutlaka bir perinatoloji kliniğinde takip edilmeli ve uygun tedavi yapılmalıdır. Rh duyarlılığı gercekleştikten sonraki gebelikler de genellikle etkilenen gebelikten daha erken başlayan ve daha ağır seyreden bir tablo oluşur.
-Duşuk sozkonusu ise gebelik 3 aydan buyukse immunglobulin uygulaması tam doz yapılmalıdır. İlk 3 ay icinde ise duşuk doz, 50 mikrogram hiperimmunglobulin (koruyucu iğne) yapılması uygun olur.
-Tıbbi nedenlerle veya isteğe bağlı kurtaj sozkonusu ise Rh hiperimmunglobulin mudahaleden once uygulanmalıdır.