Yaşlılık psikolojisi yerine yaşlanma psikolojisi ifadesi kullanılmalıdır. Cunku insan doğar doğmaz yaşlanmakta, beyin hucreleri daha o dakikadan itibaren eskimeye başlamaktadır. İyi bir yaşlılığın temelleri de, hayatın ilk yıllarında atılır. Yaşlanma, eskime, canlı-cansız butun varlıkların kaderidir...

Prof. Dr Nevzat TARHAN, stresle ilgili bilinmeyenleri okurları icin kaleme aldı...

YAŞLILIK HAYATIN MUTSUZ DONEMi MiDiR?

Yaşlılığın problemli bir hayat donemi olduğunu baştan kabul etmek durumundayız. Aslında pek cok problemin kaynağı da bu gerceği kamil bir şekilde kabullenmemekten doğmaktadır. Ama bu demek değildir ki, yaşlılık hayatın en mutsuz donemidir ve yaşlı insan asla mutlu olamaz.

Gercekci hayat felsefesine sahip olan insan en ufak şeylerden mutlu olabilir. Ucan bir kuş, cevresinde dolanan tombul bir kedi, saksıda acan cicekler, birer mutluluk kaynağı olabilir. Beklenti duzeyini yuksek tutan, ihtiraslı yaşlılar hep daha fazlasını istediklerinden, mutlu olamazlar. Aslında bu tiplerin gencliklerinde de tam manasıyla mutlu oldukları iddia edilemez.

Artan psikolojik yetiler

Bilgelik ve ağırbaşlılık belirginleşir, mantıklı ve doğru duşunme daha sağlıklıdır. Muhakeme gucludur; yerinde yargılara daha kolay varılır. Bilgi birikimi ve tecrube, olgun kişilikle birleşirse mutlu ihtiyarlar ortaya cıkar. Daha tutarlı, hoşgorulu ve sabırlı olurlar.

Azalan psikolojik yetiler

Zeka parlaklığı azalır, yeni şeyler oğrenmek zorlaşır, hafıza zayıflar, girişim ruhu ve ataklığı geriler.

Yeni ayakkabı bile istemezler

Evdeki odası, duvardaki tablo, radyonun yeri değiştirilirse huzursuz ve hırcın olurlar. Hatta sigara izmaritlerini biriktirmeye varan "biriktirme hastalığı"na tutulabilirler. Yeni şeylere karşı tepki bazen "fobi" derecesine cıkar, yeni ayakkabı, yeni elbise bile istemezler. Yeni ne varsa cirkindir, kotudur.

Yaşlı-genc farkı

Bir ordu duşununuz; eğitimsiz ama kalabalık. Diğer bir ordu duşununuz; eğitimli fakat sayısı cok az. İkinci ordu birici orduyu her zaman mağlup eder. Buyuk işler beden gucunden ziyade, doğru duşunme ve hedeflere gecerli hale getirme ile başarılır.

Egoizmin belir ginleşmesi

Bazı yaşlılar surekli gencleri eleştirirler, kendi gencliklerini overler. "Kucuğun buyuğe saygısı yok, kimse haddini bilmiyor" diye tenkit ederler. Hatta haklarının yendiğini, aslında memleketin onlardan cok hizmet beklediğini, memleketi kendilerinden mahrum bırakmanın cok buyuk hata olduğunu tekrarlayıp dururlar.

Ah şu eski hatıralar

Eskiye aşırı bağlılık ve yeniden korkma: Boyle yaşlılar surekli eski hatıralarını anlatırlar, savaş, askerlik hatıraları bitmez. Dun evine gelen misafiri unutur ama 50 yıl onceyi butun ayrıntıları ile anlatır. Aile artık bunları ezberlemiştir. Bunlar eski alışkanlıklarını değiştirmekten cok rahatsız olurlar.

Yaşlılıkla ilgili bilinen iki farklı gercek

Yaşlılık şifası olmayan bir hastalıktır: Yaşlılığın beraberinde getirdiği bedene ait problemlerin elbette bir caresi yoktur ama kişi iyi bir hayat felsefesi ile keyifli bir yaşlılık gecirebilir. lYaşlılar yardıma muhtac ve acınacak durumdadırlar: Yaşlıların kazanımları daha coktur. Cevresi ondan "oğretmesini isteyen" genclerle dolu bir yaşlılıktan daha hoş ne olabilir.

YAŞLILIĞA NASIL UYUM SAĞLANMALI?

Sağlıklı bir yaşlılık icin olumsuz etkenler, olumlu hale cevirmenin birkac kucuk formulu:

Beyin tıpkı kalem gibi bir alettir. İyi bakılırsa omru uzun olur ve erken yıpranmaz. Son yapılan araştırmalar beynin surekli olarak yeni şeyler oğrenmesinin, uyaran etkisi yaptığı ve hucre yaşlanmasını yavaşlattığını gostermektedir. Yaşlanmaktan korkan insan "Calışan demir ışıldar" sozune uygun olarak beynini iyi şekilde calıştırması cok onemlidir. Beyin tıpkı bir kuyu gibidir. Suyu alındıkca artar.

İyi beslenme, ozellikle E ve C vitaminleri acısından zengin bir beslenme beyin hucrelerini genc tutar. Ozellikle E vitamini, doğal olarak zeytinde bol bulunan bir vitamindir ve beyin hucrelerinin oksitlenmesini onlemektedir.

Genclik ve erişkin yaşam bicimi yaşlılığa en iyi hazırlanmadır. Yaşlılığın bilgece ve rahat karşılanması icin kişide koruyucu hayat felsefesi olması, yanlış yargıların duzeltilmesi gerekir. Boylece yaşlılığa uyum sureci tamamlanmış olur.

Bugun