Cocuklarda ozellikle uc yaşa kadar en sık teşhis edilen hastalık orta kulak iltihabıdır. Cocukların yaklaşık ucte birinde gorulen rahatsızlık aynı zamanda işitme kaybının en sık gorulen sebebidir. ENT Tıp Merkezi KBB ve Baş-Boyun Cerrahisi uzmanlarından Op. Dr. Hamdi Yakut konu hakkında bilgi verdi.

Orta Kulak İltihabı Nedir?
Kulak zarı ve kemikciklerinden oluşan orta kulak bolumunun mikrobik iltihabına verilen isimdir. Bir veya iki kulakta birden olabilir. Cocuklarda sık gorulmesine rağmen yetişkinlerde de gorulebilir. Sıklıkla kış ve ilkbahar başlangıcında gorulur.

Onemli bir hastalık mıdır?
İyi tedavi edilmezse oluşturduğu işitme kaybı cocukta oğrenme kapasitesi azalmasına ve konuşma gecikmesine yol acacağı icin onemlidir. Şiddetli kulak ağrısı ozellikle kulak kemiği ve baştaki diğer bolgelere yayılabileceği icin de ayrıca onem taşır. Buna karşın gerekli ve duzenli bir tedavi uygulanırsa hastalık hızla iyileşir, ağrı cabuk gecer, işitme coğunlukla hemen duzelir. Bu nedenle orta kulak iltihabının teşhis edilmesi ve tedavinin hemen başlaması cok onemlidir.

Orta Kulak Nasıl Calışır?
Orta kulak; dış kulak yolundan, kağıt inceliğindeki kulak zarıyla ayrılan ve bezelye buyukluğunde ici hava dolu olan bir boşluktur. Orta kulakta kulak zarı ile ic kulak arasındaki uc kemikcik bir tur kopru oluşturur. Ses dalgaları kulak zarına carptığı zaman zarla birlikte bu uc kemikcik de titreşir ve ic kulağa yansıyan dalgalar burada beyine gonderilen sinir uyarılarına donuşur. Sağlıklı orta kulakta kulak dışındaki (atmosferik) basınc kadar basınca sahip hava bulunur. Boylece zar ve kemikcikler serbestce titreşebilir. Burun arkası boşluktan (geniz) orta kulağa uzanan ve "ostaki borusu" diye isimlendirilen bir boru vasıtası ile orta kulak havalanır. Esnediğiniz veya yutkunduğunuz zaman kulağınızda "cıt" şeklinde bir hava sesi duyarsınız bu; hava basınclarını eşitlemek icin bu borudan orta kulağa bir hava geciş olduğu anlamına gelir. Bu olay her gun binden fazla kez kendiliğinden tekrarlanır.

Orta Kulak İltihabının Sebebi Nedir?
Sıklıkla ağız veya burundan giren ostaki borusu vasıtasıyla orta kulağa ulaşan mikroplar iltihaba yol acar. Grip, nezle, alerji, sinuzit veya soğuk algınlığı gibi durumlarda ostaki borusu şişer ve tıkanır. Bu durumda orta kulağa hava gecemediği icin orta kulak temizlenemez. İltihap sırasında kulak ağrısı, kızarık kulak zarı, zarın arkasında iltihaplı sıvı toplanması gorulur. Bazen kulak zarı delinir ve iltihap kulak dışına akar. Coğunlukla rastlanan ise ostaki borusu acılamadığı icin kulak akıntısı orta kulakta birikmesidir. Buna "orta kulakta sıvı birikimi"denir ve sıklıkla surekli bir hÂl alır. Ağrılı, ateşli orta kulak iltihabı gectikten sonra bu sıvı burada haftalar, aylar hatta yıllar boyu kalabilir. Daha da kotusu sıvının varlığı mikropların burada rahatca coğalmalarına yol acarak orta kulak iltihabına da sebep olur.

Orta Kulak İltihabının Şikayetleri Nelerdir?
En sık şikayet şiddetli kulak ağrısıdır. Kişi kulakta basınc, tıkanıklık hisseder. Kulak ağrısını tarif edemeyen cocuklar etkilenen kulaklarını ceker veya kaşırlar. Ozellikle cocuklarda ağrı ile birlikte ateş de olur. İşitme coğunlukla azalmıştır. Bu olay orta kulaktaki sıvının kemikciklerin titreşimlerini azaltmasından kaynaklanır. Uygun tedaviyle sıvı kaybolur ve işitme eski hÂline doner. Uygun tedavi edilmediği takdirde surekli bir işitme kaybı gelişebilir.

Kulak-Burun-Boğaz Muayenesi Nicin Gereklidir?
Muayene sırasında kulak-burun-boğaz hekimi kulak zarını, rengini, akıntı varsa bunun karakterini değerlendirir. Muayene ile tespit edilemeyen bulguların ortaya konması icin iki test yapılabilir. Bunlardan biri işitme testidir (odyometri). Bu testte kulağa değişik şiddet ve tonda sesler verilerek ne kadar işittiği tespit edilir. Diğer test ise orta kulak basıncını olcen bir testtir (timpanometri). Bu testle ostaki borusunun ne kadar calıştığı anlaşılır. Bu iki test hekime hastalığın boyutu ve uygun tedavinin secimi hakkında yardımcı olur.

İlacların Tedavideki Onemi Nedir?
Hekim cocuğunuz icin bir veya birden fazla ilac recete edebilir. Bunlardan biri mikroplara karşı savaşan antibiyotik olabilir. Antibiyotik, iltihabın azalmasını sağlayarak kulak ağrısına iyi gelse de iltihabın tam olarak gecmesi uzun zaman alabilir. Uygun tedavi 10 ile 14 gun olabilir bu yuzden cocuğunuzun tam olarak tedavi aldığından emin olunuz. İlacın kullanma tarifini tam olarak anlayınız. Hekim yardımcı ilaclar da yazabilir, bunlar birbirini destekleyerek daha cabuk iyileşme sağlar. İlaclar hakkında en ufak bir şuphe duyarsanız veya şikayetler yeterli zamanda gecmezse lutfen hemen doktorunuzu arayınız.

Diğer Hangi Tedaviler Gerekli Olabilir?
Coğu orta kulak iltihabı uygun ilac tedavisi ile duzelir. Bazı durumlarda hekim, diğer tedavileri de ongorebilir. Mesela, kulak zarı cizilerek iltihap dışarı akıtılabilir. Bu hem ağrının hemen azalmasına hem de iyileşmenin cabuk olmasına yardımcı olur. Delik birkac gun icerisinde kendiliğinden kapanır. Yine de iltihap tam gecmeden kulak zarı kapanacağı icin sıvı tekrar birikebilir. Bunun ustesinden gelmek icin kulak-burun-boğaz hekimi kulak zarına cok ufak bir havalandırma tupu takabilir. Bu tup orta kulak basıncı ile hava basıncını eşitleyerek kişinin işitmesine yardımcı olur. Kulak-burun-boğaz hekimi orta kulak iltihabı ve ostaki borusu iyileşinceye kadar zarda kalacak bir havalandırma tupu secer. Bu sure haftalar hatta aylar olabilir. Tup hicbir şikayete sebep olmaz, cocuğun işitmesinde belirgin bir artış olur ve orta kulak iltihabının sıklığı oldukca azalır. Orta kulak iltihabı surekli olarak mikrop barındıran bir geniz eti ve bademcik sebebi ile tekrarlayabilir. Şayet boyle olursa hekim geniz eti ve bademcik operasyonu da onerebilir ve bu operasyonu havalandırma tupu takarken de yapabilir. Alerjiler varsa bunun tedavi ve takibi de iyi yapılmalıdır.


Unutmayın...
Orta kulak iltihabı uygun şekilde tedavi edildiği zaman endişe verici değildir. Hekiminizin yardımı ile cocuğunuzun daha iyi duymasını ve iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Hekiminiz cocuğunuzun tamamen iyileştiğini soyleyinceye kadar tedavi planını iyi takip ettiğinizden emin olunuz.