Bir trafik kazası ile karşı karşıya kaldığımız zaman ne yapacağız?

Trafik kazalarına kurban verdiğimiz yuzlerce kişiden pek azı olay yerinde yaşamını yitirmektedir. Yuzde 80 gibi korkunc orandaki kayıplar ise yaralının bilincsizce aractan cıkartılması ve karga tulumba taşınarak hastaneye goturulmesi sırasında oluşmaktadır.

Herhangi bir ilkyardım bilgisinden yoksunsanız bile, uzman ekipler gelmeden yaralıya el surulmesini engellemeniz, emin olun onun hayatını kurtarmada cok ciddi bir rol ustlenecektir.

Dikkat: Burada verilen bilgiler cok temel ve basit işlemlerden ibarettir. Sağlıklı bir ilkyardım mudahalesinde bulunabilmek icin bu eğitimi almanızı şiddetle tavsiye ediyoruz. Unutmayın! İlkyardım hayat kurtarır.

DİKKAT!
Soluk alıp veren ve nabız vuruşları hissedilen bir hastaya baygın olsa bile kesinlikle kalp-akciger canlandırması yapılmaz!

KANAMAYI DURDURUN!
Trafik kazasında kanamalı bir kazazede ile karşılaşmanız mumkundur. Kesik ve darbe sonucu oluşan yaralanmalarda yapılacak temel eylem, kanama olan bolgeye bastırmaktır. devamı

YARDIM GELENE KADAR
Hasta baygın, ama soluk alıp verebiliyor… Veya suuru acık... Istediğiniz yardım gelene kadar hastayı nasıl bekleteceksiniz? Bunun en rahat ve guvenli şekli "Recovery Pozisyonu"dur. devamı


ARAC YANGINLARI
Bir arac yangını ile karşılaşabiliriz. Yangına mudahale edebilmemiz icin on koşul aracımızda bir yangın sondurucu bulundurmaktır. devamı

Bir trafik kazası ile karşı karşıya kaldığımız takdirde yapılacak işlemler belli kurallarla sınırlanmıştır.

a) Yardım cağırın
Genellikle, trafik kazası ile karşılasan bir kişi hemen 155 veya 156 numaralı telefonlarla polise haber verir. Oysa ilk aranması gereken yer 112 Acil Ambulans'tır. Polisin ambulansı harekete gecirmesi zaman kaybına yol acar. Bu da yaşamla olum arasındaki surecte ciddi bir etkendir. 112 Acil Ambulans servisinin operasyon merkezi, zaten ihbari aldıktan sonra polisi bilgilendirecektir. Oncelikle aranması gereken yer 112'dir. İhbari yaparken olayın tam olarak aktarılmasını sağlayın (Hastanın durumu, bulunduğu yer, tam olarak adres, cinsiyet, yaş, kazanın turu v.b.)

b) Ek kazalara meydan vermeyin
Bu durumda yapılacak işlemler kazazedenin olduğu kadar sizin yaşamınızı da guvence altına alacaktır.
• Trafik kazasına mudahale ederken aracınızı guvenli bir yerde durdurun ve flaşorlerinizi acın.
• Uzerinizde dikkat cekici renkte (tercihen fosforlu) bir giysi olmasına dikkat edin. Aksi halde bir trafik kazasına da siz kurban olabilirsiniz. Eğer boyle bir giysi sozkonusu değilse, atletinizi cıkartıp giysinizin uzerine giyin. Ama en iyisi boyle dikat cekici yelek veya ceket benzeri bir giysiyi bagajınızda bulundurun.
• Trafik uyarı işaretlerini koyun veya zaman kazanmak icin birisinden bu konuda size yardım etmesini isteyin. Yine aynı dikkat cekici giysiye sahip birine, belli bir mesafede trafikteki aracları uyarmasını soyleyin.

c) Durumu değerlendirin
Bir kaza ile karşılaştığınız anda yapılacak ilk hareket durumu değerlendirmek, kazazedeye boyunluk takmak ve yangın soz konusu değilse, onu kıpırdatmamaktır.
Trafik kazalarında, travmaya bağlı olarak omurga ve eklem yaralanmaları kacınılmazdır. İşte bu durumda kesinlikle dikatli olmalısınız. Yanınızda varsa, en iyi yontem trafik kazasının şekli ve turu ne olursa olsun derhal hastaya boyunluk takmaktır. Boyunluk, otomobilinizde, ilkyardım cantası gibi bulundurmanız gereken en onemli gerectir. Eğer gerekli ilkyardım bilgilerine ve deneyime sahip değilseniz, ambulans gelene kadar herhangi birinin yaralıyı kıpırdatmasına engel olmanız en akıllıca davranış olacaktır. Sadece boyunluk takmak ve bilincsizce taşınmaya engellemek, yaralının yaşam şansını yuzde 80 arttıracaktır. Eğer kaza geciren aracta yangın tehlikesi soz konusuysa, ancak o zaman yaralıyı aractan cıkartmaya teşebbus edin. Ardından hastanın durumunu degerlendirmek icin dort duyunuzdan yararlanabilirsiniz.

Konuşun
Yaralı ile sozle temas kurmaya calışın. "Adın ne, Olay nasıl oldu?" gibi sorularla hem şuurunun acık kalmasını sağlayabilir, hem ona moral verebilir, hem de ambulans gelene kadar bazı gerekli bilgileri edinebilirsiniz. Ama bunları yaparken muhtemel bir felci onlemek icin boyunluğu takmış olmalı ve yaralının anlını tutarak başını hareket ettirmesine engel olmalısınız. Eğer sorularınıza mantıklı cevaplar verebiliyorsa, bilinci acık demektir. Vucudundaki hasarı en iyi ondan oğrenebilir ve gelen acil yardım ekibinin işini kolaylaştırmış olursunuz. Sorularınıza mantıksız cevaplar veriyor, konuşması kayıyorsa bu onun beyninde muhtemel bir kanamaya işaret eder.

İzleyin
Yaralı, sozlu uyarılara cevap vermiyorsa, yapılması gereken onun vucut fonksiyonlarını gozlemektir. Nefes alıp veriyor mu? Gogus kafesi kalkıp iniyor mu? Bunu anlamak icin hastanın giysilerinin ust bolumunu keserek cıkartmanızdır. Yaralının gozbebeklerine eğer varsa ışık tutun. Yoksa, gozkapaklarını elinizle bir sure ortup, tekrar acarak gozbebeği hareketini izleyin. Eğer gozbebekleri ışığa tepki gosteriyor ve kuculuyorsa beyinde problem yok demektir. Ancak kazazede eğer olaydan once morfin veya aşırı alkol gibi uyuşturucu etkisi altındaysa veya gozune atropin gibi bir ilac damlatmışsa, tepkiler yanıltıcı olacaktır. Unutmayın. Kazazedede kalp atışları, dolayısıyla solunum durmuşsa, en belirgin gorunum tende ve dudaklarda morarmadır. İnsan teni normalde pembe beyazdır. Ancak hasta fazlasıyla esmer tenli, hatta zenci olabilir. O zaman dudak iclerine bakmamız gerekir. Irk, renk, cinsiyet farkı ne olursa olsun dudak ici (mukoza) aynı renktir. Morarma olup olmadığını buradan gozlemleyebilirsiniz.

Dokunun
• Nabız
Nabzına bakın. Ancak bunu yaparken bilek yerine boyun atardamarını tercih edin. Zira kalp faaliyeti yavaşlamıs ve kan basıncı duşmuşse, kolda nabız atışını hissetmeniz cok zordurr. Ozelikle hasta şoka girmişse, bilekten hic nabız alamazsınız ve hastanın olduğunu sanabilirsiniz. Boyundan nabız almayı oğrenmek icin once kendinizi dinleyerek pratik yapın.

• Memeler
İnsan bedeninde sinir uclarının toplandığı bolgeler meme uclarıdır. Yurdumuzdaki ahlaki değerler goz onune alındığında, yaralı bir kadınsa, kulak memesini deneyebilirsiniz. Parmak uclarınızla sıkın ve yaralının acıya karşı tepkisini almaya calışın.

• Parmak ucları
Yaralının tırnağının uzerine iki parmağınızla basınc uygulayın. Basıncı kaldırdırdığınız takdirde, beyazlık kızarmaya başlarsa kan dolaşımı, dolayısıyla kalp atışı var demektir. Beyazlığın kalıcı olması, kalbin durduğuna yorumlanabilir.

• Dinleyin
Hastanın nefesini dinleyerek hissetmeye calışın. Bu arada ağzini
koklayarak da nefes alip almadigini kontrol edebilirsiniz


d) Solunumun devamını sağlayın
Solunum yollarının devamlılığını sağlamak icin oncelikle ağız ve burunda yabancı bir cismin olup olmadığını kontrol edin
Solunum yollarının devamlılığını sağlamak icin oncelikle ağız ve burunda yabancı bir cismin olup olmadığını kontrol edin. Eğer tıkayan bir nesne gorurseniz, parmaklarınızı kollayarak bu cisimi cıkartın. Mumkunse bu kontrolu bir kalemle yapın, zira bilinci bulanık hasta parmaklarınızı ısırabilir.
Boyunluk yoksa, bunları yaparken hastanın ensesini desteklemelisiniz. Ayakkabılarını, bir tişortu, ici havayla şişirilmiş bir torbayı hastanın ense boşluğunu desteklemek icin kullanabilirsiniz.
Bu arada parmaklarınızı gezdirerek boyundaki olası bir hasarı hissetmeye calışın. Bir hastanın vucudundaki bir anormalliğin ayrımını en iyi şekilde, sağlıklı olan kendi vucudunuzla karşılaştırarak yapabilirsiniz.

Buraya kadar anlatılanlar gozunuzu korkutmasın. Uzerinde calıştığınız takdirde, tum kontrolleri 10-12 saniyede bitirebilmeniz mumkundur.

Tum tesbitler negatif. Dort duyumuzun yardımıyla yaptığımız tum gozlemlerde hayat belirtisi almadık. Yani sozlu uyarı cevapsız kaldı, nabız yok, kalp vuruşu yok, soluk alıp verme yok, gozbebekleri hareketsiz veya belli belirsiz bir kıpırtı var. Kazazedenin vucudu sıcak, ancak, ağrı uyarısına tepki gelmiyor, nefes kokusu yok, goğus kafesi kıpırdamıyor, dudak iclerinde morarma başladı. Bu durumda hasta tıbben oludur. Hic vakit gecirmeden akciğer-kalp canlandırmasına (kalp masajı ve suni solunum) başlamak gereklidir.

COK ONEMLİ:
Eğer kalp-akciğer canlandırması, diğer bir deyimle suni solunum ve kalp masajı konusunda gerekli ilkyardım eğitimine ve becerisine sahip değilseniz, burada goreviniz sona ermektedir. Ancak o ana kadar edindiğiniz bulgular, gelecek ambulansın icindeki tıp gorevlilerine zaman kazandıracak ve yaralının yaşama şansını yukseltecektir.

DİKKAT! Soluk alıp veren ve nabız vuruşları hissedilen bir hastaya baygın olsa bile kesinlikle kalp-akciğer canlandırması yapılmaz! Bir kez daha altını cizerek vurgulamakta yarar goruyoruz: Kaza mahalinde kontrolu ele almanız on koşul. Cunku yurdumuzda maalesef travmatik vakalarda ve ozellikle trafik kazalarında hastaların buyuk coğunluğu olay yerinde değil, bilincsiz taşıma sonucu hastaneye kaldırılırken yaşamını kaybetmektedir. Asıl mudahale etmeniz gereken nokta, hastanın kıpırdatılmasına engel olmaktır.