Dermatolojik yani başka bir deyişle cilt hastalıklarının bir coğunda psikolojik faktorler rol oynamaktadır. Psikokutan dermatozlardaysa psikolojik rahatsızlık on plandadır ve bu hastalığın bir gostergesi olarak ciltte lezyonlar oluşmaktadır. Gercekte psikokutan dermatozların kesin bir sınıflaması yoksada burda
1.Artefakt dermatiti
2.Norotik ekskoriasyonlardan bahsetmek istiyorum:
Artefakt dermatiti
Esasında primer olarak bir psikiyatrik rahatsızlık olmakla beraber kişinin derisindeki problemler sebebiyle dermatologların teşhis koyduğu bir hastalıktır. Tanı koymak bazen zor olmakla beraber lezyonlar coğu hastada tipik tanı koydurucuda olabilir.
Hipokrat zamanından beri rastlanılmaktadır. Hastanın kendi derisinde kesme,delme,yolma,sıkıştırma,cimdikleme,vurma,enje ksiyon ve benzeri eylemlerle bilincli veya bilincsiz olarak yaptığı yıkımlar sonucu aniden ortaya cıkan lezyonlar vardır. Dediğim gibi bir psikiyatrik problem olan hastalıkta bu lezyonların oluşturulması sırasında acıya nasıl dayandıkları bazen hayret uyandırır.
Artefakt dermatitinde ciltteki bulguları yani lezyonlar duzensiz ve dağınık olup, ellerin ozellikle de sağ elin uzanabileceği alanlardadır. Bayanlarda genellikle yuz,el ve kollarda yerleşir.
Artefakt dermatitinde belirtiler, yıkım icin kullanılan malzemelerin niteliğine bağlı olarak değişmektedir: Hasta lezyonları oluşturmak icin jilet,bıcak,cam parcaları yada kendi tırnaklarını kullanarak kesikler,yarıklar oluşturabilir.Lezyon şekilleri hic bir deri rahatsızlığına benzemeyen turden koşeli,duzensiz yada geometrik bicimli olabilir. Coğunluklada lezyon boyutları 1 cm den buyuktur bazen tum karın yada kolun tamamında olabilir. Bunlardan başka hasta lezyonları oluşturmak icin asit yada alkali ajanlar,fenol,gumuş nitrat gibi maddelerde kullanabilir yada vucudunda sigara sondurerek lezyon oluşturabilir.Bu durumlarda yercekimine bağlı olarak sıvı maddelerin akması yada etraftaki deriye bulaşmasıyla cizgisel yada yılanvari lezyonlar goze carpabilir. Buraya kadar yazdığım durumlarda tanı koymak genellikle zor değildir iyi bir muayeneyle tanı konulabilmektedir.
Bunun dışında deri altına alkali,nişasta,silikon,yağ,gaita,tukuruk,idrar,mur ekkep enjekte edenler,goz kapaklarına hava enjekte edip odem oluşturanlar, allerjik hastalığı olup ozellikle bu allerjenlere kendini maruz bırakıp hastalığının alevlenmesine sebep olanlarda vardır.Bu hasta grubunda lezyonlar başka deri hastalıklarını taklit edeceğinden tanılarıda zordur.
Artefakt dermatiti kadınlarda erkeklere oranla daha sık gorulur. Her yaşta gorulebilmekle birlikte ergenlik ve genc erişkinlikte daha sıktır. Hastalar coğunlukla ice donuk,emosyonel yonden olgunlaşmamış ve bencil yapılı kişilerdir bazen anoreksi ve de alkol bağımlılık problemleri de olabilir. Hastalık ergenlik doneminde ebeveynlerle iletişim bozukluğu, kıskanclık ,fiziksel yada cinsel travmalar sonrası yada ani gelişen strese karşı gecici bir uyum bozukluğu sonucu başlayabilir.
Hastaların genellikle yuzeyselde olsa tıbbi bilgileri vardır.Kendisi veya cok yakın bir aile uyesi sağlık sektorunde calışan hasta sayısı oldukca fazladır.Tum bunlar hastaların lezyonları daha profesyonelce taklit ederek gercek deri hastalıklarına benzetmelerini sağlamaktadır.
Bu gruptaki hastalar lezyonlarının aniden cıktığını soyler ve cok ayrıntılı hastalık oykusu verirler.Bazende lezyonların gelişiminden hic haberdar olmadıklarını belirtebilirler.
Tanıyı koymada bazen cok zorluk cekilebilinir.Hastalar lezyonları kendilerinin yaptığını inkar ederler hatta bazı olgularda tanı konulup bunun psikiyatrik bir problemden kaynaklandığı ve de psikiyatri konsultasyonu istendiğinde hastada dermatoloğa karşı duşmanca tavırlar gelişebilir. Bu hastalar oldukca zeki olabilirler ve bazen bu tur lezyonları kendi ailesinden intikam almak,uzerlerine ilgi cekmek icinde yapabilmektedirler.Dikkatli hareket edilmesi gereken bir hasta grubudur.Hatta kendisinin hastalığını ortaya cıkaran bir hocamıza silahlı saldırıda bulunan bir hastamız bu hastalıkta ne kadar dikkatli davranılması gerektiğine cok guzel bir ornektir.
Bu grup hastaların askerlikten kacmak,sigortadan para almak,işten kacmak gibi kendilerine cıkar sağlama amacıyla (malingering) vucutlarında yaralar oluşturan kişilerden ayırdedilmesi gerekir. Cunku bu gruptakiler gercekten hastadırlar bazen kucuk kazancları olsada bunlar ilgi,sevgi..gibi kazanclardır