Kemik iliği iltihabı

Kemik iliği iltihabı, yani osteomiyelit, eskiden cok ciddi sonucları olabilen bir durumdu. Gunumuzdeyse antibiyotikler ve modrn yontemlerle genellikle tam olarak tedavi edilebilmektedir.

Kemik iliği iltihabı, kemikte, bakteriler ya da mantarlarla oluşan bir enfeksiyondur. Akut ya da kronik olabilen enfeksiyon, kemiğe kırıklar, kirli yaralar ya da cerrahi girişim sırasında yerleşir.12 yaşın altındaki cocuklar, ozellikle risk altındadır. Antibiyotiklerin bulunmasından once ise hastalık, kemikte bicim bozukluklarına ve topallığa neden olabilmekteydi.

Nedenleri
Bakteriler kemiğe, cerrahi girişim sırasında ya da acık kırığın (kemiğin kırık ucundan dışarı cıktığı durum) bir komplikasyonu olarak yerleşebilir. Ancak iltihap başka bir yerden, kan yoluyla da gelebilir. Bu yol, "hematojen yayılma" olara bilinir ve kemik iliği iltihaplarının yuzde 90'ından sorumludur.

Kemik iliği iltihaplarının coğunun etkeni stafilokok turu bakterilerdir. Bu bakteriler cıban ya da apse gibi deri enfeksiyonlarından kanla kemiğe taşınırlar. Daha ender rastlanan bakterilerse, yeni doğan bebekler ya da losemi gibi kan hastalığı olan, enfeksiyonlara dayanıksız kişilerde kemik iliği iltihabına neden olabilirler.

Belirtiler
İlk belirtiler, etkilenen bolgede ağrı, şişlik ve irin oluşumudur. Ancak kemik sert bir yapı olduğundan, şişlik icinde kalır. İrin oluşumu kemikte apansız basınc artışı yaratarak cok cabuk, bazen bir gecede ortaya cıkan şiddetli ağrıya neden olur. Bazen de kusma gorulur ama her zaman ateş vardır. Enfeksiyon, uzun kemiklerin, diz ve dirsek cevresi gibi buyuyen uclarını etkiler. Bunun nedeni, oralardaki atardamarların toplardamarlara acılmayışıdır (bunlara 'end-arter' denir). Oraya kadar gelen bakteri kemiğe takılıp kalır. Kemik iltihabı yerleştiğinde, irinin oluşturduğu basınc kan akışını engeller ve kemiğin bazı bolumleri olur. Zamanla irin deriyle acılarak boşalabilir.

Antibiyotikler bulunmadan once kemik iliği iltihabı yuzde 50 oranında olumle sonuclanmaktaydı. Bunun nedeni, iltihabın kan yoluyla yayılarak, akciğer gibi oteki orgnaları da etkilemesiydi. Gunumuzdeki tek tehlike, kronik kemik iliği iltihabının oluşmasıdır. Bu durumda iltihap, şişlik ve irinle surer; kemik zayıf duşer ve enfeksiyon zaman zaman yeniden akut bicim alır.

Verem bakterileri de kemiğe gelerek iltihap oluşturabilirler. Genellikle akciğerlerden doğrudan omur kemiklerine yayılırlar. Bu tip iltihap yavaş ilerler ama kemiği aşındırır; geriye yalnızca diskler, yani omurlar arasındaki bağ dokusu kalır. Kemikler hasara uğradıkca beden ağırlığını taşıyamaz hale gelirler ve omurga bukulerek, kamburluğa neden olur. Sırtta oluşan bu belirgin eğriliğe "kifoz" denir. Verem enfeksiyonu tanısı rontgen incelenmesiyle konulabilir.

Tedavi
Akut kemik iliği iltihabının başlangıc evresinde tedavi edilmesi gerekir. Bir kez olu kemik dokuları ortaya cıkarsa, kronik kemik iliği iltihabının yerleşmesi kolaylaşır. Hastayı hastaneye yatırmak gerekir. Doktorlar enfeksiyona neden olan bakterinin saptanması icin kan ornekleri alırlar. Antibiyotik, once damardan, sonra ağızdan verilir. Bazen de ameliyatla kemiklere ufak delikler acılır. Bu işlem enfeksiyonun yarattığı basıncı kaldırıp hastayı rahatlatır. Ayrıca doktorlara irini inceleyerek, verdikleri antibiyotiğin bakteriler ustunde etkili olup olmadığınnı anlama fırsatı verir.

Kronik kemik iliği iltihabı tedavisinde yalnızca antibiyotik yetersiz kalır. İltihaplı ve olu kemik dokusunun ameliyatla alınması gerekir. Eğer kronik kemik iliği iltihabı cok yayılmışsa, soz konusu organın amputasyonu, yani kesilmesi gerekebilir.

Erken tedaviyle akut kemiği iliği iltihabı tam olarak iyileştirilebilir. Gunumuzun guclu antibiyotikleriyle iyi sonuclar alınmaktadır ancak tedavinin başarısı olabildiğince erken davranmaya bağlıdır. Tedaviye başlandıktan sonra da hastanın yakından izlenmesi gerekir