Hepatit B virusu ile ortaya cıkan karaciğer hucre iltihabı ve hasarı hepatit B hastalığı olarak tanımlanır. Ulkemizde taşıyıcılık oranı %5 ile %9 arasındadır.
HEPATİT B NASIL BULAŞIR ?
İnsandan insana vucut sıvıları yolu ile gecer:
• Kan
• Semen (meni)
• Vajinal sıvı ve salgılar (adet kanı dahil)
• Doğum sırasında anneden bebeğe geciş (perinatal hepatit)

KAN, KAN URUNLERİ:
Kan yolu ile bulaşma ozellikle gelişmiş ulkelerde damardan yasa dışı ilac kullananların, kullandıkları iğnelerin bir şekilde diğer insanlara yayılması ile ortaya cıkmaktadır. Ayrıca yine bu kişilerin kullandıkları eşyaların diğer kişilerce kullanılması da bulaşmayı sağlar. Ancak dunya uzerinde hepatit B acısından oldukca yuksek riskli bir grup olan sağlık calışanları acısından iğne yolu ile bulaşma son derece onemlidir. Ceşitli sağlık birimlerinde calışan sağlık personeli ozellikle kaza sonucu iğne batması ile hepatit B ye yakalanmaktadırlar. Ayrıca yine sağlık calışanları hasta kişilerin kanının bulaştığı bir cisimle yine kaza sonucu yaralanır veya temas ederlerse yine hepatit B ye yakalanabilirler. Yine normal populasyon ve sağlık calışanları icin kan nakli sonucu bu hastalığa yakalanma riski vardır. Gelişmiş ulkeler bu sorunu kan nakilleri sırasında tarama yaparak cozmuşlerdir. Ve bu tur bir bulaşma yolu dolayısıyla ortadan kalkmıştır.

CİNSEL İLİŞKİ:
Cinsel ilişki sırasında hepatit B ile enfekte bir kişinin vucut sıvılarının diğer partnerin vajina, makat(rektum, ozellikle ters ilişki) idrar kanalı (ureterler) ve ağızdaki yaralı veya cizik bolgelere teması ile hastalık gecer.

DOVME VE PİERCİNG
Ulkemiz ve tum dunyada dovme (tattoo) ve piercing sırasında kullanılan iğnelerin yeterince steril ve temiz olmamasından dolayı kişiye bulaşması soz konusudur.

TRAŞ TAKIMI USTURA VE DİŞ FIRCASI
Hastalıklı kişilerin kullandığı ve kan bulaşmış ustura, traş fırcası ve diş fırcalarının kullanılması ile hepatit B bulaşabilir.

PERİNATAL GECİŞ: (HAMİLELİKTE GECİŞ)
Doğum sırasında anneden cocuğa hepatit B mikrobu gecmesi sonucu ortaya cıkan durum perianatal geciş olarak tanımlanmaktadır.

HEPATİT B NİN KULUCKA SURESİ:
Normal olarak 45-180 gun arası değişen bir kulucka suresi olan bu hastalık ortalama olarak 60-90 gun arasında toplumun buyuk kesiminde hastalığın ortaya cıkması icin gereken kulucka suresidir.

KULUCKA EVRESİNDE HEPATİT B BULAŞIR MI?
Doğal olarak akla gelen ilk soru hastalığın kulucka suresinde bulaşıcı olup olmadığıdır. EVET...kulucka suresince ozellikle vucut sıvıları oldukca bulaşıcıdır. Vucutta hepatit B ye karşı antikor (mikroplara karşı vucut tarafından oluşturulan protein kokenli koruyucu maddeler) oluşumuna kadarki evrede hastalık son derece bulaşıcıdır.

KURUMUŞ KAN VE TUKRUK (SALYA) HEPATİT B ACISINDAN BULAŞICI BİR RİSK FAKTORUMUDUR ?
EVET...bir hafta dahi kuruyarak kalan kan ve salya hepatit hastalığının bulaşması icin yeterli. Bu sebeple cok dikkatli olunması gerekir.
PEKİ, KRONİK HEPATİT B HASTALARI HASTALIĞI BULAŞTIRIR MI?
EVET... Ozellikle kronik hepatit B taşıyıcısı olan kişilerle yaşayan ve bu kişilerin seks partnerleri acısından hastalığın bulaşma riski vardır.

HEPATİT B NİN BELİRTİLERİ:
Yenidoğan bebekler hepatit B ile ile ilgili belirgin olarak herhangi bir belirti vermez. İlerleyen yaş belirti verme ile doğru orantılıdır. Yaş ilerledikce yapılan araştırmalar belirtilerin arttığını gostermiştir. Hepatit B nin hastalık belirtileri aşağıdaki gibidir;

Tum vucutta aşırı halsizlik
Hafif derecede ateş
Baş ağrısı
İştah kaybı
Bulantı kusma
Ozellikle karaciğer bolgesinin uzerinde ağrı ve hassasiyet. Bu ağrı sarsıntı ve eğilme ile artar.
Kabızlık veya ishal
Kas ve eklemlerde yaygın ağrı
Deride kızarıklık
5 yaşın uzeri ve yetişkinlerin % 40 da sarılık ortaya cıkabilir. Ayrıca bebeklerin ise % 10 unda ancak sarılık gorulebilir.
Son olarak ise bazı hastalar kan verene yahut hekimleri tesadufen hepatit B icin tarama testi isteyene kadar hepatit B olduklarını bilemezler. Bunun anlamı ise bazı vakalarda hepatitin belirti vermeden gecmesi veya anlaşılamaması anlamındadır. Dikkat edilecek olursa yukarıdaki belirtiler, herhangi bir gribal enfeksiyonda gorulebilir. Ancak karaciğer bolgesi uzerindeki ağrı, sarılık ...gibi semptomlara ozellikle dikkat edilmelidir. Yada aşılanmamış bireylerin ozellikle tarama testleri yaparak hastalığı gecirip gecirmediklerini anlamaları, ve bunun sonucuna gore sonuclar negatif ise aşılanmaları, pozitif ise omur boyu gozetim altında olmaları gerekir. Cunku hepatit B siroz ve karaciğer kanserine sebep olabilecek sinsi bir hastalıktır. Kimi karaciğer kanseri yada aniden cıkan siroz vakalarının altında hepatit B virusu olduğu sonradan belirlenmekte ve bu hastalar bu teşhis konulana kadar hepatit B den habersiz dolaşmaktadırlar.
HEPATİT B VİRUSU ALINDIKTAN SONRA VUCUTTA NELER OLUR?
Hastalık alındıktan sonra hastaların buyuk coğunluğu antikor oluşumu ile ilgili olarak 4-8 hafta icersinde kendilerin iyi hisseder. Ozellikle yaşlı hastalarda belirtileri daha ağır olabilir. Ve bu hastalarda bazen belirtiler uzayabilir.

Hastaların az bir kısmında hepatit B virusu hastanın kanında ve karaciğer de saptanmaktadır. Bu hastalar kronik hepatit B dediğimiz formdaki hastalardır. Bu hastalarda karaciğer enzim testlerinde yukselme gorulebilir. Ya da bu hastalar hicbir belirti vermeden yıllarca kronik formla beraber yaşarlar. Ancak daha oncede altını cizdiğimiz gibi kronik hepatit B taşıyıcıları icin beraber yaşadıkları ev halkı ve seks partnerleri hastalığı kapma acısından buyuk riski taşımaktadır.

HEPATİT B VİRUSU İLE ORTAYA CIKABİLCEK KOTU SONUCLAR NELERDİR?
Siroz (Kronik yaygın ve ilerleyici karaciğer iltihabıdır. Oldurucu bir hastalıktır. Karaciğer kanseri
Karaciğer yetersizliği
Fulminan hepatit denilen cok kısa surede (1 ay gibi...) karaciğer yetersizliğine goturen olumcul bir hastalık tipi
Hepatit D hastalığı
HEPATİT B HASTALIĞINDA RİSK FAKTORLERİ NELERDİR ?
-Hepatit B taşıyıcı bir seks partnerine sahip olma
-Cok eşlilik
-Başka bir cinsel yolla bulaşan hastalığın olması
-Hepatit B li hastaların catal, kaşık, bıcak, jilet, ustura ve benzeri eşyalarını paylaşmak
-Damardan ilac kullanımı
-Meslek (doktorlar, hemşireler, dişciler, kan ve kan urunleri ile uğraşan laboratuar ve kan merkezi calışanları.
-Hepatit B virusu acısından yuksek riskli ulkelerde 6 aydan fazla yaşamak (Cin, Afrika, Asya kıtasının merkezi ve kuzey doğusu, Ortadoğu, Doğu Avrupa )
-Uzun sure hepatit B virusu taşıyıcı bir insanla aynı odayı ceşitli sebeplerle paylaşma (yatakhane, hapishane...vs)
-Homoseksuel veya biseksuel olma
-Temiz ve hijyenik olmayan yerlerde dovme veya piercing yaptırma ve buralarda calışma
-Hijyenik şartları iyi olmayan berberlere tıraş olma
-Annede hepatit B virusu ile enfeksiyon olması yeni doğan bir cocuk icin her zaman risk faktorudur. Ancak, cocuk doğar doğmaz hepatit aşısı ve hepatit B koruyucu immunglobin (koruyucu serum) yapılırsa hastalığa yakalanmaz.
-Hepatit B li bir kişi tarafından ısırılmak
-Hemofili veya diyaliz hastası olmak.(bu kişiler kan almak veya surekli kan temizlenmesi gereken grupta olduklarından hepatit B acısından son derece yuksek risk grubundadır.)
PEKİ HEPATİT B OPUŞME İLE GECER Mİ?
HAYIR... hepatit B opuşme ile gecmez. Toplum olarak sık sık opuşen bir yapımız olduğu icin bu konunun bilinmesi onemlidir.

PEKİ NE ZAMAN HEPATİT B İCİN DOKTORA BAŞ VURMALIYIM?
Yukarıda sayılan risk faktorlerini taşıyorsanız, ayrıca yine yukarıda sıraladığımız hepatit B ile ilgili hastalık belirtileriniz varsa hemen hekiminize hepatit ile ilgili testler icin baş vurunuz. Ayrıca hepatit B vakalarının % 35 inde hastalığın hicbir risk faktoru olmadan tespit edilmesi aşısı olmayan herkesin hekimine başvurarak testler yaptırması, eğer testler negatif ise aşı yaptırması, pozitif ise belirli aralıklarla izlenmesi gerekmektedir. Cunku hepatit B kronik sonucları bakımından tehlikeli bir hastalıktır. Karaciğer yetersizliği, siroz, karaciğer kanseri gibi cok ağır ve olumcul sonuclara gidebilen bu hastalık toplumları, aileleri ve bireyleri cok dramatik sonuclarla karşılaştırabilmektedir.

ONEMLİ NOT 1: Aynı mekanı ve evi paylaştığınız herhangi bir kişide yeni tespit edilmiş hepatit B hastalığı varsa hemen hekiminize sizde test ve korunma icin başvurunuz.
ONEMLİ NOT 2: Kadın veya erkek olsun ozellikle korunmasız bir cinsel ilişki sonrası şupheleriniz var ise hemen hekiminize test ve korunma icin başvurunuz.
ONEMLİ NOT 3: Hepatit B olduğunu duşunduğunuz biri tarafından ısırılı iseniz hemen hekiminize test ve korunma icin başvurunuz.
ONEMLİ NOT 4: Mesleğiniz (doktorlar, hemşireler,dişciler, kan ve kan urunleri ile uğraşan laboratuar ve kan merkezi calışanları....kısaca sağlık calışanları...) risk grubunda iseniz hemen hekiminize test ve korunma icin başvurunuz.

PEKİ YUKARIDA YAZDIĞINIZ DURUMLARDAN ŞUPHELENEREK HEKİME BAŞVURDUM VE TESTLERİM NEGATİF CIKTI...PEKİ SONRA NE OLACAK?
Hepatit B ye maruz kalınma olasılığı uzerine (orneğin hepatit B li olduğunu duşunduğunuz biri ile cinsel ilişkiye girdiniz, ya da ısırıldınız veya aynı mekanda yaşadığınız birinde hepatit B hastalığı yeni tespit edildi...) hekiminize başvurduğunuzda beklemek gibi bir luks yoktur. Hekiminiz hemen size hepatit B immun globulin (koruyucu serum) ve uc doz surecek hepatit aşısı yapmalıdır.

PEKİ CİNSEL İLİŞKİDEN SONRA NE KADAR SURE İCİNDE HEPATİT B İMMUN GLOBULİNİNİ (koruyucu serum) YAPTIRABİLİRİM ?
Şuphe ettiğiniz bir cinsel ilişkiden sonra hepatit B immun globilinini ilk 2 HAFTA icinde yaptırmalısınız. Bu sureyi gecirirseniz hepatit B immun globulininin (koruyucu serum) koruyucu etkisi olmaz. Tabi ilk 2 haftada bu seruma ilaveten bir de 3 dozluk aşı programına alınmanız gerekmektedir.

PEKİ, SAĞLIK CALIŞANIYIM VE ELİME HEPATİT B Lİ BİR HASTANIN KANIYLA BULAŞIK İĞNE BATTI, NE KADAR SURE İCİNDE HEPATİT B İMMUN GLOBULİNİNİ (KORUYUCU SERUM) YATIRABİLİRİM ?
Boyle bir duruma maruz kaldıysanız hepatit B immun globilinini ilk 7 GUN icinde yaptırmalısınız. Bu sureyi gecirirseniz hepatit B immun globulininin (koruyucu serum) koruyucu etkisi olmaz. Tabi ilk 7 GUN icersinde bu seruma ilaveten bir de 3 dozluk aşı programına alınmanız gerekmektedir.

HASTALIĞIN SEYRİ:
Hepatit B hastalığı akut ve kronik seyir gosteren bir hastalıktır. Akut formunda hastalık hic hissedilmeden iyileşebildiği gibi, birkac hafta devam eden seyirle hafifi belirtilerle iyileşebilmektedir. Bu surec genelde 4-8 hafta olarak tanımlanabilir. Ancak hastalık 6 aydan fazla surede bir kişinin kanında ve karaciğer de tespit edilirse artık kronikleşmiş anlamındadır. Hastalığın kronikleşmesi ortaya cıkarabileceği sonuclar acısından takip edilmesi gereken bir durumdur. Cunku kronikleşmiş hepatit B hastalığı siroz veya karaciğer kanserine sebep olabilir. Burada okuyucularımıza şu hususu onemle vurgulamalıyız. Tum kronik hepatit B formları siroza veya karaciğer kanserine sebep olur demiyoruz. Sebep olabilir deniliyor. Hastalığın seyrinde kronikleşme olasığı bakımından cocuklar daha riskli grupta gorunmekte. Cunku yenidoğana doğum sırasında bulaşan hepatit B nin kronikleşme olasılığı % 90 dır. Yine 1-5 yaş arasında alınan hepatitin kroniklşeme olasılığı %30 dur. 5 yaşından sonra ise bu rakam % 7 lere kadar geriler.

KLİNİK:
1-SARILIKLI FORM: Başlangıcta gribal enfeksiyon, gastroenterit, (İştahsızlık, bulantı, kusma,karnın sağ ustunde ağrı) dokuntuler, ateş, başağrısı, halsizlik, cabuk yorulma, eklem ağrısı ve iltihabı, gibi ozgun olmayan belirtiler vardır. Bu belirtiler gerilerken hastada sarılık ortaya cıkar. Bu doneme idrar renginin koyulaşması ve dışkı renginin acılması onculuk eder.Tam iyileşme 6 ayda olur.
2-SARILIKSIZ FORM: Klinik belirti ve bulguların silik olduğu ve gozden kacan vakaların olduğu klinik formdur.
3-KOLESTATİK FORM: Sarılıklı ve kaşıntılı belirtiler vardır.
4-SUBFULMİNAN FORM: Hafif ateşle birlikte sarılık ve sindirim sistemi şikayetleri iyileşme olmadan devam eder. 3-10 haftada olum veya 1-3 yıl icinde siroz gelişir.
5-FULMİNAN FORM: 1-2 hafta icinde ağır karaciğer yetersizliği olur ve olumle sonuclanır.

HEPATİT B VE KAN TESTLERİ:
Hekiminizle konuştuğunuzda gerek fiziksel muayene ve gerekse başvurma sebebinizde goz onunde bulundurulduğunda eğer hepatit B şuphesi var ise hekimiz hepatit B ile ilgili kan testleri isteyecektir. Bu testler uc ana gruptadır;

Hepatit B nin DNA: Hepatit B virusunun genleri ki bu HBV DNA sı olarak tanımlanır.
Hepatit B antijenleri: Hepatit B virusunun kanda ortaya cıkan yapısal proteinleri.
Hepatit B antikorları: Vucut tarafından hepatit B den korunmak icin urettiği protein yapılı koruyucu maddeler.
Bu testler kısaca:
Hbs-Ag : Hepatit B (surface) yuzey antijeni
Anti-Hbs: Hepatit B yuzey antijenini notrleştirmek icin vucut tarafından uretilen koruyucu protein
Hbe-Ag: Hepatit B antijenlerinden biri, “early” antijeni olarak adladırılır
Anti-Hbe: Hepatit B Hbe-Ag antijen antijenini notrleştirmek icin vucut tarafından uretilen koruyucu protein
Anti-Hbc(Ig-M): Hepatit B “core” antijeni (erken donemde cıkar)
Anti-Hbc(Ig-G): Hepatit B “core” antijeni (Gec donemde cıkar)
HBV-DNA: Hepatit B genetik DNA maddesi (serumda) buna viral yuk adı da verilir.
TESTLERLE İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER:

Hepatit B surface (yuzey) antijeni (HBsAg): bu testin pozitif cıkması durumunda şu durumlar soz konusu olur; Bu testin pozitif olduğu kişi, etrafındaki kişilere hepatit B yi bulaştırabilir. Bu antijen bir kişinin kanında 6 aydan uzun sure pozitif olarak kalırsa bu durum kronik hepatit B enfeksiyonudur.
Hepatit B e antijeni (HBeAg): Bu testin pozitif cıkması durumunda şu durumlar soz konusu olur; bu antijenin pozitif olması kişinin hepatit B enfeksiyonu ile şiddetli derecede enfekte olduğunu gosterir. Kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerde, bu antijenin yuksek olması, bu kişilerde karaciğer hastalığı riskinin arttığını ve bu kişiler tedavi acısından değerlendirilmeye alınır.
Hepatit B core antikoru (anti-HBc): bu antikor, HbsAg pozitif olan tum hastalarda pozitiftir. hepatit B ile bir veya birden fazla defa enfekte olan tum kişilerde bu antikor pozitiftir.
Hepatit B core antijeni İgM tipi Antikor (IgM anti-HBc): Beraberinde HbsAg pozitif olsun veya olmasın, IgM anti-HBc pozitifliği hepatit B ile enfekte olunduğunu veya son 6 ay icinde gecirilmiş hepatit B enfeksiyonunu gosterir.
HbsAg negatif iken bu antikorun varlığı, akut veya yakın zamanda gecirilmiş hepatit B enfeksiyonunu gosterir
Hepatit B core antijeni İgG tipi Antikor (IgG anti-HBc): Hepatit B enfeksiyonunu gosteren antikordur. Ancak hastalığın seyri ile ilgili net veriler ortaya koymaz.

Hepatit B surface (yuzey) antikoru (anti-HBs): Bu antikor hepatit B nin başlangıcı ve iyileşmesi arasındaki donemde ortaya cıkar. Hepatit B aşısı yaptıran kişilerde bu antikor pozitiftir. Ve koruyucululuğu gosterir.
Hepatit B e antikoru (anti-HBe):
Bu antikor haftalar ve aylar icerisinde ortaya cıkar ve daha sonrada kaybolur.

Hepatit B genetik DNA (HBV DNA):
En duyarlı test olan hepatit B DNA sının (genetik maddesinin) tespitidir. Aktif enfeksiyon gostergesidir.

KRONİK HEPATİT B Lİ HASTALARDA İZLEME VE TEDAVİNİN ŞEKLİNİ BELİRLEMEK İCİN HANGİ TESTLER İSTENMEKTEDİR?

Tomografi
MR (EMAR)
Karın ultrasonografisi
Karaciğer biyopsisi (karaciğer den parca alma işlemi)
OZELLİKLE GELİŞMİŞ BATI ULKELERİNDE HAMİLELİK DONEMİNDE HBASG (Hepatit B (surface) yuzey antijeni) TARAMASI RUTİN OLARAK YAPILMAKTADIR VE YAPILMASI TAVSİYE EDİLMEKTEDİR. BİZDE ULKEMİZDEKİ HAMİLE BAYANLARA HBSAG TARAMA TESTİ YAPTIRMALARINI VE RİSKLİ GRUBA GİREN HAMİLE BAYANLARIN GEBELİĞİN İLERLEYEN SAFHALARINDA BU TESTİ TEKRARLAMALARINI ONERİRİZ. DAHA FAZLA BİLGİ İCİN BU DURUMU MUTLAKA HEKİMİNİZLE TARTIŞINIZ.

HEPATİT B İCİN TARAMA TESTİ YAPTIRMAK ŞART MIDIR? YA DA TARAMA TESTİ YAPTIRMADAN AŞI YAPTIRILMASININ BİR ZARARI VARMIDIR?
Gelişmiş batı ulkelerinde yapılan yayınlara gore hepatit B icin tarama testi yaptırmadan aşı yaptırmak daha ucuz ve sakıncasız bir yontemdir ve bu şekilde olam ihtimali vardır. Gecirilmiş bir hepatit B enfeksiyonu olan bir kişi “tarama testi yaptırmadan aşı yaptırırsa bir zararı olur mu ?”sorusuna bilim adamlarının cevabı bir zararın olmadığıdır. Kişi farkında olmadan hepatit B yi kapmış olabilir. Tarama yapılması var olan bir hepatit B hastalığının durumu hakkında bilgi verir. Bu da kişinin ileriki tedavisi ve hepatit B ile beraber ortaya cıkabilecek kronik sorunların izlenmesi bakımından onem taşır.