Sık karşılaşılan şikayetlerden biri olan boğaz ağrısı tek başına ya da ateş, oksuruk, yutma gucluğu ile de ortaya cıkabilir. Ağrının nedeni bazen basit bir enfeksiyon bazen de ciddi bir hastalık olabilir. ENT Tıp Merkezi K.B.B uzmanı Op. Dr. orhan Altıntaş konu hakkında bilgi verdi.

Bunlar Ne?
1. Enfeksiyonlar (Viral, Bakteriyel, Mantar Enfeksiyonları)
2. Alerji
3.İrritasyon
4.Travma
5.Reflu
6.Tumorler


Viruslerle Oluşan Boğaz Enfeksiyonları
Burun tıkanıklığı, hapşırma, genel halsizlik, boğaz ağrısı, boğaz ve genizde kuruma, ateş, kas ve eklem ağrıları virus enfeksiyonlarının ust solunum yolunda oluşturdukları hastalıkların genel belirtileridir. Soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklar viruslerle oluşur ve ozellikle sonbahar-kış aylarında salgınlara neden olur. Kızamık, su ciceği, boğmaca gibi viruslerin yol actığı hastalıklarda da boğaz ağrısı ve ateş belirtileri gorulur.
Viral enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde yatak istirahatı, bol sıvı alma ve ateş duşurucu, ağrı kesici kullanılması yeterlidir. Genellikle viral ust solunum yolu enfeksiyonları 1 haftada gecerler. Enfeksiyon daha uzun surerse mutlaka bir doktora gidilmelidir. Antibiyotikler etkisizdir. Bazı ağır durumlarda viruslere etkili antiviral ilaclar kullanılabilir.


‘’Opucuk Hastalığı Ergenlikte Tehlikelidir’’
Boğazda da bulgu veren bir diğer virus enfeksiyonu, "enfeksiyoz mononukleoz"dur. Lenf bezleri tutulur, bademcikte buyume olur ve uzerini beyaz bir zar kaplar. Boyun, koltukaltı ve kasıktaki lenf bezlerinde şişme gorulur. Bazen boğaz ağrısı solumayı bile zorlaştırır, karaciğeri etkileyerek sarılığa sebep olabilir. Aşırı halsizliğe yol acar, altı hafta veya daha uzun surebilir. Bu hastalık yetişkin ve buluğ cağında daha ağırdır, cocukluk doneminde ise daha hafif gecer. Tukuruk ile gectiği icin "Opucuk Hastalığı" da denir. Ağızdan ele, oradan tekrar ağza gecerek de bulaşabilir. Bu nedenle hastalık doneminde aynı havlu ve yemek kaplarının kullanılmamasına ozen gosterilmelidir. Hastalık muayene ve laboratuvar testleriyle teşhis edilebilir. Tedavi mutlak yatak istirahatı, vitaminler, ateş duşurucu ve ağrı kesicilerle yapılır.


Bakterilerle Gelişen Boğaz Enfeksiyonları:
Ust solunum yollarında enfeksiyona neden olan bircok bakteri turu vardır (streptokoklar, stafilokoklar, pnomokoklar ve diğerleri). Bu bakteriyel enfeksiyonlardan beta hemolitik streptokoklarla oluşan boğaz enfeksiyonu ayrı bir oneme sahiptir. Tedavi ihmal edilirse kalpte, bobreklerde ve eklemlerde ciddi hastalıklara neden olur. Hastalık belirtileri şiddetli boğaz ağrısı, ateş, halsizlik, eklem ağrıları şeklinde ortaya cıkar. Bademciklerin ustunde beyaz bir tabaka oluşumu, boğazın cok kızarık olması ve boyunda ele gelen lenf bezeleri beta enfeksiyonundan şuphelenmemize neden olur. Tanıyı doğrulamak icin kısa surede sonuc veren strep A testi veya 48-72 saatte sonuc veren boğaz kulturu yapılabilir.
Tedavi 7-10 gunluk antibiyotik (penisilin veya penisilin turevleri ile) verilerek yapılır. Diğer bakteriyel boğaz enfeksiyonlarında tedavi de antibiyotiklerle 5-7 gun kullanılır.


Reflu İle Olan Boğaz Rahatsızlıkları:
Boğaz ağrısı, yanma, yutma gucluğu, kronik oksuruk, mide sıvısı ve midedeki besinlerin boğazımıza gelmesi reflu hastalığının belirtileridir. Nedeni beslenme alışkanlığına ve sindirim sistemi hastalıklarına bağlıdır. Hastaların buyuk bir coğunluğu KBB uzmanlarına başvurur. Tecrubeli bir hekim oyku ve detaylı KBB muayenesi ile tanı koyabilir. Daha ileri durumlarda bir gastroenteroloji uzmanına yonlendirilmelidir. Tanıyı desteklemek icin PH monitorizasyonu, endoskopik muayene, radyolojik goruntuleme, sintigrafi yapılabilir.


Reflu hastalarının uyması gereken kurallar:
Sigara, alkol bırakılmalı, cay ve kahve azaltılmalı, asitli, gazlı icecekler icilmemelidir. Uykudan onceki 3 saat besin alınmamalı, baş yuksekte yatılmalı, doktorun tavsiye ettiği ilaclar kullanılmalıdır. Cok ileri vakalarda cerrahi tedavi uygulanabilir.


Alerjik Ve İrritan Maddelerle Oluşan Boğaz Rahatsızlıkları:
Saman nezlesi ve mevsimsel alerjisi olan kişilerde burun akıntısı-kaşıntı-tıkanıklık, hapşırık, geniz akıntısı gibi şikÂyetler, ağız ve boğazın kuruması sonucu boğaz ağrısı olabilir.
Alerjik hastalarda sık gelişen sinuzitler, geniz arkası akıntılara, boğazda tahrişe, ağrıya yol acabilir.
Hava kirliliği, duman, sigara, kuru hava, aşırı sıcak ya da soğuk havanın tahrişiyle oluşan burun tıkanıklığı nedeniyle ağız solunumu yapan kişilerde sabahları daha cok hissedilen boğaz ağrısı olabilir.
Kışın evlerin ısıtılması sonucu oluşan kuru havanın etkisi odanın nemlendirilmesi ve sıvı alımıyla onlenebilir. Sigara, alkol kullanan, hava kirliliği olan işyerlerinde calışan kişilerde de tahrişe bağlı olarak boğaz ağrısı oluşur. Bir musabakada veya aşırı bağıran kişilerde boyun kaslarının yorgunluğu ve boğaz tahrişinden dolayı boğaz ağrısı gorulur.
İyi eğitilmiş spiker ve şarkıcılar, boğazlarını nasıl koruyacaklarını bilir. Derin nefes alarak, boğaz kasları yerine goğus ile karın kaslarını kullanarak, yuksek ses cıkarabilirler. Profesyonel olarak sesini kullanan kişiler bol su icmeli, sigara ve alkolden uzak durmalıdır.


Tumorlerde boğaz rahatsızlıkları:
Boğaz, dil, nefes borusunun tumorlerinde kulaklara da yansıyan boğaz ağrısı ve yutma gucluğu sık gorulur. Boğaz ağrısı, coğunlukla uzun surelidir. Diğer onemli şikÂyetler; ses bozukluğu, boyunda şişlik, acıklanamayan zayıflama, tukuruk veya balgamda kan olmasıdır.
Tanı; kulak, burun, boğaz hekimince konur. Endoskopik aletler ile muayene edilir. İki haftadan daha uzun suren ses kısıklığı, boğaz ağrısı, yutma gucluğu şikÂyetleri ciddiye alınmalıdır. Coğunlukla uzun sureli sigara ve alkol kullanımı bu bolgede tumor oluşunda onemli bir faktordur.


Boğaz Ağrısında Neler Yapılabilir?
Soğuk algınlığı veya nezlenin yol actığı boğaz ağrısı bazı uygulamalarla biraz azaltılabilir;


• Aşırı sıcak ve soğuk olmamak koşuluyla sıvı alınımı artırılmalı
• Ozellikle yatak odası kuru olmamalı, gerekirse nemlendirici buhar yapılmalı
• Yatak istirahatı yapılmalı
• 1 bardak suya 1 cay kaşığı tuz ile hazırlanan tuzlu su ile gunde bircok kez boğaz gargarası yapılmalı
• Hafif ağrı kesiciler, pastil ve gargaralar kullanılabilir ancak bazı grip ve soğuk algınlığı icin uretilmiş ilaclar tansiyon, kalp, prostat buyumesi ve goz tansiyonu olan hastalar icin ciddi yan etkiler yapabilir. Bu nedenle kullanılacak ilaclar mutlaka doktora danışarak alınmalıdır.


Doktora Ne Zaman Gidilmelidir?
Boğaz ağrısı; basit bir soğuk algınlığına bağlı değilse, başka bir enfeksiyon hastalığı, alerji veya tahriş edici madde bulunmuyorsa ve 10 gunden daha uzun suruyorsa onemli olabilir.
Şiddetli ve uzun suren boğaz ağrısı ile birlikte aşağıdaki şikÂyetler varsa doktora gidilmelidir.


• Nefes almada gucluk
• Yutmada gucluk
• Ağız acmada gucluk
• Eklem ağrıları
• Kulak ağrısı
• Yuzde, govdede, kol ve bacaklarda dokuntuler.
• 38 derecenin uzerinde ateş
• Boyunda şişlik

Ne Zaman Antibiyotik Alınmalıdır?
Antibiyotikler; bakterilerin uremesini durduran veya onları olduren ilaclardır, viruslere etkileri yoktur.
Boğaz enfeksiyonlarının %75’ i virus hastalıklarıdır. Fakat viruslerin direnci zayıflatması sonucu ve bazı olgularda bakterileri de hastalığa katılabilirler. Bu durumlarda da antibiyotikler gerekli olabilir.
Antibiyotiklerde en onemlisi hekimin tavsiye ettiği şekilde tam olarak kullanılmasıdır. Yetersiz ve kısa sure antibiyotik kullanmak mikroplarda direnc oluşturur. Hastalık yeniden alevlenir. Ulkemizde duzensiz antibiyotik kullanımı mikroplarda direnc gelişimine neden olmuş ve bu yuzden bircok antibiyotik artık etki etmez hale gelmiştir.
Sık boğaz iltihabına yol acan halk arasında beta mikrobu olarak bilinen "streptokok" turu bakterilere penisilin, eritromisin, azitromisin, amoksisilin iceren antibiyotikler tercih edilir. Diğer bakteri turlerinde başka antibiyotik gruplarını kullanmak gerekebilir.


Boğaz Enfeksiyonlarında Ailenin Diğer Fertlerine Ne Yapılmalı?
Boğazda sık gorulen kalp, eklem ve bobreklerde romatizma yapabilen beta hemolitik streptokok mikrobu varlığında, mikrobun bulaşıcılığı ve bazı kişilerin hastalanmasa bile taşıyıcı hatta mikrobun kaynağı olabileceği dikkate alınarak diğer aile fertleri de değerlendirilmeli, birlikte tedavi edilmelidir. Aile fertleri arasında temas azaltılmalı, havlu, tabak ve bardak gibi malzemeleri beraber kullanılmamalıdır. Eller sık sık yıkanmalıdır.