Her 100 cocuktan 2-3’unde Ambliopi (goz tembelliği)’ne rastlanmaktadır. Erken tespit ve tedavi edilmezse genc erişkinlerde en sık gorulen gorme sorunu olarak karşımıza cıkar. Hic şikÂyet olmasa bile 6 ay-1 yaş arası, 3-5 yaş arası ve 7 yaş civarlarında rutin goz muayenesi gerekir.



Ambliopi (Goz Tembelliği), gorme veya goz tembelliği olarak anılan ve gorme keskinliğinde tek veya iki taraflı belirgin duşuklukle karakterize olan bir durumdur.

Gorme goz ve beynin koordine calışmasıyla gercekleşir. Normalde dış dunyadaki goruntuler her iki gozumuze birden sinirsel uyarılar olarak gelir. Herhangi bir nedenle iki gozdeki goruntu tek goruntuye donuşturulemezse bir gozden beyne daha zayıf uyarı ulaşır. Boylece daha duşuk gorme gercekleşir.

Ambliopide gozler anatomik olarak tamamen normaldir.

Ambliopi ne kadar yaygındır?

Ambliopiye her 100 cocuktan 2-3 tanesinde rastlanmaktadır. Erken tespit ve tedavi edilmezse genc erişkinlerde en sık gorulen gorme sorunu olarak karşımıza cıkar.

Ambliopi yaşamda iş seciminde, okul ve arkadaşlık ilişkilerinde, sağlam gozun herhangi bir nedenle kaybı durumunda cocuğu psikososyal yonden etkileyen ciddi ve maddi kulfetli sosyal bir sorundur. Bu yuzden erken tanı cok onemlidir.

Goz tembelliğini erken teşhis etmek amacıyla gelişmiş ulkelerde kreşlerde gorme taramaları yapılmaktadır.

Cocuğumu Ambliopi’den korumak icin ne yapabilirim?

Ambliopi ne kadar erken yakalanırsa tedavisi o kadar başarılı olur ve kısa surer. Bu yuzden hic şikayet olmasa bile 6 ay-1 yaş arası, 3-5 yaş arası ve 7 yaş civarlarında rutin goz muayenesi gerekir. Bunun dışında aşağıdaki belirtiler gorulurse doğumdan itibaren hic beklemeden cocuk goz uzmanına (pediatrik oftamolog) başvurulmalıdır.

· Şaşılık, erken doğum, gozde beyazlık, nistagmus (gozlerde titreme)

· Cisimlere yakından veya yan bakma

· Başı omuza eğerek veya ceneyi kaldırarak bakma

· Gozleri ovuşturma, kırpıştırma, gererek acma

· Bir gozu kısma veya kapatma

· Ailede gozluk kullanımı veya tembellik

Ambliopi ceşitleri ve nedenleri nelerdir?

1- Şaşılık Ambliopisi:Şaşılıkta gozler paralel bakamadığından kayan gozde tembellik gelişir. Goz doktoruna goturmekte gec kalındıkca tedavisi gucleşir, hatta duzeltilemez ve kalıcı hale gelir. Gozde en cok tembellik oluşturan neden şaşılıktır.

2- Anizometropik Ambliopi: Bir gozde veya her iki gozde birden kırma kusurunun yuksek olması (Gozluk gerektiren durumlar) da tembelliğe neden olur.

3- Deprivasyon (Yoksunluk) Ambliopisitozis (kapak duşukluğu), katarakt, kornea opasiteleri, gozici kanamaları gibi rahatsızlıklarda tedavide gecikilirse tembellik gelişir. Goz tembelliği, ancak gercek rahatsızlıktan sonra tedavi edilebilir.

4- Organik Ambliopi:%10 oranında rastlanır, gormenin geri donmesi zordur. Optik sinir hipoplazisi, kolobomu (doğuştan goz sinirinin gelişmemiş veya az gelişmiş olması), miyelinli sinir lifleri varlığında oluşur.

Goz tembelliği nasıl tedavi edilir?

Goz tembelliği tedavisinin temelinde tembel olan gozun calıştırılarak beyin ile olan sinirsel bağlantılarının guclendirilmesi yatar.

· Oncelikle goz muayenesi yapılarak ihtiyac varsa gozluk verilir.

· Sağlam goz belirli sureler ile kapatılarak tembel goz calışmaya sevk edilir. Bu calışma evde yapılabildiği gibi CAM calışması şeklinde (ki bu durumda cocuk belli bir yaşa ve gorme duzeyine sahip olmalıdır) de yapılabilir.

· Seyrek olarak kapatmaya direncli cocuklarda ise sağlam gozde gozbebeği genişletilip bulanık gorme yaratılır, yani tembel gozu calıştırmaya sevk edecek damla tedavisi uygulanır.

Ambliopi tedavisi cocuk, aile ve hekim koordinasyonunu gerektiren bir tedavidir. En iyi sonuclar ilk 4 yaşta alınmaktadır. 4-7 yaş arası cocuğun kapatmaya direnc gosterdiği, hem aile hem cocuk icin zorlu bir donem olmasına rağmen bu yaşta da sonuclar oldukca yuz guldurucudur. Daha onceleri 10’lu yaşlarda terk edilen ambliopi tedavisi son calışmalar ışığında gunumuzde 15 yaşa kadar surdurulebilmektedir.