Yaşamın ilk birkac yılı, sağlığın temellerinin atıldığı son derece onemli bir donemdir. Bu kritik donemde bebeklerin yaşaması ve sağlıklı buyume ve gelişmelerinde yeterli ve dengeli beslenme belli başlı etmenlerden birisi, belki de en onemlisidir. Kişinin temel ihtiyaclarından birisi olan beslenme; buyume, gelişme ve sağlığın korunmasındaki en onemli faktordur.

Beslenme alışkanlıkları kalp - damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, kanser gibi pek cok hastalıkta onemli rol oynamaktadır. Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme bircok kronik hastalıktan korunmada etkili olmaktadır. İleri yaşlarda gorulen birtakım rahatsızlıkların temeli henuz kucuk yaşlarda iken atıldığı icin yaşamın her doneminde besin alımına dikkat etmek gerekmektedir. Yuksek oranda sebze ve meyve tuketimi bircok kronik hastalıktan korunmada etkili olmaktadır. Bebeklik ve cocukluk donemindeki en onemli sorunlar, onların yanlış beslenme alışkanlığı kazanmalarına bağlı olarak ortaya cıkmaktadır. Bunun sonucunda cocuğun buyume ve gelişmesi, yavaşlamakta ve durmaktadır. Hatta kazandığı ağırlığı bile kaybedebilmektedir. Bu yaşlardaki yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda fiziksel gelişimin yanı sıra zeka gelişimi ve oğrenme yeteneklerinin de olumsuz yonde etkilendiği gorulmektedir.

Sebze ve meyve tuketimi ile kalp - damar hastalıkları, bazı kanser turleri, inme, diyabet, Alzheimer hastalığı, katarakt ve yaşla ilintili fonksiyonel kayıp riskinin azalması arasında kuvvetli bir ilişki vardır. Bu etkilerin sebze ve meyvelerin icerdiği diyet posası, folat, potasyum ve Beta - karoten, C vitamini, E vitamini gibi antioksidan etkinlik gosteren biyoaktif fitokimyasal bileşenlerden kaynaklandığı vurgulanmaktadır. Yapılan bilimsel calışmalarda biyoaktif bileşenlerin sebze ve meyvelere kıyasla sebze ve meyve sularından daha kolay emilebildiği belirtilmektedir.

Meyvelerde değişen oranlarda A ve C vitamini bulunmaktadır. Turuncgiller, kavun, karpuz, cilek, boğurtlen gibi meyveler C vitamini acısından zengindirler. Koyu sarı renkli (kavun, kayısı, mango, şeftali gibi) meyvelerin coğu A vitamininin zengin kaynağıdır. Bunların yanı sıra coğu meyve potasyum ve folik asit icermektedir. Ozelikle kabuklu olarak yenebilen meyveler ile kuru meyveler iyi birer posa (lif) kaynağıdırlar. Boylelikle şeker, kolesterol ve kan basıncı seviyelerini istenilen duzeylerde tutmaya yardımcı olmaktadır. Su ile birlikte midede şişerek tokluk, doygunluk hissi uyandırmaktadır. Aynı zamanda tuvalete cıkma sayısını ve dışkı miktarını artırarak kabızlığı onlemekte ve ozellikle kalın bağırsak kanserinden koruyucu etkiler gostermektedir. Gunluk posa alımını artırmak adına meyve ve meyve suyu tuketimini artırmakta yarar vardır.

Vitaminler, mineraller ve enzimler sayesinde yaşam kalitesi gelişmekte ve ortalama yaşam suresi uzamaktadır. Sağlığın yanı sıra guzellik iksiri gorevi de goren meyve suları, icerdikleri vitaminlerle sac, tırnak, cilt şikayetlerini de ortadan kaldırmaktadır.

İşte birkac ornek:

Ahududu suyu: C vitamini ve demir yonunden zengindir. Ateş duşurucu etkisi vardır.

Cilek: A, C, K ve bazı B grubu vitaminleri ile potasyum ve demir mineralinden yana zengindir. Ateşi duşurucu etkisi vardır. Kan yapıcı, damarları genişletici ve kalp kasını kuvvetlendirici etkisi mevcuttur. Dağ cileği yapraklarından yapılan cay ishali onlemeye yardımcı olur.

Dut: A, B ve C vitamini iceren dut ak, kara ve kırmızı olmak uzere 3 ceşit olarak yetişmektedir. Şurubu ağız ve boğaz hastalıklarına cok iyi gelmektedir.

Elma suyu: Potasyum, magnezyum minerali ile A, C ve K vitamini icerir. Cildi temizler. Guzellik iksiri olarak tanımlanır. Elma suyu icinde kuvvetli antioksidan ozellikler gosteren farklı fitokimyasallar da icerir. Elma suyunun %9-34 oranında (kotu huylu) LDL oksidasyonunu onleyici, kalp hastalıkları ve bazı kanser risklerini azaltıcı etkisi olduğu belirtilmektedir.

Erik: Kuru, taze ve komposto şeklinde tuketilebilen erik bol miktarda C ve bazı B vitaminlerinden yana zengindir. Damar sertliğine ve kabızlık sorununa karşı etkili olduğu belirtilen eriğin taze olarak 100 gramı 75, kurusu 255 kkal enerji icerir.

İncir: İcerdiği yuksek orandaki lifler sayesinde kabızlık sorununa karşı etkili olduğu belirtilen incirin taze olarak 100 gramı 80, kurusu 274 kkal enerji icerir. C vitamini dışında pek cok besin oğesini iceren incir vucut direncini artırmaya yardımcı olur.

Karpuz: Bobrek ve mesane kumlarını dokmeye yardımcı olan karpuz hazmı kolaylaştırmanın yanında bağırsakları calıştırmaya yardımcı olur.

Kavun: Bol miktarda A, B ve C vitamini ile potasyum minerali iceren kavun karaciğer ve dalağın faaliyetini hızlandırmaktadır. Bağırsakları yumuşatarak kabızlığı onlemeye yardımcı olur.

Kayısı suyu: Bir bardak kayısı suyu gunluk A vitamini gereksiniminin 1/3'unu karşılamaktadır. Bunun yanında B ve C vitamininden yana zengindir. Yapılan calışmalar, karotenoidlerin antioksidan ozellikler gosterdiğini ve kansere karşı potansiyel koruyucu etkisi olduğunu ortaya koymaktadır.

Kiraz: A, B ve C vitamini acısından zengin olan kiraz icermiş olduğu antioksidanlar sayesinde kanserden koruyucu etkiye sahiptir. Kanı temizlemeye ve idrar sokturucu etkiye de sahip olan kiraz yaz doneminin en gozde meyvelerinden biridir.

Malta Eriği: A, C ve bazı B vitaminlerinden zengin olan ve Yeni Dunya olarak da bilinen bu meyve bağırsakların calışmasını sağlamanın yanı sıra mikroplara karşı vucudun direncini artırmaya yardımcıdır.

Şeftali: Bol miktarda A, C ve B vitaminlerini iceren şeftali safra kesesi ve karaciğer faaliyetlerini duzenlemeye, kabuksuz olarak tuketildiğinde ishali onlemeye yardımcı olur.

Uzum suyu: Potasyum, vitamin C, folik asit ve polifenollerden zengindir. Ozellikle mor uzum ve mor uzum suyunda bulunan polifenollerin kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkilerinin olduğu uzmanlar tarafından onaylanmaktadır.

Vişne Suyu: A, C ve B vitaminleri ve potasyum minerali acısından zengin olan vişne idrar sokturucu etkiye sahiptir.

Meyve - sebze ozlu kokteyller: Soğuk ve kirli havaların yol acabileceği olumsuzluklara karşı guclu bir sağlık ve guzellik iksiridir. Taze sebze ve meyvelerin zengin iceriği organizmanın gunluk gereksinimini karşılarken soğuk ve puslu havalarda korumasız kalan cildin de iceriden beslenmesini sağlar. Bu nedenle kış dışında, icinde bulunduğumuz şu gunlerde gunde bir bardak taze meyve kokteyli icilmesinde yarar vardır.

Kokteyl 1: C vitamini ve potasyum acısından 1/2 adetkivi + A, C ve bazı B vitaminleri acısından 8 adet vişne + potasyum ve A vitamini acısından 4 adet kayısı + A, C, K ve bazı B vitaminleri ile kan yapıcı etkisinden dolayı 4 adet cilek karıştırılarak hazırlanan karışım vitamin kaybı olmaması icin tek bir seferde icilebilir.

Kokteyl 2: A vitamini ve potasyum acısından 1 adet Anamur muzu + A, C ve bazı B vitaminleri acısından 1 kucuk boy şeftali ile 100 gram kavun + kanı temizlemesi ve idrar sokturmesi acısından A, B, C vitamini kaynağı 8 adet kiraz karıştırılarak hazırlanan karışım havaların ısındığı şu gunlerde ideal bir kokteyl olarak 200 ml olarak tuketilebilir.

Vucutlarının yaklaşık %70'i sıvı olan bebeklerin gun icerisinde kaybettiği sıvı miktarı duşunulurse; meyve suları vucuda kaybedilen sıvıyı geri kazandırdığı gibi, C vitamini, karotenoid ve fenolik bileşik icerikleri ile bazı kanser turleri ve kronik hastalıklara karşı koruyucu etkiler de gostermektedir. Hucrelerin yaşamsal faaliyetleri ve vucut fonksiyonlarının yerine getirilmesi, vucudun su dengesinin korunması ile mumkundur. Vucudun su dengesi; idrar, dışkı, terleme ve solunum yoluyla kaybedilen sıvının yeniden su ve sulu besinler ile karşılanmasıyla sağlanmaktadır. Meyve suları susuzluğu giderdiği gibi, sağlığı da olumlu yonde etkilemektedir. Ornek olarak, okul oncesi cocuklar icin onerilen gunluk meyve suyu tuketimi 120-180 gram, 7-18 yaşındaki cocuklar icin ise 240-360 gramdır. Ozellikle cocuklara gazlı iceceklerden ziyade meyve suyu icme alışkanlığı kazandırmakta yarar vardır.

Bebek beslenmesinde dikkat edilecek husus: Anne sutu yeterli olduğu takdirde meyve suları 4 – 6. ayda verilir. C vitamini icin en uygun yiyecekler turuncgiller ve domatestir. Bunların bulunmadığı durumlarda elma, şeftali suları da verilebilir. Meyve iyice yıkandıktan sonra suyu sıkılır. Gunde 1 cay kaşığı ile başlamak suretiyle miktar gittikce artırılır. Meyveler sıkılır sıkılmaz, bekletilmeden bebeğe verilmelidir. Yalnız anne sutu ile beslenenlere 6. aydan itibaren verilmeye başlanır. Meyve ezmeleri 4. aydan itibaren verilebilir. Anne sutuyle beslenen bebeğe meyve suyu ve meyve ezmesi anne sutu ile aynı zamanda verilmez. Meyve suyu, ezme ve puresi anne sutu verildikten 2 saat sonra verilirse daha sağlıklı olmaktadır.