Yaz aylarında sıcak havaların başlaması ile birlikte besinlerde bulunan mikroorganizmalar uremeye başlar ve dolapta saklanmayan acıkta kalan yiyecekler gıda zehirlenmesine yol acar.
Besinlerin hepsinde mikroorganizmalar bulunur. Ancak ureticiden tuketiciye ulaşırken kotu koşullarda yapılan nakil işlemleri, gıdaların iyi olmayan şartlarda pişirilmesi, paketlenmesi, saklanması, hijyenin bozuk olması gibi durumlarda bu mikroorganizmalarda coğalma olur ve salgıladıkları toksinler de besin zehirlenmelerine yol acarlar. Gıda zehirlenmeleri bakteri, virus ve parazit gibi mikroorganizmalarla olanlar ve kimyasallarla olan zehirlenmeler şeklinde iki ana başlık altında toplanabilir.
Bakteriyel zehirlenmelerin hemen hemen hepsinde taşıyıcı besin, et veya tavuk ya da bu canlıların sut, yumurta gibi urunleridir. Dolayısıyla sut ile yapılan tatlılar (dondurma, pasta ve kremalar...) gıda zehirlenmelerinin en onemli nedenlerindendir. Ayrıca suların iyi dezenfekte olmaması, kabuklu deniz hayvanları, mantarlar diğer gıda zehirlenmesine yol acan urunler arasındadır.
Besinin henuz ciğ olduğu donemde hijyen kurallarına sıkı bir şekilde uyulmaması, hayvanların kesim işlemlerinde temiz olunmaması, besinlerin tam bir pastorizasyondan gecirilmemesi, pişmiş besinlerin acıkta kalması, yeteri kadar soğuk dolaplarda saklanmadan tekrar tekrar ısıtılarak yenmesi veya hatalı hazırlanmış şekillerde yenmesi sonucu gıdalar zehirli hale gelir.

Zehirlenme Vakaları Yazın Artıyor!

Yazın sıcak havaların başlaması ile birlikte besinlerde bulunan mikroroganizmalar uremeye başlar ve dolapta saklanmayan acıkta kalan yiyecekler gıda zehirlenmesine yol acar. Bir başka neden de sineklerin ve boceklerin yaz aylarında ortaya cıkmasıdır. Sinekler cop ve pislikleri yiyeceklere taşıyarak zehirlenmeye sebep olabilir. Yaz mevsimiyle birlikte artan yemekli duğun ve davetler de toplu halde besin zehirlenmelerine yol acabilmektedir.
Gıda zehirlenmeleri belirtileri genellikle, bozuk gıdanın tuketilmesini takip eden birkac saat icinde ishal, bulantı, karın ağrısı, kusma bazen de ateş olarak gorulur. Bazen de ozellikle balık ve kabuklu deniz urunlerinin zehirlenmelerinde aşırı terleme, duyu kayıpları, baş ağrıları ve gorme bulanıklığı gibi daha ağır belirtiler olabilir.
Evde ilk olarak yapılması gereken bol sıvı alınması, istirahattir. Mumkun olduğunca ishali durduracak ilaclardan kacınılmalıdır. Cunku bu tur ilaclar zehirlenmeye sebep olan bakterilerin vucuttan atılmalarını geciktirir.

Şu Durumlarda Doktora Başvurulmalı

Hafif ve orta şiddetli gıda zehirlenmeleri genellikle kendiliğinden gecer.
İshal uzuyorsa veya kanlı ishal gorulurse mutlaka doktora başvurulmalı. Ayrıca genellikle yedikten 12 ila 36 saat sonra baş ağrısı, gorme bozukluğu, halsizlik, nefes almada gucluk ve kısmi felc gibi belirtiler varsa veya cok fazla kusma olup vucuttan su kaybı oluyorsa derhal acile gidilmeli.
Evde veya dışarıda yemek yerken gıda zehirlenmelerini onlemek icin besinleri mumkun olduğunca acıkta bırakmamalı, pişmiş yiyecekleri tekrar tekrar ısıtmamalı, meyve ve sebzeleri bol suyla guzelce yıkamalı (bu arada besini hazılayan kişinin el ve tırnak temizliği de iyi olmalıdır), etleri iyice pişirmeli, urunleri alırken uretim ve son kullanma tarihine dikkat edilmelidir. Ayrıca alışveriş yaparken de urunlerin uretim ve tuketim tarihlerine cok dikkat edilmeli. Eğer konserve alacaksak, urunun kutusu ezik olmamalı, kapağı şiş olmamalıdır. Bu tur konserveler icindeki urunun bozuk olduğunu gosterir. Ayrıca urunun firmasının tanınmış ve kaliteli uretim yapıyor olması onemli.

Gıda Zehirlenmeleri Cocukları Daha Fazla Etkiliyor

Cocukların bağışıklık sistemleri henuz tam anlamıyla gelişmemiş olduğu icin gıda zehirlenmeleri cocukları daha fazla etkiler. Bu nedenle gıdalara karşı daha hassatırlar. Ayrıca şikayetlerini dile getirmeleri daha zor olduğu icin tanıda gecikilebilir.

Memorial Hastanesi İc Hastalıkları Bolumu’nden Uz. Dr. Serap Bos