Ana prensip uzatılacak kemiği kesilmesi (yani duzgun bir kırık oluşturulması) sonrasında kesik kemiğin ust ve alt parcalarına vida veya tellerle tutturulmuş cilt dışına yerleştirilmiş eksternal fikzator denilen bir cihaz yardımıyla hergun belirli miktarda (ortalama gunde 1 mm) aralığı acma esasına dayanır. Uzatma sırasında duzenli kontrollerle acılan aralığı kemiğin doldurup doldurmadığı izlenir. Uzatma sona erdikten sonra acılan aralıktaki yeni kemik dokusunun sertleşmesi beklenir. Bu tamamlanınca eksternal fikzator cıkarılır.

Başka uzatma yontemleri tanımlanmışsada en sık ve guvenli yontem yukarıda anlatılan İlizarov yontemidir. Ancak bazı vakalarda İlizarov eksternal fikzatoru yerine kullanımı ve taşıması daha kolay eksternal fikzatorler İlizarov prensibiyle uzatmalarda kullanılmaktadır.

Kemik uzatma operasyonları kimlere yapılabilir?
Kemik uzatmaları 2 cm nin uzerindeki bacak kısalıklarında ciddi kozmetik veya fonksiyon kaybına neden olan kol kısalıklarında yapılabilir.

2 cm uzeri bacak kısalığı topallamaya neden olur. Daha ileri kısalıklarda; kısalığı telafi etmek icin leğen kemiğinin aşağı sarkıtılması ve bunu dengelemek icin bel kemiğinin eğilmesi ile gelişen bel sorunları surekli parmak ucuna basma sonucu topuğa basamama (ekinus deformitesi) cabuk yorulma gibi bulgular topallamaya eşlik eder. Yukarıdaki bulguları olan kişilerde bacak uzatma operasyonları yapılabilir.

Kol uzatma ameliyatları daha nadir olarak yapılmaktadır. Kolda en sık kemik uzatma gerekliliği onkol kemiklerinden birinin kısalığı nedeniyle fonksiyonun bozulmuş olmasıdır. Daha nadir olarak ileri kısalıklarda estetik amaclı yapılabilir.

Estetik amaclı bacak ve kol uzatmaları akondroplazi denilen cucelik tipinde yapılabilir. Burada govde normal boyda kol ve bacaklar kısadır. Bu vakalarda erken başlanması koşuluyla 20-25 cm ye kadar bacak 10-12 cm ye kadar kol uzatılması mumkundur.

Kemik uzatma operasyonları kimlere yapılmamalıdır?

Bacak uzatma kararı verilirken ozellikle cocuk felci sonucu oluşan kısalıklarda iyi karar vermek gerekir. Fonksiyon gormeyen bacaklarda cihazsız yuruyemeyen vakalarda uzatma genellikle gereksizdir. Yine kemik gelişimi kotu olan felclilerde uzatmanın normal koşullara gore uzayabileceği bazen gercekleşemeyebileceği hesaplanmalıdır. Ayrıca var olan kas guclerinde bir miktar azalma varolan bazı bicim bozukluklarında ek mudahaleler ile duzeltme gerektirecek ilerlemeler olabileceği unutulmamalıdır.

2-3 cm arası kısalıklarda karar icin dikkatli duşunulmelidir. Buyumesi tamamlanmamış cocuklarda kısalık telafisi icin karar dikkatli alınmalıdır. İleride gelişebilecek bel problemlerini onlemek ve psikolojik sorunlardan korunmak icin buyuk kısalıklarda iki aşamada (buyume tamamlanmadan ve gerekirse tamamlanınca ikinci kez) uzatma yapmak mantıklı olabilir.

Ozellikle 5 cm uzeri uzatmalar 35 hatta 26 yaş altında yapılmalıdır. Aksi halde ciddi kaynama problemleri karşımıza cıkabilir.

Kolda tek taraflı ciddi kısalık ve cucelik dışında estetik amaclı uzatmalardan kacınmak gerekir. Cunku bu durumlarda uzatmanın iki taraflı yapılma zorunluluğu hem zamanı tahammulu zor bir yere kadar uzatır hemde normal fonksiyona sahip bacaklarda operasyon risklerini iki defa almak gereksizdir.

Kemik uzatma ameliyatlarındaki zorluklar
Zaman � Genelde ortalama her uzatılan 1 cm icin 1 ay gibi bir zaman verilmektedir. Verilen zamanda bazen 2 kata varan değişimler olabilmektedir. Yinede uzatma zamanını belirleyen 3 ana faktor yaş kişisel faktorler ve uzatma sırasında komplikasyon gelişip gelişmemesidir. Yaş ne kadar kucuk kişisel faktorler ne kadar pozitif (bunye kemik kalitesi vucudun kemik yapım potansiyeli vb) komplikasyon ne kadar az gelişirse uzatma zamanı o kadar kısa olur. En kısa uzatma suresi 4 aydır ust sınır 1-2 yıl alabilir.
Cihaz � Operasyon sırasında yerleşirilen eksternal fikzator denilen cihaz cilt dışında taşınması zor bir cihazdır. Dışarıdan gorunduğu gibi hareketi kısıtladığı banyo yapılmaması ve temiz tutulması gerekliliği gibi sıkıntıları vardır.
Koltuk değneği kullanımı � Hastaların buyuk coğunluğunda uzatma işlemi sırasında koltuk değneği kullanılmasını gerektirir.
Kemik uzatma ameliyatlarındaki olası problemler

Gec kaynama veya hic kaynamama � İleri yaşlardaki hastalarda kemik kalitesi bozuk bunyesel faktorleri zayıf hastalarda rastlanabilir. Uzatma suresi cok uzayabileceği gibi hic uzatma yapılamaması veya istenilen kadar yapılamaması da mumkundur.
Erken kaynama � Bazı hastalarda bunyesel faktorler iyi takip yapılmaması gibi durumlarda uzatma hattında erken kaynama olur ki bu durumlarda ya yeni bir operasyonla kemiği kesmek veya uzatmayı sonlandırmak gerekir.
Enfeksiyon � Eksternal fikzatoru kemiğe bağlayan tel veye vida diplerinde kucuk enfeksiyonlar %50 vakada olmaktadır. Bunlar pansuman antibiotik kullanımı kucuk onlemlerle halledilebilmektir. Bu tur kucuk iltahapların ihmal edilmesi tel-vida dibi iltahaplarının kemiğe bulaşmasına neden olabilir. Bu durumda tel veya vidanın değişmesi gerekebilir. Cok ihmal edilmiş vakalarda tum sistemin cıkarılması gerekebilir.

En ciddi enfeksiyon kemik kesimi sırasında alınan enfeksiyonlardır. Bu durum uzatma işlemine devam edilememesi kesilmiş kemiğin kaynamaması gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Bu durumdan sakınmanın en iyi yolu sterilizasyonu iyi ameliyathaneler kullanmaktır. Yinede en iyi koşullarda bile %2 civarında bu tur cerrahi enfeksiyon olasılığı vardır.
Şekil bozuklukları � eksternal fikzatore ait problemler veya hatalı uzatmadan kaynaklanabilen kemiğin istenmeyen acılarda uzaması mumkundur. Bunlara gorulduğu anda mudahale edilebilir. İhmal edilmesi kalıcı sorunlara neden olur. Uzatmalarda diz ve ayak bileği adelelerinin kısa kalması sonucu topuğa basamama dizi duzeltememe gibi sorunlar gorulebilir. Bu sorunlarla karşılaşmamak icin duzenli germe ekzersizleri yapılması esastır.
Damar-sinir yaralanmaları - Ameliyat sırasında nadiren de olsa gorulebilir. Deneyimli ellerde neredeyse gorulmemektedir. Asıl sinir sorunları uzatma sırasında gorulebilir. Genellikle gunluk 1.5 mm ve uzeri hızla uzatmalarda olur. Hastaların uzatma sırasında uyuşukluk duymaları durumunda derhal doktorları ile iletişim kurmaları onerilir.
Kemik uzatma ameliyatlarında sonuclar
Yukarıda anlatılan komplikasyonların buyuk kısmı hasta-doktor ilişkisinin kesintiye uğraması sonucunda olmaktadır. Burada başarının anahtarı; ameliyatın iyi ellerde yapılması hastanın takibinin sık aralıklarla - dikkatle yapılması hastanın olası riskler ve komplikasyonlar hakkında iyi bilgilendirilmesi ve sorun olduğunda hastanın en kısa zamanda doktoruna ulaşabilmesidir.

Doğru secilmiş ve iyi takip edilen vakalarda %90 a varan tatminkar sonuclar alınmaktadır.