Tiroit nodulu nedir?
Tiroit nodulu tiroit icinde veya uzerinde oluşan kitlelerdir. Noduller kistik, solid ve miks durumda olurlar. Kistik nodul, icinde sadece sıvı olan kapsullu nodullerdir. Solid noduller hucrelerin buyumesi ve coğalması sonucu oluşur. Miks noduller ise icerisinde kistik ve solid bolumleri olan nodullerdir.


Soliter nodul ve multinoduler guatr nedir?
Tiroit icerisinde tek bir nodul mevcutsa soliter nodul, birden fazla nodul mevcutsa multinoduler guatr denir. Soliter nodullerde kanser olma ihtimali daha fazladır.

Guatrın sebepleri nelerdir?
Hastaların en sık soruduğu sorular arasındadır. Guatr oluşmasının cok nedenleri mevcuttur. Bu nedenlere gore guatrlar iki gruba ayrılabilir.

· Endemik guatr

· Sporadik guatr

Endemik guatr nedir? Sebepleri nelerdir?
Bir yerleşim bolgesinde 6-12 yaş grubundaki cocuklarda yuzde 5’den daha fazla guatr vakası varsa bu yerleşim bolgesine endemik guatr bolgesi denir. Dunyada ve memleketimizde cok sayıda endemik guatr bolgesi mevcuttur (mesela Alpler ve Karadeniz bolgesi). Bu bolgelerde guatr oluşumuna neden olan değişik etkenler mevcuttur. Bunlar icerisin de en sık gorulen neden iyot eksikliğidir. Ancak bazı bolgelerde iyot eksikliği olmadığı halde veya iyot fazlalığı olmasına rağmen yine endemik olarak guatr gorulebilmektedir. Bazı bolgelerde ise iyot eksikliğime rağmen endemik guatr gorulmemektedir.Bu durum iyot yetersizliğinden başka endemik guatr neden olan başka faktorlerin de olduğunu gostermektedir. Bunlar:

· İyot eksikliği

· Yiyeceker icinde bulunan guatrojen maddeler (tiyosiyanat ve isotiyosiyanat, bunlar iyodun tiroit icerisindeki transportunu ve hormon haline donuşmesini engeller)

. Kimyasal maddeler (thiocynate)

. Bazı ilaclar (lithium)

. Bazı mikroplar (eschericia coli, gram negatif bakteriler...)

Endemik guatra neden olan iyot eksikliği ve diğer maddeler nasıl etki eder?
Daha once de belirtildiği gibi gunluk iyot ihtiyacı ortalama 150mgm civarındadır. Yenilen ve icilen gıdalarda iyodun 50mgm altına duşmesi hormon uretimini azaltacak ve bu da hipofizde salgılanan TSH miktarını artıracaktır. TSH miktarının artması ise tiroit hucrelerinin uyarılmasına ve dolayısıyla coğalmasına yani guatra neden olacaktır.

Bazı bolgelerde iyot eksikliği olmamasına rağmen endemik guatra rastlanmaktadır. Bu bolgelerde guatrojen denilen bazı maddelerin alınması ile guatr oluşur. Mesela Karadeniz bolgesinde cok tuketilen karalahana bunlardan biridir. Karalahana icinde thioglucoside denilen bir madde mevcuttur. Bu madde vucutta thiocyanate ve isothiocyanete’a ayrılarak tiroit hormon yapımını engeller. Bazı patates ve fasulye turleri cynaoglucoside icermekte ve daha sonra vucutta thiocynata donerek iyodun tiroiddeki tutulumunu onleyerek hormon oluşumunu azaltmaktadır. İyot eksikliğinde olduğu gibi burda da TSH hormonu tiroidi uyararak guatra neden olur. Dunyada şimdiye kadar bircok maddenin ve bakterinin endemik guatra neden olduğu gosterilmiştir.

Sporadik guatrın sebepleri nelerdir?
Bir yerleşim bolgesinde %10’dan daha duşuk guatra rastlanırsa bu bolgede oluşan guatrlara sporadik guatr denir. Sporadik guatr nedenleri şunlardır:

· Buyume faktorleri

· Enzim bozuklukları

· Tumorler

· Enflamasyon/enfeksiyon

· Kist oluşumu

· Kanama

· Antitiroit ilac kullanımı

Buyume faktorleri nelerdir?
Genel olarak tiroidin buyumesine yani guatra 3 faktor etki eder.

· TSH (tiroidi uyaran hormon)

· TRab (tirotiropin reseptor antikoru)

· HCG (human chorionic gonadotropin hormonu)


TSH’nın guatr oluşumundaki etkisi nedir?
TSH hipofiz bezinde salgılanan ve tiroit hormonlarının tiroitteki sentezi ve salgısı uzerine etki eden bir hormondur. Bu hormonunun tiroit glandını uyarması sonucu tiroit hucreleri kanda bulunan iyodu alarak tiroid hormonu uretilmesinde kullanır. İyot, hucre icerinde bulunan ve tirosin denilen bir madde ile değişik fermentler yardımı ile birleşerek tiroit hormonları (T3 ve T4) uretilir. Uretilen hormonlar follikuller icerisinde depolanarak vucudun ihtiyacına gore kana verilir. Yeterli miktarda uretilen tiroit hormonları TSH’nın hipofizdeki salgılanmasını durdurur. Herhangi bir nedenle tiroit hormon uretimi yetersiz duruma duşerse (orneğin iyot eksikliği veya ferment bozukluklarında) TSH salgısı baskı altına alınamayacağından tiroit glandı devamlı TSH uyarısı altına girer. TSH’nın devamlı surette tiroit glandını uyarması tiroit hucrelerinin buyumesine dolayısıyla guatr oluşumuna neden olur.

TRab reseptor antikorunun guatr oluşumundaki rolu nedir?
TRab (tirotiropin reseptor antikoru) Basedow-Graves hastalığında tiroidi uyaran ve hipertiroidiye neden olan bir antikordur. Tiroid uzerine TSH’nın etki etmesi icin once tiroit hucreleri uzerinde bulunan ve TSH reseptor’u denilen bolgelere bağlanması gerekir. TSH reseptorlerine bağlandıktan sonra tiroit bezini uyararak tiroit hormonlarının yapımını sağlar. TSH reseptorlere bağlandıktan bir muddet sonra metabolize olarak etkisini kaybeder. TRab ise TSH’dan cok daha uzun etkiye sahip antikordur. Bu antikor, devamlı surette tiroit hormonlarının yapımına ve bazen de tiroidin buyumesine neden olur.

HCG nedir? Guatr oluşumunu nasıl sağlar?
HCG (human chorionic gonadotropin) gebelik sırasında salgılanan bir hormondur. Normal gebelikte bu hormon etkisi ile tiroit glandında hafif buyume gorulur. Ancak bazen gebelikte oluşan
.hydadiform mole,
.choriocarcinoma ve
.hyperemesis gravidarum gibi patolojik durumlarda HCG’nin aşırı salgılanması sonucu guatra ve hipertiroidiye neden olur.

Guatr oluşumunda tumorlerin rolu nedir?
Tiroit tumorleri kadınlarda %6.4 erkeklerde %1.6 oranında bulunur. Bircok tiroit tumoru selim (benign) yani iyi huyludur. Tiroit sintigrafisinde gorulen soğuk (hipoaktif, nonfonksiyonel) nodullerin %5 kadarı kotu huyludur. Cok nodullu guatrlarda (multinoduler) habaset (malignite) ihtimali cok daha azdır.

Genelde tiroit tumorlerinin kesin sebepleri belli olmamasına rağmen bazı radyasyonların hayvan ve insanlarda buna neden olduğu bilinmektedir. Mesela, 1986 yılında meydana gelen Cernobil nukleer reaktor faciasında radyasyonun bu etkisi kesinleşmiştir. Cernobil radyasyonuna maruz kalan cocuklarda diğer cocuklara nazaran cok daha fazla tiroit tumoru gorulmuştur. Ancak tedavi amacı ile radyoiyot verilen hastalarda boyle bir durumun soz konusu olmayacağını unutmamak gerekir.

Guatr oluşumunu enflamasyon/ enfeksiyonlar nasıl etkiler?
Enflamasyonlarda kanda bulunan lenfositlerin tiroit icine girmesi sonucu guatr oluşur. Bu duruma tiroidit denir. Memleketimizde en sık gorulen tiroiditler Hashimoto tiroiditi ve subakut tiroidit’tir. Tiroiditler daha once tiroit hastalıkları bolumunde anlatılmıştır.

Kist oluşumunun guatrdaki rolu nedir?
Kistler ici sıvı dolu tiroit nodulleridir. Genelde selim tumorlerin dejenerasyonu sonucu meydana gelir. Once tiroidin uyarılması sonucu belirli bir bolgede tiroid nodulu oluşur. Bu nodulun beslenmesi icin bu gelişmeye paralel olarak kılcal damarlar ortaya cıkar. Ancak zaman icinde coğalan hucreler bu damarların yeterince gelişememesi sonucu beslenemez ve olmeye başlar. Olen hucrelerin yerine diğer damarlardan sıvı sızarak kist oluşur.

Tiroitte gorulen bir nodulun tamamen kist mi, yarı kist (miks) mi, yoksa solid mi olduğu ancak ultrasonografi ile anlaşılır. Tam kistlerde kanser olma ihtimali hemen hemen yoktur.

Guatrın belirtileri nelerdir?
Hastalar arasında en sık sorulan sorulardan biridir. Guatrlar buyukluk ve fonksiyonlarına gore birtakım şikayet ve belirtilere yol acar.

· Genelde basit diffuz guatr herhangi bir şikayete neden olmaz.

· Guatr hipotirodi veya hipertiroidi ile birlikte bulunursa bu hastalıkların belirtileri ortaya cıkar. Bu hastalıklarla ilgili daha once geniş bilgi verilmiştir.

· Buyuk ve nodullu guatrlar, soluk veya yemek borusu uzerine olan baskı nedeniyle nefes darlığına veya yutma gucluğune neden olabilir. Ancak bu durum norotik hastalarda gorulen ve globus histerikus denilen boğazdaki sıkışma hissi ile karıştırılmamalıdır.

· Buyuk guatrlar, ayrıca boyun toplardamarları uzerine baskı yaparak bu damarların genişlemesine neden olabilir.

· Tiroit glandı gunlerce veya haftalarca yavaşca buyuyup kuculmesi ve bazen ağrılı olması sessiz veya subakut tiroiditte gorulur.

· Tiroidin ani olarak buyumesi, ağrılı ve hassas olması tiroit nodulu icine kanamada veya ani olarak buyuyen tiroit kanserlerinde gorulur.

· Otoimmun guatrlarda simetrik veya asimetrik buyume gorulmesi tiroit lenfomasını duşundurur.