Gizli şeker veya tıp dilindeki adıyla "glukoz tolerans bozukluğu" yada "Pre-diyabet" toplumda şeker hastalığının iki katı oranda yani %20-25 oranında gorulur. Bunun anlamı her 4 kişiden birisinde gizli şeker hastalığı olduğu anlamına gelmektedir. Her yıl bu hastaların % 4-9’unda aşikar şeker hastalığı gelişmektedir. Gizli şeker hastalığı olan hastaların coğunda aclık kan şekeri normal olabilir. Aclık kan şekeri bozuk veya hafif yuksek olanların (bozulmuş aclık şekeri) coğunda gizli şeker olmayabilirse de bu durum şeker hastalığı icin bir risk oluşturmaktadır.
Aclık kan şeker bozukluğu erkeklerde kadınlara gore 1.5-3 kat daha fazla gorulmektedir. 50-70 yaş arasında bozuk aclık kan şekeri olan kişi sayısı artar ve daha onceki yaşlara gore 7-8 kat daha fazla gorulur. Aclık kan şekerinin bozuk olması yani yuksek olması pankreasdaki beta hucrelerinin iyi calışmadığının bir gostergesidir. Gizli şeker yani glukoz tolerans bozukluğu ise kadınlarda daha fazla gorulmektedir ve genellikle insulin direnci olduğunu gosterir.

Gizli şeker hastalığı koroner kalp hastalığı yapabildiğinden dikkat etmek gerekir. Gizli şekeri olan hastaların % 7.6’sında hafif derecede retinopati yani goz hasarı vardır. Bu kişilerde tansiyon varsa goz hasarı oranı artar. Yaşam tarzı değişikliği yanı sağlıklı beslenme, egzersiz, sigaranın kesilmesi ve kilo verilmesi ile bu hastaların % 50’sinde şeker hastalığı onlenebilir.

Doktorunuz sizden bazı testler istedikten sonra test sonuclarına gore 'Sizin gizli şekeriniz var' dediğinde kendinize “şimdi ben şeker hastası mıyım?” sorusunu sorup endişelenmiş olabilirsiniz. Gizli şeker diğer adı ile pre-diabet hakkında bilmeniz gerekenler aşağıda.

Eğer bir kişinin kan şekeri duzeyi normalden yuksek olmasına karşın diyabet tanısı koymaya yeterli yukseklikte değilse bu durumda kişi pre-diabetik (gizli şeker hastası) olarak tanımlanır. Diyabet Onleme Programına katılan pre-diyabetiklerin %11'inde diyabet gelişmiştir. Bazı calışmalar pre-diyabetik coğu kişide 10 yıl icinde Tip 2 diyabet geliştiğini saptamıştır. Yani Pre-diyabet Tip 2 diyabete adaylık durumudur.

Pre-diyabetli bireylerde kardiyovaskuler hastalık riski kan şekeri normal olan bireylere kıyasla 1.5 kat daha fazladır. Diyabetli bireylerde ise 2-4 kat fazladır. Pre-diyabetli bireyler yaşam tarzı değişiklikleri sayesinde prediyabetli olmayı onleyebilir ve geciktirebilir.

Pre-diyabet, Bozulmuş Glikoz Toleransı veya Bozulmuş Aclık Glikozu Aynı Anlamda mıdır?
Evet. Doktorlar bazen yukselmiş kan şekeri duzeylerini ifade eden bu durumları kullanılan teste bağlı olarak bozulmuş glikoz toleransı veya bozulmuş aclık glikozu olarak tanımlarlar.

Pre-diyabetli Olup Olmadığım Hangi Testler ile Belirlenir?

Doktorlar pre-diyabeti belirlemek icin aclık kan şekeri veya oral glikoz tolerans testi (OGTT) kullanabilirler. Her iki test icinde bir gece boyu suren aclık gereklidir. Aclık kan şekeri icin kahvaltı yapmadan once kan şekeri olculur. OGTT'de ise aclık ve glikozdan zengin icecek icildikten sonra 2. saatte tekrar şeker olcumu yapılır.

Aclık Kan Şekeri Testi, Diyabet veya Pre-diyabeti Nasıl Belirler?

Normalde aclık kan şekeri 100 mg/dl'nin altındadır. Eğer kişide pre-diyabet varsa aclık kan şekeri 100-125 mg/dl arasındadır. Eğer kan şekeri 126 mg/dl veya daha yuksekse birey diyabetlidir.

OGTT ile diyabet veya Pre-diyabet Nasıl Saptanır?

OGTT'de, bireyin kan şekeri aclıktan sonra ve glikozdan zengin icecek icildikten 2 saat sonra olculur. Normal kan şekeri 2. saatte 140 mg/dl'nin altındadır. 2.saat kan şekeri 140-199 mg/dl arasında ise pre-diyabet, 2. saat kan şekeri 200 mg/dl'nin ustunde ise diyabet tanısı konulur.

Aclık Kan Şekeri Testi veya OGTT, Hangi Test Pre-diyabetin saptanması icin Daha Uygundur?

Her iki test de pre-diyabetin saptanması icin uygun testlerdir.

Pre-diabetim Varsa Bunu Mutlaka Bilmem Gerekir mi?

Eğer pre-diyabetiniz olduğunu bilirseniz Tip 2 diyabetli olmanızı onleyecek onlemleri zamanında alma şansınız olur. Calışmalar ağırlık kaybını sağlayan ve fiziksel aktiviteyi artıran diğer bir ifade ile gerekli yaşam tarzı değişikliklerini yapan pre-diyabetli bireylerin, %58 oranında Tip 2 diyabetli olmayı onleyebildiğini veya geciktirebildiğini gostermiştir.

Pre-diyabet Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bireysel bir beslenme tedavisi ve haftanın 5 gunu gunde 30 dakika duzenli yuruyuş şeklinde yapılan egzersiz programı sonucunda, vucut ağırlığının ılımlı olarak azalması (% 5-10) ile pre-diabetten diyabete geciş onlenebilmekte veya geciktirilebilmektedir.
Eğer pre-diabetiniz var ise pre-diyabeti olmayanlara kıyasla kalp hastalığı veya inme riskiniz %50 artmıştır. Bu nedenle kardiyovaskuler hastalıklarla ilişkili risk faktorlerini (sigara icmek, yuksek tansiyon, yuksek kolesterol gibi) bilmeniz gerekmektedir. Eğer risk faktorlerinden birine veya birkacına sahipseniz bu faktorlerin tedavi edilmesi de son derece onemlidir.

Kimlerin Pre-diabet Tanısı icin Test Yaptırması Gereklidir?

Şişman ve 45 yaşın ustunde iseniz pre-diabetli olup olmadığınızı oğrenmek icin test yaptırmanız gereklidir. Eğer vucut ağırlığınız normal ise ve 45 yaş civarında iseniz testi yaptırmanın sizin icin uygunluğunu doktorunuza danışınız.
45 yaşından genc erişkinlerdeve şişman bireylerde diyabet ve pre-diyabet yonunden risk faktorlerinin varlığı araştırılır. Bu risk faktorleri: yuksek tansiyon, duşuk HDL-kolesterol duzeyi, yuksek trigliserid duzeyi, ailede diyabet varlığı, gestasyonel diyabet, 4,5 kg uzerinde bebek doğumu oykusu olmasıdır.

Ne Sıklıkla Testi Yaptırmam Gerekir?

Pre-diyabet saptanmamış olmasına karşın risk faktorlerine sahipseniz her 3 yılda bir test yaptırmalısınız. Eğer pre-diyabet varsa Tip 2 diyabetin tespiti icin her 1-2 yılda bir test yaptırmanız gerekir.

genbilim.com