TıROıD, GUATR, NODUL NEDıR?

Tiroid; her insanda bulunan ve bulunması gereken bir organdır. Boynumuzda, gırtlağın onunde, adem elmasının altında, yuzeyde ciltaltında bulunur.

Tiroidin boyundaki onden goruntusu, U harfine benzer. 2 adet bacağı (bunlara tiroid lobu denir), 1 adet de birleşme noktası (buna isthmus denir) vardır.

Tiroidin gorevi; tiroksin ve kalsitonin isimli 2 hormonun uretmektir. Tiroksin hormonu, halk arasında T3, T4 olarak bilinir.

Tiroid, organın adıdır, hastalığın adı değildir. Turk Dil Kurumu, tiroid yerine tiroit kelimesini tercih etmektedir.

Guatr; tiroid bezinin buyumesine guatr denir. Bu buyume, gozle gorulebilir veya sadece tıbbi goruntuleme yontemleri ile ortaya konabilir. Halk arasında tiroidin her turlu hastalığına guatr demek alışkanlık olmuştur. Halbuki tıbben, sadece, tiroidin kanser dışındaki buyumelerine guatr denmektedir. Guatr, her zaman tiroid hormon uretimini bozmaz. Bazen hastanın boğazında cok buyuk bir guatr olmasına rağmen tiroid hormonu normal olabilmektedir.

ıc Guatr: Dışarıdan gozle gorulmeyen tiroid hastalığına halk “ic guatr” demeyi tercih etmektedir, ozellikle de zehirli gautr’a ic guatr demek adet olmuştur. Tıbbi olarak doktorlar ic guatr veya dış guatr kelimelerini kullanmaz.

Nodul: Tiroid’te bulunmaması gereken kitlelerdir. En onemli riski, kanser olabilmeleridir.

TıROıD HASTALIKLARI

2 ana gruba ayrılır: 1) Tiroidin hormon hastalıkları, 2) Tiroidin yapısal hastalıkları.


Tiroidin Hormon Hastalıkları: Tiroidin hormon uretimindeki bozukluklardır: 2 tur tiroid hormon hastalığı vardır: Tiroid tarafından aşırı hormon uretilirse buna hipertiroidi, yani zehirli guatr denir. Aksi de mumkundur, tiroid yetersiz hormon uretimi yaparsa buna hipotiroidi (tiroid hormon yetmezliği) denir.

Tiroidin Yapısal Hastalıkları: Tiroidin yapısı, dokusu bozulmuştur, tiroid hormonu uretimi normal veya anormal olabilir. Bu hastalıkları 2 gruba ayırıyoruz: tiroidin kanserleri, tiroidin kanser dışındaki diğer yapısal hastalıkları.

Tiroidin Kanser Dışındaki Diğer Yapısal Hastalıkları: Bu hastalıkların en yaygın olan 2 turu vardır; tiroid nodulleri, tiroid iltihapları.

Tiroid Nodulleri: Tiroid’de bulunan “kitle”lere verilen isimdir. Nodullerin kanser riski vardır. Noduller, tiroid kanseri oncusu olabilir. Kanser riski tiroid nodulunun cinsine gore değişir. 3 tur nodul vardır.

Cok calışan noduller (hiperaktif nodul, sıcak nodul), az calışan noduller (hipoaktif nodul, soğuk nodul), normal duzeyde calışan noduller (normoaktif nodul, ılık nodul).

En yaygın nodul, ılık nodullerdir. Kanser riski sıcak ve ılık nodullerde %5 civarındadır; yani her 20 nodulden 1’i kanserdir. Soğuk nodullerde kanser riski %25 tir, yani her 4 soğuk nodulun 1’inde kanser vardır. Bir hastada birden cok nodul olabilir.

Tiroid’te nodul varsa, bu guatr turune nodullu guatr denir; nodul tek 1 adet ise tek nodullu guatr (soliter nodullu guatr), nodul birden cok ise cok nodullu guatr (multinoduler guatr) denir.

Tiroid ıltihapları: Coğunluğu mikropsuz tiroid iltihabıdır. En popule rolanı, Haşimoto hastalığıdır. Halk, Haşimato hastalığı demeyi tercih etmektedir. Erişkin kadın nufusunun yaklaşık %10’unda vardır.

Kanser Riski ıle ılgili Genel Yanılgı: Eskiden tek nodullerde kanser riski yuksek olarak kabul edilirdi. Artık, son 5 yıl icinde yayınlanan araştırmalarda cok nodullu guatr’da kanser riskinin daha yuksek olduğu ortaya cıkmıştır.

Tiroid Hastalıklarının Belirtileri:

Tiroid Hastalıklarının En Sık Gorulen Belirtileri Nelerdir?
1) Carpıntı (kalp carpıntısı)
2) Kilo Artışı
3) Cabuk Yorulma
4) Aşırı Sinirlilik

Tiroid hastalarında da gorulen carpıntı; efor olmadan, yani hasta dinlenirken, her zamanki calıştığı gibi calışırken ortaya cıkar. Carpıntı, en sıklıkla; tiroid bezinin aşırı hormon uretmesi (hipertiroidi) sonucu ortaya cıkar. Ancak, tiroid hormonu az uretilen (hipotiroidi) hastalarda da carpıntı gorulebilir. Sıcak nodullu (cok calışan tiroid nodulu) hastalarda carpıntı en sık gorulen belirtidir.

Kilo Artışı; tiroid hormonu yetersiz olan, tiroid bezi yavaş calışan hipotiroidi hastalarında diyete rağmen kilo verememe, kilonun hızlı artışı, iştahın artması ve devamlı yemek yeme ihtiyacı şeklinde kendini belli eder.

Cabuk Yorulma; tiroid hormonu azlığında (hipotiroidi) veya cokluğunda (hipertiroidi) gorulebilir. Tiroit hormonu normal olan nodul ve guatr hastalarında cabuk yorulma gorulmez.

Aşırı Sinirlik; tiroid hormonu aşırı uretilen yani hipertiroidi hastalarında ofke, saldırganlık, kavgacılık sık gorulurken troid hormonu yetersiz olan yani hipotiroidi hastalarında depresyona bağlı gerginlik ve sinirlilik gorulur. Ama, Turk toplumu, genelde yaşam koşulları ve genetik ozelliklerin etkisi ile cabuk kızan, cabuk sinirlenen, gergin kişilerin sık gorulduğu bir toplumdur; o nedenle her aşırı sinirli kişinin illa ki tiroid hastası olması gerekmez.

Tiroid Hastalığı Şuphelendirecek Belirti ve Bulgular

•Carpıntı (Kalp Carpıntısı)
•Ellerde Titreme
•Ani Kilo Artışı
•Ani Kilo Kaybı
•Duşuk
•Olu Doğum
•Kısırlık
•Gozlerin ıleri Doğru Cıkması (Egzoftalmi)
•Diyete Rağmen Kilo Verememe
•Ani Ofke Patlamaları
•Aşırı Sinirlilik
•Kabızlık
•ıshal
•Bulantı
•Unutkanlık
•Adet Duzensizliği
•Omuz, Boyun, Sırt, Bel, Kol, Bacak Ağrısı,
•Adele Krampları,
•Cabuk Yorulma,
•Calışmaya ısteksizlik,
•Cinsel isteksizlik
•Cinsel Performans Duşmesi,
•Depresyon
•Panik Atak
•Sık Dışkılama
•Ses KısıklığıSeste Catallanma
•Yutkunma Gucluğu
•Nefes Darlığı
•Boğazda Sıkıntı Hissi
•Boğazda Takılma Hissi
•Boğazda Şişlik
•Uykuda Nefes Darlığı (Uyku Apnesi)
•Uykusuzluk
•Horlama
•Sıcak Basması
•Cok Uşume
•Gece Terlemesi
•Aşırı Terleme
•Tırnaklarda Kırılma
•Tırnaklarda Soyulma
•Tırnaklarda Yarılma
•Tırnaklarda Lekelenme
•Cilt Kuruluğu
•Kalp Ritm Bozukluğu
•Kadınlarda Sac Dokulmesi
•Saclarda Kepeklenme
•Saclarda Matlaşma
Uzmana Başvurun: Yukarıdaki şikayet, bulgu ve belirtiler bir cok diğer organın hastalığında da ortaya cıkabilir ancak bu bulgu, belirti ve şikayetler varsa size ve doktorunuza tiroid hastalığını duşundurmelidir. Bu şikayet, bulgu ve belirtilerin hepsi birden bulunmaz; biri veya bir kacı bulunur.

“Tiroid Hastalığı Var Mı” Testleri:

Bu testlere “tarama testi” (screeening tests) denir. Bu testler; toplam 4 adetttir-tiroid ultrasonografisi, kanda yapılan TSH, Anti-tpo ve Anti-tg testleridir. Bu testler, sizde herhangibir tiroid hastalığı olup omadığını gosterir. Bu testler normalse, sizde tiroid hastalığı yok demektir.

Tiroid Hastalıkları Tanı Testleri ve Yontemleri:

Bu test ve yontemler, sizdeki tiroid hastalığının cinsini, nedenini, hangi safhada olduğunu, tedavisinin nasıl yapılması gerektiğini, tedaviden sonra ortaya cıkabilecek durumları gosterir. Bu testlerinin biri diğerinin yerini tutmaz. Her bir testin verdiği bilgi diğerinden farklıdır. Bu nedenle, “Bana ultrasonografi yapın, kan testine gerek yok” veya “Sintigrafi yapın biyopsiye gerek yok” demek mumkun değildir. En onemli tanı yontemleri:

1.Tiroid Ultrasonografisi,
2.Tiroid Sintigrafisi,
3.Tiroid ığne Biyopsisi,
4.Tiroid Kan ve ıdrar Testleri
Tiroid ultrasonografisi, her tiroid hastasına mutlaka yapılmalıdır. Bu yontem, nodul olup olmadığını gosteren en kesin testtir. Diğer başka bilgiler de verir ama kanser olup olmadığını gostermez.

Tiroid sintigrafisi, tiroidin ve/veya tiroid nodulunun fonksiyonunu gosterir, kanser olup olmadığını gostermez. Noduller sintigrafide; soğuk, sıcak veya ılık olarak sınıflanır.

Tiroid ınce ığne bıyopsisi: Mutlak surette real-time ultrasonografi altında 2 kişi tarafından yapılmalıdır. Yani, iğne noduğle girerken ultrasonografide goruntu “canlı yayın” yapmalıdır.

Kan ve ıdrar testleri; cok fazla kan testi vardır; onemli noktalardan biri, T3 ve T4 olcumudur. FT3 (serbest T3) ve FT4 (serbest T4) olculmeli, TT3 veya TT4 olculmemelidir, yanıltıcıdır. Raporda FT3 veya FT4 yazmıyorsa TT3 ve TT4 olcumu yapılmıştır. Tiroglobulin ve tiroid antikorları (anti-tpo, anti-tg) mutlaka her hastada olculmelidir.

Tiroid Hastalıklarından Korunma Yolları:

Sakin, huzurlu bir yaşam sizi tiroid hastalığından onemli olcude korur.

Şeker hastalığı ve şişmanlık tiroid hastalıklarını tetikleyen onemli sağlık sorunlarıdır.

ıyot eksikliği sadece, deniz seviyesinden yuksekteki koylerde ve yaylalarda yaşayanlarda tiroid hastalığı riski oluşturur, sanıldığının aksine normal beslenen ve deniz seviyesidne yaşayanlarda tiroid hastalığı nednei iyot eksikliğine bağlı değildir.

Fazla iyot kullanımı, başta haşimato hastalığı olmak uzere tiroid sağlığını bozabilir. Gerekmedikce, bilimsel araştırmalarla iyot eksikliği kesinlikle ortaya cıkmamışsa bir topluma iyotlu tuz yedirilmemelidir.

Diş rontgeni cektirende tiroit kanseri riski daha fazla

Gerekmedikce boyun, cene ve diş rontgeni cekilmemelidir. 2007 yılından beri Guatr ve Tiroid Kanseri Derneği olarak, cocukların bu tur filmlerden olabildiğince korunması ve eğer bu filmler mutlaka cekilecekse tiroidinin korunması icin bir cok uyarıda bulunduk, toplumu bilinclendirdik. Daha son ay yeni cok yeni bir araştırmada cocukluğunda diş rontgeni cekilen kişilerde tiroid kanseri gorulme riski yuksek bulunmuştur.

Cernobil kazası, Avrupa ve Turkiye’de tiroid kanserini artırmış olabilir.

Su, have ve cevre kirliliği; son yıllarda tiroid hastalıklarının oluşmasına neden olduğu yonunde uzerinde en cok durulan konulardır.

Tiroid Konusunda Yanlış Bilinenler

•Tiroid hastalıkları, sadece Karadeniz Bolgesinde gorulur (YANLIŞ), her şehirde, kasaba ve koyde tiroid hastalığı gorulur.
•Tiroid nodulu cok yaygın, herkeste var, onemli değil (YANLIŞ), cok yaygındır, ama onemlidir, kanser habercisi olabilir.
•Guatr, sadece kara lahana yiyenlerde gorulur (YANLIŞ), artık kara lahananın tiroid hastalığı yaptığına olan bilimsel inanc tamamen kaybolmuştur.
•Butun tiroid hastalıklarında iyotlu tuz iyi gelir (YANLIŞ), sadece iyot eksikliği mevcut olan guatr hastalarında iyotlu tuz faydalı olur, iyot eksikliği yoksa iyotlu tuz kullanımı zarar verebilir.
•Boğazda şişlik yoksa tiroid normaldir, tiroid hastalığı yoktur (YANLIŞ), tiroid hastalıkalrınıns sadece ucte birinde boğazda şişlik vardır.
•Tiroid hastalıkları, kaderdir, tedavi edilemez (YANLIŞ), tedavi edilir, omur boyu surer.
•Tiroid hastalıkları, sadece ameliyatla “temizlenir”(YANLIŞ), ameliyat sadece az sayıda tiroid hastasına uygulanır, uygulanmalıdır.
•Ameliyattan sonra tiroid hormon hapı kullanmaya gerek yok (YANLIŞ), her tiroid ameliyatı tiroid hormon uretimini yetersiz hale getirebilir, her ameliyattan sonra takip ve ilac kullanımı gerekir.
•Soğuk nodullerin hepsini ilacla tedavi etmek mumkundur (YANLIŞ), soğuk nodullerde biyopsi sonrasında bazı hastalarda ilacla tedavi yapılır.
•Dopler tetkiki ile nodulun kanser olup olmadığı anlaşılır (YANLIŞ), Dopler ile kanser olmadığı tanısı koymak abartıdır, sakıncalıdır, bilim dışıdır, yanlıştır.
•Ultrasonografi ile nodulun kanser olup olmadığı anlaşılır (YANLIŞ), sadece biyopsi ile kanser riski değerlendirilir.
•Sintigrafi ile nodulun kanser olup olmadığı anlaşılır (YANLIŞ), sadece biyopsi ile kanser riski değerlendirilir.
•Tiroid hormonlarını olcturdum, normal cıktı, ben kanser veya başka tiroid hastalığı yok(YANLIŞ), bu olcum sadece tiroid hormon hastalığı olmadığını gosterebilir.
•Boynumda bir şişlik var ama zararsız (YANLIŞ), her şişilk ciddiye alınmalıdır.
•Gozu ileriye cıkan zehirli guatr hastası tedavi edilmesin, gozu daha kotu olur (YANLIŞ), etkili tedaviden sonra goz kısmen veya onemli olcude geriye gelir.
•ınce iğne biyopsisi cok acı verir (YANLIŞ), boğaz cildi ozel olarak uyuşturulursa acı cok az olur.
•Tiroid'deki nodule iğne biyopsisi yapılırsa kanser yayılır (YANLIŞ), tamamen bilim dışı, gercek dışı, halk efsanesidir.
•Boğazımda hic şikayetim yok ki ben de tiroid hastalığı olsun (YANLIŞ), tiroid hastalıklarından kaynaklanan şikayetler genellikle anlaşılmaz, cekuplarda mutlaka tiroide de bakılmalıdır (tarama testleri yapılmalıdır)
HABERTURK.COM