Sağlık Bakanlığı, asırlardır bir hayli hastalığa iyi geldiği bilinen ancak yanlış kullanımda rahatsızlıklara da sebep olan nebatları izah etti. Bakanlığın ciddi ikazlar getirdiği at kestanesinden sarımsağa, kırmızı biberden sinamekiye bircok nebat, gıda desteği ve bitkisel urunlerde kullanılamayacak.

Toplumda, "tabii olduğu ve hicbir yan tesirinin bulunmadığı" kanısı sebebiyle hekime muracaat edilmeden alınan bitkisel ilacların halk sıhhati uzerinde tehdit oluşturmaması emeliyle Sağlık Bakanlığı Turkiye İlac ve Tıbbi Cihaz Muessesesince calışma yapıldı.

Pazarın tertip etmesi ve piyasadaki urunlerin kontrolunun doğru yonetilmesi emeliyle yapılan calışma kapsamında, 88 bitkiyle alakalı Avrupa Farmakopesi gibi bir cok beynelmilel literatur, Amerikan İlac ve Gıda Muessesesi (FDA) ve Avrupa İlac Ajansı (EMA) gibi dunyanın onde gelen muesseselerinin ikazları tarandı.

Calışmayla bu bitkilerin gebeler, 18 yaşından kucukler ve kronik hastalar uzerindeki tesirleri, gereksiz ve aşırı kullanıldığında ne gibi negatif neticelere sebep olabileceği tespit etti.

Sağlık Bakanı Mehmet Muezinoğlu'nun onayı ile yayımlanan listedeki nebatların gıda desteklerinde ve bitkisel urunlerde kullanılamayacağı bildirildi.

BU Bitkilere DİKKAT
Sağlık Bakanlığı'nın yayımladığı listede yer alan bitkilerden bazıları ve ikazlar şoyle:

At kestanesi: Mide bağırsak yakıntıları, başağrısı, vertigo, kaşıntı ve alerjik tepkiler oluşabilir. Acık yaralarda emboli ve trombozis rizikosu vardır. Kronik bobrek ve safra kesesi rahatsızlıklarında dikkatli kullanılmalıdır. A, D, E ve K vitaminlerinin emilimini azaltır. Kanın pıhtılaşmasını onleyen maddeler, fenopirazon, kalp yetersizliği ve ritm bozukluklarının rehabilitasyonunda tesirli digoksin ile kullanılmamalıdır. Cocuklarda ve 18 yaş altı genclerde kullanımı uygun değildir. Gebe ve emzirenler icin onerilmez.

Aslan ayağı (Fındık otu): Gebelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli data olmadığı icin kullanılmamalıdır.

Sarımsak: Mide bağırsak sisteminde yakıntıya yol acar, alerjik dermatit ve alerjik astım ile kanama rizikonunu artırır, kanın pıhtılaşma muddetini uzatır. Antidiyabetiklerle beraber alındığında kan şekerinde ani değişiklikler olabilir. Gebe ve emzirenlerde kullanılması onerilmez.

Sarısabır (Od ağacı): Mide bağırsak sisteminde kramp, elektrolit ve potasyum kaybı, idrarda albumin ve alyuvar gorulur. Kalp glikozitleri, antiaritmikler, diuretik ve kortikosteroitlerle kullanıldığında potasyum kaybına kapı aralar. Crohns hastalığı ve ulseratif kolitte kullanılmamalıdır. Kolorektal kanser rizikosu bulunmaktadır. 12 yaş altı cocuklarda, gebe ve emzirenlerde kullanılması onerilmez.

Ayı uzumu: Bulantı, kusma, aşırı duyarlık oluşturur. Bir haftadan daha uzun muddet kullanılmamalıdır. 12 yaş altı cocuklar icin uygun değildir. Gebe ve emzirenlerde kullanılması onerilmez.

Yulaf: Aşırı duyarlılık tepkilerine kapı aralayabilir. 12 yaş altı cocuklarda, gebe ve emzirenlerde kullanılması onerilmez. Protein muhtevasıyla alakalı veriler mevcut olmadığından colyak hastalığı olan kişilerce dikkatli kullanılmalıdır. Arac ve makine kullanımını etkileyebileceğinden kullanımı esnasında dikkatli olunmalıdır.

Nergiz (Aynisefa): Kontakt dermatit oluşabilir, aşırı duyarlık tepkileri gelişebilir. 12 yaş altı cocuklarda guvenlilikle alakalı yeterli data olmadığından kullanılmamalıdır. Gebe ve emzirenlerde kullanılması onerilmez. Cilt enfeksiyonu belirtileri gorulurse bir doktorla temasa gecilmelidir.

Kırmızı biber: Toksik dozda vucut sıcaklığının normalin altına duşmesi, uzun sure yuksek dozda gastrit, bobrek ve karaciğer bozuklukları ile norotoksik etkiler gorulebilir.

Sinameki: 30 gram kuru doz uzerine cıkılamaz. Cocuklarda 12 yaş altında kullanılmamalıdır. Yaşlı hastalarda normal dozun yarısı alınmalıdır. Aşırı dozda elektrolit ve sıvı balanssızlığına sebep olabileceğinden dikkatli kullanılmalıdır. Bağırsak tıkanıklığında, irinli bağırsak hastalıklarında apandisitte ve elektrolit eksikliğinde kullanılmamalıdır.

Hiyarşembe: Apandisit, bağırsakta akut irin vaziyetinde, 12 yaşın altındaki cocuklarda, hamilelerde ve emziren annelerde onerilmez. Doz aşımı vaziyetinde kramp benzeri mide bağırsak yakıntılar ve laksatif tesir oluşabilir. Uzun sureli kullanımda başta potasyum iyonları olmak uzere elektrolit kaybına kapı aralayabilir.

Alıc: 12 yaş altında kullanılmamalıdır.

Zerdecop: Safra kanalı tıkanıklıklarında kullanılmaz. Safra taşı olması vaziyetinde doktor kontrolu gerektirir. Mide ulserinde kullanılmaz.

Enginar: Papatyagiller familyası bitkilerine karşı hassasiyeti olanlarda kullanılmaz. Safra kanalında tıkanıklık bulunan hastalarda hekim kontrolunde kullanılır.

Ekinezya: Teorik olarak iyi tolere edilmekte olup en yaygın deklarasyonlan istenmeyen olay mide bağırsak rahatsızlıkları ve dokuntulerdir. 10 gunden fazla kullanılmaması onerilir. Avrupa İlac Ajansı cocuklarda kullanılmasını onermemektedir ve 1 yaşından kucuk cocuklarda kullanımı onerilmez. İnsanlarda "CYP1A2" enzimlerini bastırdığı icin bu enzim aracılığıyla metabolize olan ilacların duzeyinin artmasına kapı aralayabilir. Gebelikte kullanımıyla alakalı olarak hudutlu veri bulunmaktadır. Emzirme doneminde kullanımıyla alakalı calışmalar da benzer şekilde hudutlu sayıdadır ancak Avrupa İlac Ajansı gebelikte ve emzirme doneminde kullanımından kacınılmasını onermektedir. Ajans ayrı olarak bağışıklık sistemini ikazcı etkisi nedeniyle ilerleyici sistemik bozukluklarda, bağışıklık sistemi hastalıklarında, bağışıklık sistemi yetersizliğinde, lokosit sistemi hastalıklarında kullanılmamasını onermektedir. Enjeksiyon halinde uygulanması titreme, ateş ve adale gucsuzluğuyle ilişkidir.

Teke otu (Azgın Teke Otu): Kapsuller ve tabletler değişik dozajlarda satılmaktadır. Yuksek dozlarda kullanımı terlemeye veyahut sıcaklığa kapı aralayabilir.

Okaliptus: 30 ayın altındaki bebeklerde muhtevanında bulunan "sineol" isimli madde, gırtlakta kontrolsuz veya istemsiz kas kasılmasına sebep olabileceği icin kullanılmamalıdır. 18 yaş altındakilerde guvenlilikle alakalı yeterli veri bulunmadığından kullanılması onerilmemektedir. Kullanım sırasında solunum gucluğu, iltihaplı balgam ve ateş gorulurse hemen bir doktora muracaat edilmelidir.

Karanfil: Genel tedbirler veya ilac etkileşimleriyle alakalı tedbirler, ilac ve laboratuvar testi etkileşimleri, gebelikte teratojenik veya teratojenik olmayan etkiler, emziren anneler veya pediatrik kullanım ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. Dolayısıyla yaprakları veya kabukları tıbbi himaye olmadan gebelikte veya emzirme doneminde veya cocuklarda kullanılmamalıdır.

Cakşırotu: Gebelerde kullanılmamalıdır. Yuksek dozlarda kullanımı huzursuzluk, başağrısı, diyare, gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları ve dudaklarda şişmeye kapı aralayabilir. Duyarlı kişilerde şuur kaybı oluşabilir.

Binbirdelikotu (sarı kantaron): 18 yaşın altındaki genclerde ve cocuklarda kullanılması onerilmemektedir. Etkin maddeye aşırı duyarlılığı olan kişilerde kullanılmamalıdır. Bilhassa hassas ciltlerde fotosensibilite rizikosu nedeni ile doza dikkat edilmeli ve direk guneş ışığına maruz kalınmamalıdır. Operasyonlardan once genel veya lokal anestezikler ile oluşabilecek muhtemel etkileşimler belirlenmeli ve olasıysa bitkisel ilacın kullanımı kesilmelidir.

Tekedikeni (Sincan dikeni): Urtiker benzeri alerjik tepkiler gelişebilir. Gebelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli data bulunmadığından kullanılmamalıdır. Diyare, ateş, artrit ve ciddi irin vaziyetlerinde kullanılması onerilmemektedir. Yuksek dozlarda kusma, baş donmesi, carpıntı, mide bulantısı oluşabilir. Muhtemel ilac etkileşimi hasebiyle varfarin alan kişilerde kullanılmamalıdır.

Oğulotu (Melisa, limonotu, kovanotu): 12 yaşın altındaki cocuklarda, gebelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli data bulunmadığı icin kullanılmamalıdır. Arac ve makine kullanan kişilerce dikkatli alınmalıdır.

Kudret narı: Ananesel kullanımda ve ilmi calışmalarda bitkinin duşuk yaptırıcı tesirinin olduğu bildirilmiştir. Hipoglisemik koma, cocuklarda konvulziyon, favizm turu belirtiler, baş ağrısı, farelerde doğurganlığın azalması ve deney hayvanlarında gama-glutamiltransferaz ile alkalin fosfataz duzeylerinde artış yan tesirleri olarak kaydedilmiştir.

Ginseng: Hiperglisemik kişilerde kan glukoz duzeyinde duşme olacağı icin doktor kontrolunde kullanılmalıdır. Cerrahi operasyondan 7 gun once bırakılmalıdır. Pre ve post menapozal kadınlarda ostrojenik yan etkiler gorulebilir. 3 aydan uzun muddetle kullanılmamalıdır. 18 yaşın altındaki cocuklarda, gebelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli data bulunmadığından kullanılmamalıdır. Kullanım esnasında urtiker ve kaşıntı gibi tepkiler, midede rahatsızlık hissi, mide bulantısı, kusma gibi mide bağırsak yakıntıları gorulebilir. Yuksek miktarda kafein ile kullanıldığında hipertansiyon oluşabilir ve kan icki konsantrasyonunu duşurebilir.

Carkıfelek (Saatgulu): 12 yaşın altındaki cocuklarda, gebelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli veri bulunmadığından kullanılmamalıdır. Arac ve makine kullanımını olumsuz istikamette etkileyebileceği goz onunde bulundurulmalıdır. Seyrek hassasiyet gorulebilir.

Cuhaciceği: 18 yaşın altındaki cocuklarda, hamilelerde ve emziren annelerde guvenlilikle alakalı yeterli veri bulunmadığından kullanılmamalıdır. Gastrit veya mide ulseri olan kişilerce kullanılırken dikkatli olunmalıdır. Kullanımı sırasında solunum gucluğu, ateş ve iltihaplı balgam oluşursa derhal bir doktorla temasa gecilmelidir. Doz aşımında mide rahatsızlıkları, kusma veya diyare gorulebilir. Alerjik tepkilere kapı aralayabilir.

Acı Badem: Tohumları taşıdığı amigdalinden dolayı potansiyel siyanur etkisi yapabileceğinden hangi formda olursa olsun guvenli sayılmamaktadır. Ağızdan alındığında oluşacak etki, kas veya damar yoluyla oluşacak etkiden daha şiddetlidir. Goz bebeği buyumesi, baş donmesi, goz kapaklarının kapanması, uyuşukluk, baş ağrısı, soluk alıp vermede hızlanma, kas zayıflaması, midede ağrı, bulantı ve kusma oluşur. Yuksek dozda kullanıldığında beyin fonksiyonları ve nefes alıp vermede yavaşlama gorulur. Olumle sonuclanan olaylar bulunmaktadır.

Nar: Alkaloid muhtevanından govde kabuğu ve koklerden 80 gram uzerinde alındığında kusma, baş donmesi, gormede bozukluk ve soluk almada problem oluşmaktadır. Onerilen dozlarda meyve suyu, meyve kabuk ekstre ve tohum yağından hazırlanan preparatlarında sıhhat icin problem oluşmaz. Ancak tane muhtevanından dolayı meyve suyu ve meyve kabuk ekstrelerinde hassas midelerde ağrı oluşabilir.

Burc (Okseotu): Baş ağrısı, ortostatik hipotansiyon, yuksek ateş, goğus ağrısı, alerjik tepkiler ve titremelere sebep olabilir. Okse otu ile yapılan rehabilitasyonun hemen peşinden bradikardi, kalp durması, koma, halusinasyon, gastroenterit, hipotansiyon ve pankreasta kanamalar gorulebilir. Kronik ve ilerleyen enfeksiyonlarda (tuberkuloz), hipertirodizmde, vucut sıcaklığının 38 dereceyi gectiği iltihabi hastalıklarda, sinir sistemi urlarında, omurilik urlarında kullanılmamalıdır. Hastada yuksek ateş olduğunda rehabilitasyon kesilmelidir. Tedavi edici dozun ustunde meyvelerin kusturucu ozelliğinden dolayı cocuklarda olume kapı aralayabilir. Ateş duşurucu ilaclarla beraber kullanılmamalıdır. Antihipertansifler, kalp ilacları, bağışıklık sistemini baskılayan ilaclar, sinir sistemi depresanlarıyla kullanımı onerilmez.


ALINTIDIR...