Butun vitaminler en geniş acıklamalarıyla okurlarımıza acıldı.Hangi vitamin nerelerde var, hangi vitaminleri ne zaman daha fazla almalıyız?
Vitaminler, vucudun metabolik gereksinimleri icin vazgecilmez olan ve vucutta yeterince ya da hic elde edilemediği icin dışarıdan alınması gereken kucuk organik molekullerdir. Klasik olarak vitaminler, yağda ve suda eriyenler biciminde iki gruba ayrılır. Yağda eriyen vitaminler yağlarda, pişmemiş sebzelerde, tahıllarda, tereyağında, balık karaciğeri ve balık yağında, kaymak ve sut gibi yağlı besinlerde bulunur.

Yağda eriyen vitaminler A, D, E ve K vitaminleridir.
Suda eriyen vitaminler B grubu vitaminler ile C vitaminidir.

A vitamini (retinol veya akseroftol)

Yalnızca hayvanlarda bulunan ve yağda eriyen doymamış bir alkoldur.Sutte, yumurta sarısında, ton ve morina balıklarının karaciğer yağında (balıkyağı) bulunur.Havuc ve havuc benzeri sarı-turuncu renkli sebzelerde A vitamininin on maddeleri vardır.
A vitamini eksikliğinde gozde ve deride keratoz, kseroftalmi (goz akı ve korneanın parlaklığını kaybederek kuruması), foliker hiperkeratoz ( deri hastalığı) ve gece korluğu gorulur.

D vitamini

Daha etkili olduğundan tedavide daha cok kullanılan D2 vitamini (ergokalsiferol) ve D3 vitamini (kolekalsiferol) olmak uzere iki tipi vardır.Molekul yapısı steroidlerle aynıdır.D2’ nin kaynağı deridir; derideki 7- dehidrokolestrol, mor otesi ışınların etkisiyle vitamin D2’ ye donuşur. D3 vitamininin kaynağı besinlerdir; daha cok et, sut ve yumurta sarısında bulunur.
Normal olarak guneş ışığı alan insan vucudunda D vitamini yeterince uretilir. Ama yenidoğanlarda, buyume cağındaki cocuklarda, gebelik ve sut emzirme donemlerindeki kadınlarda besinlerle dışardan daha fazla miktarda alınması gerekir.
D vitamini eksikliğinde cocuklarda raşitizm, yetişkinlerde osteomalazi (kemik yumuşaması) gelişir.

E vitamini (alfa-tokoferol)

Başta tahıl olmak uzere ıspanak, kabak, lahana, marul gibi yeşil sebzelerde bol miktarda bulunur. İnsanda karaciğerin yanı sıra yağlı dokularda, bobrekte, kalpte, kaslarda ve bobrekustu bezi kabuğunda depolanır. Fazla olan bolumu idrar ve dışkıyla atılır. Antioksidan ozellik gosterir.
E vitamini eksikliği son derece ender gorulur ve kansızlık biciminde ortaya cıkar.

K vitamini

Sebzelerin yeşil bolumunde, ıspanakta, kabakta, marulda, yeşil domateste, cam ignesinde, yeşil biberde bol bulunur. K vitamini insan bağırsağındaki bir grup bakteri tarafındanda uretilir. K vitamininin tamamına yakını kullanılır, yanlızca kucuk bir bolumu karaciğerde depolanır.
K vitamini eksikliği son derece nadirdir ve kafada, sindirim sisteminde, idrar yollarında, akciğerlerde ve deride kanamalara yol acar. K vitamini yanlızca kanamalı hastalarda eksikliğini gidermek icin kullanılır.

B vitamini

Suda eriyebilen, molekul yapılarında bir azot atomu bulunan, bazı enzim sistemlerinin etkinliğini arttırıcı koenzimler olarak işlev goren 15’ e yakın değişik maddeden oluşan bir vitamin gurubudur.

B1 vitamini (tiyamin)
Buğday başağı, kepek, bira mayası, sebzeler gibi bir cok besinde bol miktarda bulunur. Memelilerin karaciğer, bobrek, kalp, beyin ve bağırsaklarında az miktarda bulunur. Sebzelerin pişirilmesi, sutun kaynatılması ve sterilize edilmesi (mikroptan arındırılması) cok miktarda tiyamin kaybına yol acar. Tiyamin ince bağırsaklardan etkin taşınma mekanizmasıyla emilir. Vucutta depolanmaz ve kullanılmayan bolumu yemekten uc saat sonra bobrekler yoluyla tamamen dışarı atılır.
B1 vitamini yetersizliğine bağlı olarak gelişen hastalık tablosunda depresyon, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması, hipotoni (kas gevşekliği) ve anoreksi (iştahsızlık) yer alır.

B2 vitamini (riboflavin)
Hayvansal besinlerde, bira mayası, buğday başağı, yeşil sebzeler, havuc, enginar, fındık, yerfıstığı ve mercimek gibi bitkisel besinlerde bol miktarda bulunur.
B2 vitamini eksikliğinde protein oluşması azalır ve deride yaralar, sinirsel bozukluklar ve goz bozuklukları biciminde ortaya cıkar.

B3 vitamini (nikotinamid veya PP vitamini)
Hayvansal besinlerin yanısıra kabuklu buğday, limon, kabak, soya, domates, patates, bira mayası, hurma, incir, portakal gibi bitkisel besinlerde bol miktarda bulunur.
B3 vitamini eksikliğinde deriyi, sinir sistemini ve sindirim sistemini tutan pellegra adlı hastalık ortaya cıkar.

B5 vitamini (pantotenik asit)
Doğada cok yaygındır.Yumurta, karaciğer, kalp, sut, bal, bira mayası, kabak, tahıllar, sebzeler, havuc, portakal, mantar ve taze meyvelerde bolca bulunur.
B5 vitamini eksikliği cok enderdir. Bu durumda hipoglisemi (kan şekeri duşukluğu), anemi (kansızlık), lokopeni (kanda alyuvarların az olması), dermatit (deri iltihabı), mide-bağırsak rahatsızlıkları, kas krampları, hareketlerde uyumsuzluk, asteni, uyku bozuklukları ve iştahsızlık ortaya cıkar.

B6 vitamini (piridoksin)
Hayvansal ve bitkisel besinlerde duşuk dozda bulunur.
B6 vitamini eksikliği son derece enderdir.Bu durumda deri, sindirim sistemi rahatsızlıkları ortaya cıkar.

B8 vitamini (biyotin ya da H vitamini)
Karaciğerde, yumurta sarısında, bira mayasında, pirinc kabuğunda ve yeşilliklerde bulunur.
Eksikliği yanlızca uzun sure ciğ yumurta beyazı tuketiminde ya da bağırsak florasını ortadan kaldıran sulfamitlerin ve antibiyotiklerin cok fazla alınmasından sonra gorulur.Bu durumda dermatit (deri iltihabı), iştahsızlık, zayıflama, depresyon ve kas ağrıları ortaya cıkar.

B9 vitamini (folik asit)
Bitkilerin yeşil bolumlerinde, kabakta, lahanada, ıspanakta, yeşil sebzelerde, patateste, havucta, bira mayasında, sutte, yumurtada, peynirde ve karaciğerde bol miktarda bulunur.
Gelişmiş ulkelerde eksiklik sendromuna hic rastlanmaz.Bu tablo yanlızca emilim bozukluklarına bağlı olarak ortaya cıkabilir. Folik asit eksikliğinde megaloblastik anemi denen bir kansızlık bicimi gelişir. Emilim bozukluğunda ise kansızlığa, glossit (diz iltihabı), stomatit (ağızici iltihabı) ve ishal eşlik eder.

B12 vitamini (kobalamin)
Karaciğerde, sutte, yumurta akında, peynirde, balıkta, ette ve karideste bol miktarda,bitkilerde ise son derece az miktarda bulunur.
B12 vitamini eksiklği, folik asit eksikliğinde olduğu gibi, alyuvar yapısında bicim bozukluğuna yol acarak persinyoz ya da megaloblastik anemi denen kansızlığa neden olur.Ayrıca sindirim sistemi duzeyinde ve epitel dokunun beslenmesinde bazı etkileri gorulur. Kansızlığın yanı sıra hafif sarılık, iştahsızlık, ishal, parestezi (karıncalanma) ve uyuşma gibi duyumsama bozuklukları, ataksi, işitme siniri iltihabı ve zihinsel bozukluklar ortaya cıkabilir.

C vitamini (askorbik asit)

İnsanlar tumunu dışardan almak zorundadır.Turuncgillerde bol miktarda, ayrıca taze sebzelerde, maydonozda, kabakta, soğanda ve domatesde bulunur.
C vitamini eksikliğinde skorbut denen ve kıl diplerinde kanamalı dokuntuler, dişeti kanamalarıyla belirlenen hastalık ortaya cıkar.

P vitamini

Doğada bol bulunur.Bir cok P vitamini faktoru kanamalı skorbut tedavisinde C vitaminiyle sinerjik (arttırıcı) etki gosterir.Ayrıca hepsi direncin artmasında ve kılcal damar gecirgenliğinin azalmasında onemli rol oynar.

Bu Gorsel Silinmiş veya Bulunamadı!