Ebeveynler cocuklarının gerceğe sadık kalmasını konuşmaya başladığı ilk gunlerden itibaren ister ve bekler. Oysa durum her zaman onların beklentilerini karşılar nitelikte değildir. Hayalgucunun yoğun bir şekilde geliştiği okul oncesi donemde bir cok cocuk oykuler uydurur ve bunları cevresindekilere tıpkı gercekten olmuşcasına anlatır. Ebeveynler bu noktada genellikle cocuklarını yalan soylememesi konusunda uyarır ve bunun yanlış bir davranış olduğunu belirtir. Oysa ki, cocuğun bilişsel alt yapısı kafasında kurguladığı şeyin gercek mi, yoksa hayal gucu urunu mu olduğunu 4 yaşına kadar tam anlamıyla anlayamaz. Bu nedenle cocuğun kurguladığı bu oykuler yalan olarak nitelendirilmemelidir. Ancak, cocuk 4 yaşına geldiğinde yalan soylemesi bir oyku uydurmasından ya da şakadan farklı bir aktiviteyse o zaman ebeveynin cocuğunu doğru soylemesi konusunda uyarması gerekir. Bu uyarı esnasında cocuğa kesinlikle sert cezalar verilmemelidir. Sert cezalar cocukta korku duygusunu uyandıracak ve bu kez cocuk cezadan kacmak icin tekrar yalana başvuracaktır.

COCUKLAR NEDEN YALAN SOYLER?

Genellikle cocuklar suclanmak, cezadan kacmak, aşağılanmamak ve ailenin dikkatini cekebilmek icin yalan soyler. Kimi zaman bu durum aile uyelerinden bu davranışı sergileyenlerden birinin taklidi olarak da karşımıza cıkabilir.

ERGENLER NEDEN YALAN SOYLER?

Ergenlik oncesi donem cocukların diğer bireylerle ne şekilde iletişime gececeğini oğrendikleri bir donemdir. İletişime gectikleri sırada neleri soyleyip neleri soylememeleri gerektiğini de farkederler. Cocukluğun ilk doneminde doğrunun tum cıplaklığıyla soylenmesi hoş gorulse de ergenlik cağına gelen cocuklara bunun tam aksi oğretilir. Ergenlik cağındaki bireylere bazen o kadar da gerceklerden bahsetmemeleri gerektiği; cunku bunun kimi zaman karşı tarafı kırabileceğinden sozedilir. Ozelikle aileye ait olan kimi sırların (eşler arası gecimsizliklerin, ailedeki psikolojik kokenli sorunların, aile ici şiddetin, maddi problemlerin ya da ebeveynlerin bağımlılıkların) ergen tarafından saklanması beklenir ve bu konuda ergene baskı yapılır. Bu da ergenin bir sure sonra topluma karşı yalanlarını kalkan olarak kullanmasına ve gecmişte yanlış olarak oğretilen şeyin aslında işlevsel bir davranış olduğunu gorerek yalanı alışkanlık haline getirmesine sebep olur.

COCUKLARINIZIN DOĞRU SOYLEMESİ İCİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Cocuğun yalanının fark edildiği durumlarda kesinlikle cocuğa zorla gercek itiraf ettirilmemelidir .

Ebeveynler cocuklarına olumlu birer model olmalıdırlar. Anne ve baba sıklıkla yalana başvuruyorsa; cocuktan doğru soylemesini beklemek de bir o kadar guc olacaktır.

Sert cezalardan kesinlikle kacınılmalıdır. Sadece ebeveynin cocuğa, yaptığı davranışın yanlış olduğunu ve yalan soylerse ona ne zaman inanacağını bilemeyeceği belirtmelidir.

Cocuk yetişkinler tarafından yalana arac edilmemelidir. Telefon caldığında “baban evde yok de!” tarzındaki uyarılar cocuğa yalan soylemeyi oğretmenin en sakıncalı orneklerinden biridir.

Cocuğunuza “yalancı” etiketini yapıştırmayın. Ne soylerse soylesin, soylediği şeyin gercek olmadığını kabul ederseniz, cocuk durust olmanın fayda getirmediğini gorerek yalanlarına devam edecektir.

Cocuğa koyulan kurallar sağlıklı sınırlarda olmalı, cocuğa aşırı baskıda bulunulmamalıdır. Aşırı baskı yalanı beraberinde getirir.

Eğer cocuk yaptığı hatalar karşısında ağır cezalarla karşılaşmıyorsa; yalan soyleme olasılığı da bir o kadar duşer.

Cocuklardan kendi kapasitesi doğrultusunda beklentiler icine girilmelidir. Onları aşan sorumluluklarda başarısız olmaları durumunda cocuğun yalana başvurma olasılığı artar.

Sorgulamak yerine kontrol edin. Boylelikle cocuğun yalan soylemesine fırsat kalmaz.