Tanım ve Klinik Bulgular
Helmint yumurtalarının yutulması ya da larvalarının cildi delerek organizmaya girmesi sonucunda ortaya cıkan paraziter infeksiyonlardır.

1. Plathelmintler (Yassı Solucanlar):
a) Sestodlar: Taenia'lar, Hymenolepis, Echinococcus.
b) Trematodlar: Fasciola, Schistosoma.

2. Nemathelmintler (Yuvarlak Solucan): Ascaris, Enterobius, Ancylostoma
Taenia : T.saginata, erişkin formu insanda bulunan, baş (skoleks) ile jejunuma tutunarak halkaları (proglottid) ile 10 m. uzunluğa kadar erişen ve insanların sindirdikleri besinlerle beslenen şeritsi bir parazittir. ınsan dışkısı ile dış ortama atılan yumurtaları ara konakcı olan sığırları bulaştırır ve sığırda larva infeksiyonlarına yol acar. ıyi pişirilmemiş sığır etlerindeki larvaların yutulması ile insanna bulaşır. Temel yakınma dışkıda parazit halkalarının gorulmesi ve daha nadir olarak da aclık karın ağrısıdır. Yumurtaları insanlar icin bulaştırıcı değildir. Benzer bir parazit olan Taenia solium’un ise ara konakcısı domuzdur ve yumurtaları insanlar icin bulaştırıcıdır.

Diphrobothrium latum : Ciğ balık yenmesi ile insanlara bulaşır, incebarsaklara tutunarak 20-25 m. uzunluğa erişir. Coğu olgu asemptomatikse de %2 olasılıkla B12 vtamini yetmezliği sonucu megaloblastik anemiye neden olabilir.

Hymenolepis nana : Kucuk (2-4 cm) bir fare ve insan parazitidir. Diğerlerinin aksine ara konakcı gerektirmeden hastalıklı insan dışkısın tarafından kontamine edilmiş besinlerdeki yumurtaların yutulması ile bulaşır. Bu nedenle aile ici bulaş soz konusudur. Halkalar barsakta parcalandığından dışkıda sadece yumurtası gorulebilir. Cocuklarda daha sıktır. Karın ağrısı, enterit, anemi, asteni, sinir sistemi belirtileri ve konvulsiyonlara kadar varabilen semptom zenginliği vardır.

Fasciola hepatica : Koyunların yapraksı parazitidir. ınsanlara iyi yıkanmamış ciğ sebzelerle bulaşır, safra yollarına yerleşerek portal siroza neden olur.
Schistosoma: Kontamine sularda yaşayan serkaryaların cildi delmesi ile dolaşıma gecer, ture gore mesane (S. haematobium, S. japonicum), kolon (S. mansoni, S. japonicum) veya nadiren diğer visseral organlar ve medulla spinalis (S. mansoni) venalarına yerleşerek kronik irritasyon nedenli organ patolojilerine (kronik sistit, mesane kanseri, kronik ishal, karaciğer fibrozu, portal hipertansiyon) ve allerjik reaksiyonlara yol acar.

Ascaris lumbricoides : Dış ortama atılan infekte insan dışkısındaki yumurtalar burada erginleşir ve yumurtaların insan tarafından yutulması ile bulaşır. Erişkinleri 20-25 cm. uzunluğunda bulunan yuvarlak, solucansı bir parazittir. Organizmadaki larva dongusu sırasında gectiği akciğerlerde allerjik pnomoni (Loeffler pnomonisi), barsakta serbest olarak yaşayan erişkin formu ise tıkanma ikteri, ileus ve malnutrisyon tablolarına yol acar.

Enterobius vermicularis : Evrimi sadece insan ile sınırlı olan, insandan insana yumurtaların aktarılması ile bulaşan kucuk bir nematoddur. Yutulan yumurtadan incebarsaklarda cıkan larva kolon mukozasına tutunarak yaşar. Dişilerin anusteki yumurtlama doneminde gelişen irritasyonuna bağlı olarak anal kaşıntı ve sekonder infeksiyonlara neden olur.

Ancylostoma duodenale, Necator americanus : Kancalı kurtlar olarak anılırlar. Kumlardaki hareketli larvanın cıplak ayaktan cildi delmesi ile insanlara bulaşır. Dolaşım yolu ile akciğere, oradan da ozofagus yolu ile oral kavite ve ozofagusa gelen larva yutulur, erişkin hale gelip incebarsaklara tutunur. Barsak kanamalarına neden olduğu icin suregen kan kaybına bağlı demir eksikliği anemisi gelişir (pika anamnezi). Kanama bazen ciddi boyutlara ulaşabilir. Ayrıca; evrimi sırasındaki seyahatlerine bağlı olarak cilt, akciğer, gastrointestinal (bulantı, kusma, ishal) gorulebilir.

Trichuris trichiura : Yumurtasının yutulması ile bulaşır, kolona tutunarak yaşar. Allerjik reaksiyonlar, karın ağrısı, distansiyon, kanlı ishal, kilo kaybı, mental değişiklikler, ileus, anal prolapsus ve apendisit tabloları ile kendini gosterir.

Strongyloides stercoralis : Kancalı kurtlarla aynı evrimi gosterse de onemli bir farkı, yumurtalarının barsaktayken acılması sonucunda immunitesi normal bireylerde peptik ulser benzeri yakınmalara neden olurken immunite problemi olanlarda coğul otoinokulasyonlar sonucu karaciğer, kalp, beyin gibi bircok organı iceren belirtiler ile seyreden ve mortalitesi yuksek hiperinfeksiyon tablolarına yol acar. Bu hastaların salgıları da larva icerdiği icin bulaştırıcıdır.
Tanı Metodları
ıntestinal parazitlerin buyuk coğunluğunun tanısı dışkı incelemesi ile konur. Bu amacla yuzdurme ve cokturme yontemleri kullanılmaktadır. Daha ağır olan Schistasoma ve Ascaris yumurtalarını icin en uygun yontem cokturme yontemidir (Formol-Etil asetat) E.vermicularis yumurtaları icin, dişi oksiyur gece saatlerinde rektum-anus bolgesine yumurtladığından, sabah uygulanan Selofan-Bant Yontemi en iyi sonuc verir. Şistozomyaz, fasyolyaz, askariyaz, kancalı kurt, trişuryaz ve strongyloides infeksiyonları gibi doku irritasyonu yapan parazitozlarda eozinofili onemli bir bulgudur.
Tedavi
Sestod infeksiyonlarının tedavisinde niklozamid veya pirazikuantel, nematod infeksiyonlarında ise mebendazol, albendazol gibi preparatların kullanımı gereklidir. Trematod infeksiyonlarının tedavisinde pirazikuantel denenmekle birlikte tedavide kesin başarı sağlanamamıştır.
doktorumonline.net/