Mevsim geciş donemlerinde salgın hastalıklar kendisini gostermeye başladığında vucut bağışıklılık sisteminin onemi ortaya cıkar. Sistemi kuvvetli kişiler bu donemleri sağlıklı atlatırken, diğerleri hastalıklardan kurtulamazlar. Bağışıklık sisteminin nasıl destekleneceği konusunda ENT Tıp Merkezi KBB ve Baş-Boyun Cerrahisi uzmanlarından Op. Dr. Orhan Altıntaş bilgi verdi.

Vucuda giren yabancı maddelerin etkisizleştirilmesi, dışarıya atılması veya yok edilmesi gorevini uslenen bağışıklık sistemi; insan vucudunu cevresinde bulunan virus, bakteri, mantar ve parazit gibi mikroplara karşı korur. Sisteminin gorevi oncelikle mikropların vucuda girmelerini- yayılmalarını engellemek ya da geciktirmektir.

Lenf Bezleri Mikropları Durdurur!
Tıpta immun denilen ‘bağışıklık’ timus bezi, kemik iliği, dalak ve lenf duğumlerinden oluşan bir sistemdir. Bağışıklık sisteminin askerleri olarak duşunebileceğimiz hucreler buralarda uretilir ve nerede ihtiyac varsa o bolgeye kan yoluyla dağıtılır. Bu hucreler; insan bedeninde yabancı maddelere ve mikroplara karşı durmaksızın surdurulen savunmanın en onemli unsurlarıdır.

Boyun, koltuk altı, kasıklar, goğus ve karın boşluğunda cok sayıda lenf duğumu mevcuttur. Başlıca gorevleri mikropların vucuda yayılımlarını engellemek ya da geciktirmektir. Bu mucadele sırasında lenf bezeleri şişerek ozellikle boyunda elle ya da gozle fark edilebilecek boyutlara ulaşabilir.

Bağışıklık sisteminde yer alan hucrelerin bir kısmı doğrudan mikropları yok edebilecek donanımlara sahiptir. Diğer kısmı ise kan dolaşımına ‘antikor’ denilen sıvısal maddeler salgılayarak mikropların olmelerini sağlar. Hucresel ve sıvısal bağışıklık sistemlerinin bir arada gorev yapması canlının varlığını surdurmesini sağlar.
Bir mikrop turu vucuda girip hastalık oluşturduktan sonra o mikrop tanınmış olur ve mikroba karşı bir bağışıklık gelişir. Bir kez daha aynı mikroorganizma ile karşılaştığında immun sistem bu mikrobu tanıdığı icin artık hazırdır, hastalığı oluşmadan onu yok eder. Bu bağışıklık bazı mikroplar icin omur boyu kalıcıdır, bazı mikroplara karşı ise bir sure icinde etkinliğini kaybeder.

Grip, nezle gibi salgın hastalıklardan korunmak icin hangi onlemler alınmalıdır?
Grip ve nezleye sebep olan virus denilen mikroplar cok yaygındır ve cok cabuk bulaşır. Ozellikle risk gurubunda bulunan kişiler icin tehlikelidir. Bebekler, 65 yaşın uzerinde olan kişiler, astım, kronik akciğer hastaları, kalp ve bobrek hastalıkları olanlar ve bağışıklık sistemini zayıflatan ilac kullanan hastalar risk gurubundadır. İlk yapılacak şey gripli kişilerden uzak durmak, oksuren ve aksıranların bulunduğu kalabalık yerlere gitmemek ve bulunmamaktır. Bazen mikroplar burun ve boğazımıza ellerimizden bulaştığı icin ellerimizi sık sık yıkamak faydalıdır. Hastalıktan korunmanın yolu vucut direnci ve bağışıklık sisteminin en iyi durumda olmasıdır. İyi beslenmek, dinlenmek, stresten uzak durmak ve sigara icmemek onemlidir. Bağışıklık sistemini guclendiren doğal bağışıklık artırıcıları ozellikle salgın donemlerinde kullanmak cok yararlıdır.

Sağlıklı Vucut İcin: Ekinezya, Cinko, Murver, Propolis ve C Vitamini
Ekinezya, Cinko, Murver, Propolis gibi doğal besin takviyelerinin antioksidan ozellikleri; bağışıklık hucrelerini serbest radikallerin zararından korur. Ayrıca kalp-damar hastalıkları, kanser ve katarakta karşı koruyuculuk sağladığı bilinmektedir. Antioksidan ozelliği ile hucreleri zarar gormekten koruyan C vitamininin yetersizliğinde bağışıklık sistemleri bozulmaktadır. Ayrıca C vitamini sigaranın akciğerlerdeki lenfositlere vereceği zararı onler. Bu tur doğal besin takviyelerinin mineral icerikler ile bağışıklığı guclu tutmada onemli rolu vardır. Vucutta enfeksiyon olduğu zaman bağışıklık hucrelerinin coğalması ve hucreleri harekete geciren kimyasal maddelerin salgılanması icin minerallere ozellikle de cinko, demir, bakır, ve selenyuma ihtiyac duyulur. Mineraller olmadan vitaminler gorev yapamazlar. Mineraller kemik, diş, yumuşak doku, kas, kan ve sinir hucrelerinin yapısında bulunur. Hormon uretimi, sinirlerden mesaj iletimi gibi bircok biyolojik reaksiyonu hızlandırıcı rol oynarlar. Kalsiyum, iyot demir, magnezyum, fosfor, potasyum, selenyum, sodyum ve cinko en onemlileridir.

Stres ve bağışıklık sistemi arasındaki ilişki nedir?
Fazla yorgunluk, stres, uykusuzluk ve travmalar vucutta protein yıkımına ve boylece direncin azalmasına neden olur. Bazı ilac tedavileri, mevsimsel, hormonal değişiklikler bağışıklık sistemini zayıflatan faktorlerdir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla hazır bekleyen mikroplar vucutta hastalık yapmak icin harekete gecer. Uyku sırasında vucudumuz ve beynimiz dinlenirken bağışıklık sistemi işgalci organizmalara karşı hazırlık yapar. Aşırı stres, aşırı yorgunluk ve uykusuzluk durumunda organlar iyi dinlenmediği icin bağışıklık sistemi bozulabilir.

Sadece vitamin desteği yapmak yeterli mi?
Vitamin desteği mikroplarda korunma icin tek başına yeterli değildir. Diğer direnc artırıcılarla birlikte C,A,E vitaminlerinin kullanımının yararlı olduğu bilinmektedir.

Beslenme alışkanlığının bağışıklık sistemi uzerindeki etkileri nelerdir?
Beslenme vucudun direncini etkiler. Protein, enerji bakımından yetersiz ve kotu beslenildiğinde bağışıklık sisteminde gorevli yapıların vucudumuzu savunma gucu zayıflar. Beslenme yetersizliği ozellikle cocuklukta hastalıklara yakalanma ve olumde buyuk rol oynar. Yetersiz beslenme; enfeksiyonlara ve bunların zararlı yan etkilerinin oluşmasına zemin hazırlar. Dunyada her yıl 6 milyon cocuğun yetersiz beslenmeye bağlı bağışıklık sisteminin zayıflaması ve bundan kaynaklanan enfeksiyonlar yuzunden olduğu bildirilmektedir. Bağışıklık sisteminin guclenmesi icin yeterli protein almaya, biyolojik değeri yuksek sut-sut urunleri, yumurta gibi proteinler tuketilmeye dikkat edilmelidir. Ayrıca bağışıklık sistemini oluşturan hucrelerin organizmadaki hareketlerini surdurebilmeleri icin gunde en azından 2-3 litre su icilmesinde fayda vardır. Bununla birlikte omega 3 yağ asitleri adı verilen ve balıkta bolca bulunan yağ asitleri, proteinli gıdalardan alınan arginin amino asidi, bağışıklık sistemi icin onemli besin kaynaklarıdır. Tum dunyada ekinezya, cinko, murver, propolis, vitamin ve mineral bileşimleri değişik hastalıkların tedavi protokollerine ek olarak gunluk beslenmeyi desteklemek ve hastalıklardan korunmada kullanılmaktadır.

Guclu bir bağışıklık sistemine sahip olmanın avantajları;
- Enfeksiyon şiddetinin daha az hissedilmesi ve kısa surede iyileşme (ozellikle risk gurubu olan bebek, okul cağındaki cocuk ve yaşlılar icin onemlidir)
- Soğuk algınlığı, nezle ve diğer enfeksiyonlara yakalanma olasılığının azaltılması
- Kanser hucrelerinin yok edilmesi,
- Zararlı atıkların vucutta birikiminin onlenmesi,
- Vucudun cevredeki radyasyon ve benzeri kirlilikten korunması,
- Yaşlanma surecini yavaşlatılmasıdır.