Kış Hastalıklarına Dikkat!

Hava sıcaklığında oluşan ani değişimler vucut direncini kırıyor. Mevsimsel virusler de ortaya cıkınca grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar bu donemde cok sık goruluyor. Bu hastalıkları daha yakından tanımaya ne dersiniz?

Soğuk havaların başlamasıyla birlikte, tipik kış hastalıkları da birer birer ortaya cıkmaya başladı. İyi bildiğinizi duşunduğunuz bu hastalıkları, İstanbul Ozel Hizmet Hastanesi'nden Uzm. Dr. Guldehan Akbaş tum detayları ve korunma yollarıyla birlikte acıkladı.

Nezle
Cok ceşitli viruslerle oluşan bir ust solunum yolu enfeksiyonudur. "Rhinovirus" adı verilen ust solunum yollarını tutan bir tur mikropla ortaya cıkar. Rhinovirus, vucutta ya da ellerde saatlerce canlı olarak kalabilir. Bu virus ust solunum yoluna girip tutunduğu andan sonra kişide iki-uc gun icinde hastalık bulguları ortaya cıkmaya başlar. En erken bulgular halsizlik, hapşırma, burun akıntısı, boğazda kaşıntı, hafif ateş, koku ve tat duyusunda azalma şeklinde olur. Bu bulgular sonraki iki-dort gun icinde iyice kotuleşir ve bu surecte diğer insanlara bulaşma ihtimali cok artar. Sonraki bulgular seste boğuklaşma ve oksuruktur. Genellikle bulgular bir hafta kadar surer ancak yaşlılar, cocuklar, direnc bozukluğu olan kişiler, kalp ve şeker hastalarında iki haftayı bulabilir. Son olarak bir hafta kadar suren kuru bir oksuruk kalır ve bu da gectikten sonra hastalık tamamen atlatılır. Bazen virusun ust solunum yollarında yarattığı hasar, daha şiddetli mikropların oraya yerleşimini kolaylaştırır. Boyle bir durumda sinuzit, orta kulak iltihapları, zaturree gibi daha ağır hastalıklarla karşılaşılabilir.

Grip
Grip genelde nezle ile karıştırılır. Bulguları başlangıcta nezle gibidir, fakat halsizlik daha şiddetlidir. Buna ek olarak belde, bacak ve kollarda kas ağrıları, yorgunluk, baş ağrısı ve ateşe yol acar. Bu belirtilerin beraberinde oksuruk vardır, gozler etrafında ağrı da olabilir. Nezlenin aksine elden ele temasla değil hapşırma, konuşma ve oksurme sonucu havaya yayılan kucuk partikuller yoluyla yayılır. Grip virusu ust solunum yollarına girip tutunduktan sonra 12 saatle uc gun arasında bulgular ortaya cıkmaya başlar. İlk uc gun en bulaştırıcı donemdir.
"İnfluenza" virusu ile oluşan yuksek ateş, kas ve eklem ağrıları ile seyreden bu hastalık dikkat edilmezse onemli komplikasyonları olan virutik bir enfeksiyona donuşebilir.

Sinuzit
Burun etrafındaki boşlukların iltihaplanmasıdır. Alerjisi, yapısal burun bozuklukları bulunanlar, sık sık enfeksiyona maruz kalanlar (oğretmenler, sağlık personeli) ve sigara icenler sinuzite yakalanma riski taşırlar. Soğuk algınlığı sırasında veya burun akıntısı olduğunda, yuzde, yanaklarda, alında veya goz cevresinde ortaya cıkan baş ağrısı muhtemelen sinuzit ağrısıdır. Bu durumda sinus enfeksiyonu buna neden olur. Hastayı en cok rahatsız eden şikayetlerden biri baş, yuz ve goz cevresinde gorulen ağrıdır. Bu ağrı genellikle one doğru eğilince artar. Ayrıca burun tıkanıklığı, burun akıntısı, koku duyusunda azalma, geniz akıntısı, ateş, cene ve dişlerde ağrı, ağız kokusu, burun kanaması, goz kapakları ve yuzde şişme gibi belirtiler gorulur. Hastayı en cok geniz akıntısı, boğaz ağrısı ve oksuruk rahatsız eder.

Faranjit
Faranjit, boğaz enfeksiyonudur ve bulaşıcıdır. Bazen bronşite de zemin hazırlayabilir. Eğer faranjit yeni gelişmiş ve şiddetli şikayetlere yol acıyorsa "akut faranjit" adı verilir. Ancak uzun sureden beri devam eden ve hastada cok şiddetli olmayan şikayetlere yol acıyorsa "kronik faranjit" adı verilir. Mevsime bağlı hastalıklar olarak nitelendirilebilecek ust solunum yolu hastalıklarından faranjite, kapalı ortamlarda calışanlarda sık rastlanır. Gun icindeki ani ısı değişiklikleri nedeniyle de ortaya cıkabilir. Boğazın arka duvarının mikrobik, bolik etkilere veya calışılan ortamın ısısına, tozuna reaksiyon gostermesiyle gelişir. Nezle ve grip gibi ateşli hastalıklar, havadaki zararlı maddeler, sinuzit, alkol veya sigara faranjitin oluşmasında etkendir. Boğazda yanma, ağrılı yutkunma, ateş, boyun lenf bezlerinde şişme gorulebilir. Akut faranjitte hastanın şikayetleri daha belirgindir: Boğaz ağrısı, yutkunma zorluğu, boğazda kuruluk, yanma veya kaşınma hissi, ateş, oksuruk gibi şikayetler gorulur. Ayrıca boyunda beze, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, baş ağrısı, halsizlik-kırgınlık, ses kısıklığı gibi şikayetler oluşur. Kronik faranjitte ise ateş, halsizlik ve kırgınlık gibi şikayetler pek gorulmez. Boğazla ilgili şikayetler daha hafiftir. Boğazda kuruluk hissi, gıcık, yanma, boğaza bir şey takılmış hissi ve buna bağlı olarak hafif yutkunma zorluğu gibi şikayetler olur.

Bronşit
Bronşların iltihaplanmasıdır. Bronşit soğuk algınlığının ardından gelişir. Cok yaygındır. Hastalık etkeni genellikle ust solunum yollarında onceden bulunan ve sık rastlanan viruslerdir. Gelişen bu komplikasyon yaygın kullanılan birkac antibiyotikle kolayca denetim altına alınabilir. Soğuk algınlığını takiben kuru oksuruk yerini balgamlı oksuruğe bırakır. Bazı hastalarda hırıltılı solunum, nefes darlığı ve sırt ağrıları da gorulebilir.

Zaturree
Zaturree akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Bazı zaturree turlerinde hasta kişiden sağlam kişilere doğrudan bulaşma riski vardır ancak hastalık coğunlukla hastanın kendi ağız, boğaz veya sindirim kanalında bulunan mikropların akciğere ulaşmasıyla meydana gelir. Normal durumlarda hastalığa neden olmayan bu mikroplar, vucut savunması zayıf duşmuş kişilerde zaturre oluşumuna sebep olabilir. Hastalıkta bazen sinsi bir ilerleme soz konusudur. Birkac gun devam eden iştahsızlık, halsizlik, eklem ve kas ağrılarını takiben kuru oksuruk, ateş yukselmesi, bulantı, kusma ve baş ağrısı gibi belirtiler gorulebilir. Uşume, titreme, yuksek ateş ve oksurukle başlar sonrasında bunlara koyu balgam, nefes darlığı, goğus ağrısı da eklenir. Bu ciddi hastalık mutlaka tedavi ve takip gerektirir.

Akbaş, hastalıklara karşı doğal korunma yontemlerini goz ardı etmemek gerektiğini soyluyor ve ekliyor: "Doğal besinler ile hastalıklara karşı bağışıklık sisteminizi guclendirebilir, viruslere karşı kalkan oluşturabilirsiniz. Bu nedenle kış aylarında doğal besinlerin ve ozellikle C vitamini yonunden zengin meyvelerin tuketimini artırmalısınız."

Hastalanmamak icin Ne Yapmalı?
Etiler Memorial Polikliniği İc Hastalıkları Bolumu'nden Uz. Dr. Murat Gorgulu, enfeksiyonlara karşı neler yapılması gerektiğini ozetliyor.
Duzenli egzersiz yapmak ve vitamin takviyesi almak şart.
Yaz aylarında aktivitelerin artmasıyla bolizmamız cok daha fazla enerji harcar. Kış aylarında ise ısı ve enerji harcaması, koruma amaclı olarak yavaşlama eğilimindedir. Bu yavaşlama, besinlerin depolanarak vucutta yağ miktarının artmasına yol acar. Dolayısıyla bu donemde kilo almaya eğilim artabilir ve vucut direnci duşebilir. Bunu yenmek icin ozellikle bu donemde duzenli beslenmek, vitamin takviyesi almak ve egzersiz yapmak en iyi cozum olacaktır.

Hormonal değişimlere dikkat!
Mevsim donumunde bolizmada bir takım hormonal değişiklikler gozlenir. Orneğin bobrek ustu bezinde uretilen bazı hormonların duzeyinde değişiklikler olabilir. Bu değişim bağışıklık sisteminde zayıflamaya yol acabilir. Bunlara ek olarak alerjik rahatsızlıklar da ozellikle ısı değişimi ve viral enfeksiyonların tetiklemesiyle belirgin bir artış gosterir. Havada artan nem miktarı nedeniyle kuf mantarları ve bunlara bağlı olarak ortaya cıkan alerjik reaksiyonlarda artış gozlenir.

Kapalı ve havasız ortamlardan kacının.
Kış aylarında kapalı ortamlarda toplu halde bulunmak hastalıkların kolayca taşınmasına ve bulaşmasına sebep olur. Toplu yaşam alanlarında salgınlar oluşabilir.

Giysiler hava ile uyumlu secilmeli.
Başta solunum yolunu ilgilendiren kış hastalıkları vucut direncinin azalması ve bulaşma ortamının artması nedeniyle kış aylarında daha sık gorulur. Bu tehlikeleri bilip buna karşı onlem almak gerekiyor. Orneğin; hava durumunu takip edip uygun giysilerle dışarı cıkmak, havasız ve kapalı mekanlar ile alerjenlerin yoğun olduğu bolgelerde uzun sure kalmamak enfeksiyonlara karşı koruyabilir. Bol bol taze meyve ve sebze tuketmek, vitamin takviyesi almak da bolizmayı guclendirir.


Cosmopolitan Aralık 2007 Sayısından alınmıştır.