MULTİPL SKLEROZ NEDİR?

Beyin ve omuriliğin (merkezi sinir sisteminin) bir hastalığıdır.

MS beynin gorme, konuşma, yurume gibi fonksiyonlar uzerindeki kontrol
kabiliyetini bozar.

“Multipl” denmesinin nedeni:

• Beyin ve omuriliğin bir cok farklı alanı etkilenir.

• Belirtileri hafif ya da ağır olabilir. Aniden ortaya cıkabilir ya da
kaybolabilir.


“Skleroz” denmesinin nedeni:

• Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar,
yani sertleşmiş dokular oluşturur.


• Bir akıl hastalığı değildir.


• Bulaşıcı değildir.


• Henuz onlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir.


Multipl Skleroz hakkında bilinmesi gereken en onemli şey nedir?

Merkezi sinir sisteminin gencler arasında gorulen yaygın bir hastalığıdır.

MS’lilerin aileleri ve yakınlarından oluşan cok daha fazla sayıda kişi ise duygusal, maddi ve fiziksel zorluklarla karşı karşıyadır.

Genc erişkinler MS’e yakalanma olasılığı en yuksek olanlardır; hem de hayatlarının en verimli yıllarında...

Her yıl araştırma icin dunyada milyonlarca dolar harcanmaktadır.
En az bir o kadarı da yardım ve destek icin harcanmaktadır. Hastalık nedeniyle kaybolan işgucu değeri ise faturayı ayrıca kabartmaktadır.MS’i daha yakından tanımakla MS’lilerin hayattan daha cok tad almalarını ve MS’ten daha az etkilenmelerini sağlayabilirsiniz.

MS merkezi sinir sistemini nasıl etkiler?

Merkezi sinir sistemi sinirler boyunca vucudun ceşitli bolgelerine
elektriksel mesajlar gonderen bir telefon santralına benzer. Bu mesajlar bilincli ve bilincsiz tum hareketlerimizi kontrol eder.

Multipl Skleroz mesajların duzgun bir şekilde iletilmesini bozar.

Sağlıklı sinir liflerinin coğu mesajların iletilmesini kolaylaştıran
miyelin denen yağlı bir madde ile cevrelenmiştir.

MS’de miyelin parcalanır ve miyelinin yerini nedbeleşmiş (sertleşmiş) doku alır. Bu da mesajın gecişini saptırır ya da tumden bloke eder.

Vucut fonksiyonları kontrol edilemez hale gelir, cunku:

• Mesajlar gerektiği gibi iletilemez
• Mesajlar yanlış bolgeye gider


Multipl Skleroz’a yol acan nedir?

Bu, tıbbın en buyuk sırlarından biridir.

• Sebep bilinmemektedir

• Bir tedavi bulunamamıştır

• Kimin MS’ye yakalanacağını onceden bilmek mumkun değildir.

Bu konuda uc yaygın teori vardır:

I- Virus Saldırısı

• Virusler vucuda girdiklerinde vucut hucreleri icinde hızla
coğalırlar. Coğu virusler hızla bazı hastalık belirtilerine yol acar.
Yavaş etkileyen belirli bazı virusler ise daha sonra tekrar ortaya
cıkarak yeni belirtilere yol acarlar. Diğer bazı yavaş etkili virusler
ise vucutta herhangi bir hastalığa yol acmadan once aylar hatta
yıllarca gizli kalabilirler.

• MS bazı yavaş etkili virusler tarafından meydana getirilebilir
ya da bilinen bir viruse karşı gosterilen gecikmiş bir reaksiyon
olabilir.

II- Bağışıklık reaksiyonu

• Vucudumuz, virusler ve bakteriler gibi hastalık etmenlerini yok eden ve doğuştan gelen bir savunma sistemine sahiptir.

• Savunma sistemi geri tepebilir ve vucudun kendi hucrelerine
saldırabilir. Buna “Oto-immun reaksiyon” denir.

• MS, vucudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-immun
reaksiyon sonucunda ortaya cıkmış olabilir.

III- Kombinasyon

Hem virusler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol acabilir.

• Virusler vucuda girdiğinde hucreler icinde gelişmeye başlarlar.

• Vucudun savunma mekanizması hem viruslere karşı hemde vucudun kendi hucrelerine karşı tahrip edici olabilir.

Kimler MS’e yakalanır?

MS hakkında bilmediğimiz o kadar cok şey vardır ki, kimin MS’e
yakalanacağını tahmin edemeyiz.

Gene de kimlerin MS’e yakalanma olasılığının daha yuksek olması
hakkında şoyle bir tablo cizilebilir:

Genc erişkinler
Belirtiler genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya cıkar. 15 yaşın altında ve 50 yaşın ustunde nadiren gorulur.

Kadınlar
Kadınlar erkeklere gore daha fazla oranda MS’e yakalanırlar. MS hamilelikle ilgili değildir (MS’li hanımlar cocuk sahibi olabilirler). Ilıman iklim kuşağında oturan insanlar
MS 40-60 derece guney ve kuzey enlemleri arasında sık gorulur. Bir bolge Ekvator’a ne kadar yakınsa MS vakası da o kadar azdır.

Sağlık şartlarının iyi olduğu bolgelerde yaşayan insanlar
Bu bolgelerde MS vakası sık gorulur. Muhtemelen bu bolgede yaşayan cocuklar MS’e karşı bağışıklık sağlayacak bazı faktorlere maruz kalmamaktadırlar.

MS’in belirtileri cok ceşitlidir.

• Kişiden kişiye değişir

• Aynı kişide zaman zaman değişebilir.

1) Multipl Skleroz Nedir?

MS, iki onemli bolumden, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Merkezi sinir sisteminde sinir liflerini cevreleyen ve koruyan miyelin isimli yağlı bir doku vardır ve bu doku sinir liflerinin elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olmaktadır. MS'de miyelin skleroz adı verilen nedbeler bırakarak bircok bolgede yok olur. Hasar goren bu bolgeler plaklar veya lezyonlar olarak da bilinmektedir. Miyelin sadece sinir liflerini korumakla kalmayıp, gorevlerini yerine getirmelerini de sağlar. Miyelin yok olduğunda veya hasar gorduğunde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyarılarını iletebilme kapasiteleri kesintiye uğramakta ve bu durum ceşitli MS belirtilerini (semptomlarını) ortaya cıkarmaktadır. MS bulaşıcı değildir. Ailenizde hic kimse sizden bu hastalığı almayacaktır.

2) Bu Hastalığın Nedenleri Nelerdir?

MS'in kesin nedeni bilinmese de, bircok araştırmacı miyelin hasarının vucudun immun sisteminin (bağışıklık sisteminin) anormal bir yanıtından kaynaklandığına inanmaktadır. Normal koşullarda, immun sistem virusler veya bakteriler gibi yabancı ''istilacılara'' karşı vucudu korur. Otoimmun hastalıklarda vucut istemeyerek kendi dokularına saldırır. MS'de ise, saldırılan madde miyelindir. Bilim adamları miyeline saldırması icin immun sistemi tetikleyenin ne olduğunu henuz bilmemektedir. Bircoğu cok sayıda faktorun devreye girdiğini duşunmektedir.

3) MS Belirtileri (Semptomları) Nelerdir?

Belirtiler merkezi sinir sisteminin hangi bolgelerinin etkilendiğine bağlı olarak ortaya cıkmaktadır. Herkes aynı şekilde etkilenmez. Belirtiler sadece kişiden kişiye değişiklik gostermekle kalmayıp, aynı kişide zaman icinde de değişiklik gostermektedir. Bu belirtiler ciddiyet ve sure acısından da ceşitlidir. MS'i olan bir kişi genellikle birden fazla belirti yaşar ancak bu belirtilerin hepsi herkesde gorulmez. Belirtiler, halsizlik, karıncalanma, hissizlik veya doku zayıflaması, koordinasyon zayıflığı, yorgunluk, denge problemleri, gorme bozuklukları, istemsiz hızlı goz hareketi (nistagmus da denir), titremeler, spastisite veya kas sertleşmesi, bozuk konuşma, bağırsak veya mesane problemleri, yalpalayarak yurume (ataksi), cinsel işlev sorunları, ısıya hassasiyet ve kısa sureli bellek sorunları, hukum veya muhakeme problemlerinden (kognitif problemleri) oluşmaktadır. Ciddi durumlarda MS kısmi veya tam felce neden olabilmektedir. MS'i olan kişilerin coğunda bu belirtilerin tamamının gorulmediğini unutmayalım.

4) MS Tanısı Nasıl Konmaktadır?

Tek başına hicbir test MS tanısı koyamadığı icin ceşitli test ve yontemlere gerek duyulmaktadır. Bu testler şunlar olabilir;

* Doktorun gecmiş belirti ve bulguların varlığını araştıracağı tıbbi oyku
* Ayrıntılı bir norolojik muayene
* Beyin ve omuriliğin kesin ve oldukca detaylı goruntulerini veren ve gorece yeni bir goruntuleme bicimi olan MRG (manyetik rezonans goruntuleme)
* ''Uyarılmış potansiyeller'' adı verilen ve merkezi sinir sisteminin belli bir uyarıya verdiği yanıtı olcen calışmadır.
* Daha az kullanılan ancak tanının olağandan daha zor olduğu durumlarda faydalı olan diğer bir inceleme de spinal kanalı cevreleyen sıvının (serebrospinal sıvı veya SSS ) bileşimini araştıran beyin omurilik sıvısı incelemesidir.

5) Tanıyı Doğrulamak İcin - İkinci Goruşleri - Almak İyi Bir Fikir mi?

Eğer sadece bir doktorla goruştuyseniz, hic kuşkusuz ikinci bir goruş almak mantıklı olur. Tanınızı doğrulatmak istemeniz ilk doktorunuzu kırmayacak veya uzmeyecektir.

Alıntı