Hormonlu gıdaları nasıl anlarız? Hormonlu meyve ve sebzelerin (domates, cilek vb.) zararları nelerdir?

Gunumuzde ne yazık ki tukettiğimiz gıdaların coğunun uretiminde sağlığımız icin zararlı kimyasallar kullanılıyor. Oysa hormonlu gıdaları ayırt etmek elimizde. İşte sebze ve meyve seciminde dikkat edilmesi gerekenler:


“Bitkilerde buyume ve gelişmeyi duzenleyici olarak kullanılan, duşuk yoğunluklarda dahi etkili olabilen ve bitkilerde sentezlenerek taşınabilen organik maddeler” olarak tanımlanan hormonlar, insan nufusunun hızla arttığı gunumuzde, tarım urunlerinin verimliliğini artırma amacıyla ne yazık ki bilincsizce kullanılıyor.

Turkiye’de ozellikle domates, patlıcan, patates, kabak, salatalık, uzum, elma, cilek, kavun, buğday, arpa, yulaf, cavdar ve celtikte hormona sıkca rastlamak mumkun.

Hormonlu gıdaların zararları

Sıklıkla tuketilen hormonlu gıdalar, vucuttaki hormon dengesinin ve bağışıklık sisteminin bozulmasına, şişmeye, yağlanmaya ve hucreleri zayıflatarak kanser yatkınlığını artırmaya neden olur.

Hormonlu gıdaları nasıl anlarız?

Hormon takviyesi ozellikle zamansız yetiştirilen urunlerde cok fazla uygulanıyor. Bu nedenle, artık her mevsim her şeyi bulabiliyor olsak da, meyve ve sebzeleri normal zamanlarında tuketmeye calışmalıyız.
Bazı sebzelerin tuketilmemesi gereken zaman aralıklarına gelince:

Domates: 15 Ekim - 10 Kasım / 10 Nisan – 5 Mayıs
Patlıcan: 15 Kasım – 15 Mayıs
Kabak: 1 Kasım – 15 Mayıs

Ayrıca meyve ve sebzeler bazı alışılmayan ozellikleriyle de size hormon kullanılıp kullanılmadığını belli ederler.
Bunlara dikkat edin:
Domates cekirdeksiz, ici cok sulu ve boş
Kabağın şekli bozuk ve cekirdeksiz
Patlıcanın ici sungerimsi ve cekirdeksiz
Biber aşırı buyuk ve etli, cekirdek evi boş, etli kısmı sert
Patates şekilsiz ve yumruları yapışık, ici kara,
Karpuzun cekirdek yerleri boş, ise bu urunler hormonlu demektir.




Hormonlu gıda obez yapıyor

Ozellikle gelişim cağındaki cocuklar hormonlu gıda terorunun tehdidi altında. Dr. Duygu Bilgin, metabolizma değişikliği yaratan hormonlu gıdaların yarattığı gelişim bozukluklarının başında obezitenin geldiğine dikkat cekerek, receteyi yazıyor: Sebze, meyve ve balıkları mevsiminde tuketin, ekolojik urunleri tercih edin

Modern toplumlarda insanlar doğal gıdaların tadını ve kokusunu unuttu neredeyse. Artık coğumuz hangi sebze ve meyvenin hangi mevsimde yetiştiğini bilmiyoruz bile. Cunku marketlerin raflarında artık her mevsimde her turlu gıdayı bulmak mumkun. Ancak coğu hormonlu olan bu gıdalar aslında insanlığı ciddi bir bicimde tehdit ediyor. Anne sutunun yapısına bile zarar veren hormonlu gıdalar, kanserden obeziteye her turlu hastalığa zemin hazırlayabiliyor. Baykent Cerrahi ve Tıp Merkezi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Duygu Bilgin de ozellikle cocukların hormonlu gıdalardan uzak tutulması gerektiğinin altını ciziyor. Bilgin, hormonlu gıdalarla beslenen cocukları ilerleyen yıllarda bekleyen hastalıklarla ilgili bilgi verdi:

* Hormonlu gıdalar hangi sağlık sorunlarına yol acar?
Uykusuzluk, yorgunluk, baş ağrısı, egzama, hafıza kaybı ve konsantrasyon eksikliği, depresyon, bağışıklık sisteminde zayıflık, otoimnun hastalıklar, yuksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları, safra taşları ile kanser.

* Anne sutu de etkilenir mi?
Turkiye'de zirai mucadelede bin 250 ceşit ilac kullanılmaktadır. Cukurova gibi yoğun tarım ilacı kullanılan bolgelerde, anne sutunde dikkat cekici oranlarda ilac kalıntısı tespit edildi. Bu gercekler doğrultusunda ozellikle bebekler ve cocuklarımızın sağlığının ciddi tehlike altında olduğunu ozellikle belirtmeliyim. Hormonlu gıdalar, bilincsiz ve dikkatsizce tarım ilacı kullanımı, katkı maddeli gıdalar insan sağlığını ciddi olarak tehdit ediyor.

* Bu gıdalardan kacış mumkun mu?
Gunumuzde tuketilen besin maddeleri, vucutta oluşturdukları metobalizma değişikliği ile bircok hastalığa neden oluyor. Bugun dunya nufusu 6 milyarı aşıyor. Bizleri bu tehlikelerden kurtaracak olan besinler ekolojik urunlerdir. Bir urunun ekolojik olarak adlandırılabilmesi icin bağımsız bir kontrol kuruluşu tarafından sertifikalandırılmış olması gerekiyor. Bunu, alışveriş yaparken urunun uzerindeki etiketten teşhis edebilirsiniz. Denetim firmasının, organik urun satan şirkete verdiği sertifikanın bir kopyasının, satış noktasında gorulur bir şekilde asılması şarttır. Etiket uzerinde Tarım Bakanlığı'nın organik tarım logosu yer almalıdır. Ekolojik urunler, diğer urunlerden ayrı reyon ve bolumlerde satışa sunulur. Yine de urunun kapalı ambalajlarda olmasına dikkat edin.

* Aşırı kilo almaya neden olur mu?
Hormonlu gıdalar, surekli tuketilirse vucut mekanizması bozulabilmekte ve bir cok hastalık ortaya cıkabilmektedir. Bağışıklık sisteminin bozulması demek ise başta kilo ve kanser gibi hastalıkların gorulmesine sebep olur. Hormonlar, butun sistemlerimizi calıştıran maddelerdir. Boyumuz kilomuz gibi dış gorunuşumuzde, ruhsal dengemizde ve fiziksel aktivitelerimizde organlarımızın calışmasında rol oynarlar. Sağlıklı bir insanda doğumdan itibaren yaşamının her alanında gerekli butun hormonlar vucudun gelişmesini ve tum fonksiyonların normal calışmasını sağlamaktadır. Ancak normal calışan bu sisteme beslenme alışkanlığı başta olmak uzere dışarıdan gelecek etmenlerle mudahale yapılırsa sistemde bozulmalar olacaktır. Yoksa hormon yapısı bozulan cocuklarda gelişim bozulukları gorulmektedir. Bunların başında da şu an buyuk tehlike canları calan obezite gelmektedir.

* Cocukları okulda nasıl koruruz?
Okula giderken yanlarına verilecek beslenme cantaları bir olcude kontrolu sağlayacak ve guvenilir olacaktır. Beslenme cantasındaki gıdaların mumkun olduğunca katkı maddesiz ve doğal olması gerekir. Marketten hazır alınan bir kek yerine evde pişirilmiş bir dilim kek cok daha değerlidir. Hazır meyve suyu yerine sut tercih edilmelidir. Yine meyve suyu yerine mevsimine uygun olmak kaydıyla meyvenin kendisi tuketilmelidir. Bu konuda ailelerin imdadına muz yetişiyor. Her mevsim guvenle tuketilebilecek ve cocukların hayır diyemediği bir gıdadır.

* Kantinlerde nasıl onlem almalı?
Burada okullara ve kantin idarecilerine toplumsal bir gorev duşmektedir. Okul yonetimi ve kantin idarecileri arasında sağlıklı ve bilincli bir iletişim kurulur, cocukların tukettiği gıdalarda da dikkatli bir secim yapılırsa en onemli adım atılmış olur. Su, sut, doğal meyve suyu, ayran gibi sağlıklı icecekler ile sandvicler ve tost şeklinde sertifikalı urunler olursa sorun yaşanmaz.





Kucuk Yaşta Yenilen Hormonlu Gıdaların Etkileri Cok Daha Fazla Oluyor

Beslenme alışkanlıkları başta olmak uzere, dışarıdan farklı ve vucuda zararlı mudahaleler yapıldığında hormon sisteminin bozulabildiğini belirtildi.

Acıbadem Hastanesi Cocuk Endokrinolojisi, Buyume ve Ergenlik Bolum Sorumlusu Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz yaptığı acıklamada, ''Hormonlu, katkı maddeli gıdalar, kirli hava, radyoaktif maddeler bu sistemi bozan en onemli etkenler'' dedi.

Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz yaptığı acıklamada, vucutta değişik ozelliklerde hormonlar salgılayan bezler bulunduğunu belirterek, ''Vucudumuzun gizli patronu olarak nitelendirebileceğimiz bu bezler hayatımızı surdurmek icin surekli calışıyorlar. Boyumuz, kilomuz gibi dış gorunuşumuzde, psikolojimizde, organlarımızın calışmasında bu bezlerin etkileri buyuk'' dedi.

Hamilelerde, bebeklerde ve ergenlerde bu hormonların cok daha fazla onem taşıdığına dikkat ceken Prof. Dr. Buyukgebiz, şunları kaydetti: ''Sağlıklı bir insanda, doğumdan itibaren gerekli butun hormonlar, gerektiği miktarlarda salgılanarak, vucudun gelişmesini ve tum fonksiyonların normal calışmasını sağlıyor. Ancak, normal bir şekilde calışan bu mekanizmaya, beslenme alışkanlıkları başta olmak uzere, dışarıdan farklı ve vucuda zararlı mudahaleler yapıldığında sistem bozulabiliyor. Hormonlu, katkı maddeli gıdalar, kirli hava, radyoaktif maddeler kısacası modern yaşam koşulları bu sistemi bozan en onemli etkenler.''

Hazır gıdaların yan etkilerini gosteren yurt dışındaki araştırmalardan ornekler veren Prof. Dr. Buyukgebiz, sozlerini şoyle surdurdu: ''Belcika'da yapılan bir araştırma, tarımda kullanılan bazı ilacların ostrojenik etkiyi artırarak kız cocuklarda erken adet, erkek cocuklarda meme buyumesi yaptığını ortaya koyuyor. Danimarka ise erkek inferfilitesinin (kısırlık) artışını bu ilaclara bağlıyor. Kuzey ulkelerinde yapılan bir calışma -ki bu bolgede ozellikle dondurulmuş balık tuketimi cok fazla- tip 1 diyabetin gorulme sıklığının yuzbinde 45'den 60'a cıktığını gosteriyor.''

Cocuklarda daha etkili

Bu verilerin urkutucu olduğunu belirten Prof. Dr. Buyukgebiz, ''Elbette her hazır gıda, katkı maddeli yiyecek, hormonlu meyve ve sebzeler hastalık ve erken adet riskini artırmıyor. Kontrolsuz birtakım uygulamalar bu tehlikeye davetiye cıkarıyor. Bu risk herkes icin var. Cocukluk cağında kandaki ostrojenik etki yapan maddenin seviyesi duşuk olduğu icin dışarıdan alınan yanlış gıdalar cok daha buyuk etki yapıyor'' dedi.

Oncelikle uretim doneminde denetim mekanizmasının cok iyi işlemesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Buyukgebiz, ailelerin de aynı gıdadan cok fazla miktarda cocuklarına vermemelerinin yararlı olduğunu bildirdi.

Prof. Dr. Buyukgebiz, ''Yani kilolarca cilek yememek, her gıdadan az az almak gerekiyor. Bir de katkı maddeli gıdaların yol actığı hastalıkları iyi tanıyıp gereken durumlarda doktora erken başvurulması son derece onemli'' diye konuştu.

Erken ergenliğe dikkat

Hazır ve katkı maddeli gıdaların yol acabileceği tehlikelere dikkat ceken Prof. Dr. Buyukgebiz, kızların 10, erkeklerin 12 yaşından itibaren ergenliğe adım attıklarını hatırlattı. Buyukgebiz, şoyle devam etti: ''Ergenlik 10-18 yaş aralığı kabul edilir. Buna karşın ender olarak kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından once ergenlik belirtilerinin ortaya cıkması, bir hastalık belirtisi olarak gorulmeli ve tedavi edilmesi gerekir. Hormonlu gıdalar, erken ergenliğinin sebeplerinden sadece biri. Adet doneminden sonra kızlar ancak 5-6 santimetre boy atabildikleri icin ciddi bir boy kısalığı sorunuyla karşı karşıya kalabilir. Bu acıdan erken ergenlik belirtilerinin varlığında gec kalınmadan bir uzmana başvurmak gerekir.''

Cernobil faciasının etkilerinin de gunumuzde cocukları tehdit etmeyi surdurduğunu anlatan Prof. Dr. Buyukgebiz, Cernobil sonrası Beyaz Rusya ve Ukrayna'da cocuklarda tiroid kanserinde artış gorulduğune değinerek, şunları kaydetti: ''Bu ulkelerde tiroid kanseri gorulme oranı 6-7 kat artmış. Facianın yaşandığı Cernobil'e yakın yer olan Gomel bolgesinde ise 10 misli fazla gorulduğunu araştırmalar ortaya koyuyor. Goruluyor ki Cernobil faciasının sonucları, olayın uzerinden 20 yıl gectikten sonra bile etkisini surduruyor. Kanser vakalarındaki carpıcı artış uzak ya da yakın radyoaktif bulutların ruzgar ile ulaştığı her bolgede hala olayın izlerine rastlanabiliyor. Bu sonuclardan yola cıkarak sadece gıdaların değil, havanın da onemi ortaya cıkıyor. Bu hastalıkların gorulme oranını azaltmak icin de temiz cevre şart.''




Hormonlu gıdalar, erken ergenliğe neden oluyor


Ergenliğe erken geciş, diyabet, allerji ve hatta tiroid kanseri, cocuklarda giderek artan sıklıkta goruluyor. Bunun en buyuk nedeni doğal gıdalar yerine, hazır, katkı maddeleri iceren gıdaların tuketiminin artması ve hava kirliliği.

Sekiz yaşındaki kızınızın adet gormesini, onun diyabet gibi kronik hastalıklarla erken yaşta tanışmasını istemiyorsanız hekimlerin soylediklerine kulak vermeniz gerekiyor.

Acıbadem Hastanesi Cocuk Endokrinolojisi, Buyume ve Ergenlik Bolum Sorumlusu Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz diyor ki, "Vucudumuzda değişik ozelliklerde hormonlar salgılayan bezler var. Vucudumuzun gizli patronu olarak nitelendirebileceğimiz bu bezler hayatımızı surdurmek icin surekli calışıyorlar. Boyumuz, kilomuz gibi dış gorunuşumuzde, psikolojimizde, organlarımızın calışmasında bu bezlerin etkileri buyuk. Hamilelerde, bebeklerde ve ergenlerde, bu hormonlar cok daha fazla onem taşıyor. Sağlıklı bir insanda, doğumdan itibaren gerekli butun hormonlar, gerektiği miktarlarda salgılanarak, vucudun gelişmesini ve tum fonksiyonların normal calışmasını sağlıyor. Ancak, normal bir şekilde calışan bu mekanizmaya, beslenme alışkanlıkları başta olmak uzere dışarıdan, farklı ve vucuda zararlı mudahaleler yapıldığında sistem bozulabiliyor. Hormonlu, katkı maddeli gıdalar, kirli hava, radyoaktif maddeler kısacası modern yaşam koşulları bu sistemi bozan en onemli etkenler.

cocuklarda Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz, hazır gıdaların yan etkilerini gosteren yurtdışındaki araştırmalardan carpıcı sonuclar veriyor: "Belcika'da yapılan bir araştırma, tarımda kullanılan bazı ilacların ostrojenik etkiyi arttırarak kız cocuklarda erken adet, erkekmeme buyumesi yaptığını ortaya koyuyor. Danimarka ise erkek inferfilitesinin artışını bu ilaclara bağlıyor. Kuzey ulkelerinde yapılan bir calışma – ki bu bolgede ozellikle dondurulmuş balık tuketimi cok fazla – tip 1 diyabetin gorulme sıklığının yuz binde 45'den 60'a cıktığını gosteriyor."

Bu veriler insanı gercekten urkutuyor. Elbette her hazır gıda, katkı maddeli yiyecek, hormonlu meyve ve sebzeler hastalık ve erken adet riskini arttırmıyor. Kontrolsuz birtakım uygulamalar bu tehlikeye davetiye cıkarıyor. Bu risk herkes icin var. Cocukluk cağında kandaki ostrojenik etki yapan maddenin seviyesi duşuk olduğu icin dışarıdan alınan yanlış gıdalar cok daha buyuk etki yapıyor.

Peki Onlem Almak İcin Ne Yapmak Gerekiyor?

Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz, bu soruyu şoyle yanıtlıyor: “Oncelikle uretim doneminde denetim mekanizmasının cok iyi işlemesi gerekiyor. Bir de ailelerin aynı gıdadan cok fazla miktarda cocuklarına vermemelerinde yarar var. Yani kilolarca cilek yememek, her gıdadan az az almak gerekiyor. Bir de katkı maddeli gıdaların yol actığı hastalıkları iyi tanıyıp gereken durumlarda doktora erken başvurulması son derece onemli.”

Hazır Ve Katkı Maddeli Gıdaların Yol Acabileceği Tehlikeler Neler?

Erken Ergenlik Goruluyor

Ergenlik belirtilerinin gorulmesinde kızlar ve erkekler arasında farklar var. Sadece belirtiler acısından değil zamanlama olarak da kız ve erkek cocuklar arasında belirgin ayrılıklar bulunuyor. Kızlar ergenlik donemine erkeklerden yaklaşık iki yıl once giriyorlar. Kızların 10 yaşından, erkeklerin 12 yaşından itibaren ergenliğe adım attığı kabul ediliyor. Kızlarda meme buyumesi, erkeklerde cinsel organların buyumeye başlaması ile ergenlik başlıyor. Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz, “Ergenlik 10 – 18 yaş aralığı kabul edilir. Buna karşın ender olarak kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından once ergenlik belirtilerin ortaya cıkması, bir hastalık belirtisi olarak gorulmeli ve tedavi edilmesi gerekir.” diyor ve şoyle devam ediyor: “Hormonlu gıdalar, erken ergenliğinin sebeplerinden sadece biri. Adet doneminden sonra kızlar ancak 5 – 6 cm boy atabildikleri icin ciddi bir boy kısalığı sorunu ile karşı karşıya kalabilir. Bu acıdan erken ergenlik belirtilerinin varlığında gec kalınmadan bir uzmana başvurmak gerekir.