İdrarın ani ve istemsiz olarak idrar yolundan dışarı cıkması idrar kacırma olarak tanımlanır. İdrar kacırma kadınların onemli bir kısmında rastlanan bir sorundur ve ileri durumlarda kadının kendini toplumdan soyutlamasına bile neden olabilir.

Kadınlarda idrar kacırma kişide istem dışı gelişen, hastanın kendisini sosyal ortamlarda hijyenik olarak rahatsız eden bir durumdur. Her zaman patolojik olarak gelişir. Uc yaşın altındaki cocuklar ve cok ileri yaşta, demans dediğimiz durumlarda veya ağır psikiyatrik hastalığı olan kişilerde idrar kacırma normal kabul edilir. Bunun dışında tum durumlar patolojiktir.

Hamilelikte idrar kacırmanın nedeni henuz tam olarak bilinmemekle birlikte en sık gorulen sebebi, idrar yolu ve mesane enfeksiyonlarıdır. Buyuyen rahim de bazen mesaneye baskı yaparak idrar kacırmaya yol acabilir. Hamileyken idrar kacıranların doktorlarına bu şikayetlerinden mutlaka bahsetmeleri gerekir. Hamile bir kadın bu sorunu yaşıyorsa nedenlerin mutlaka araştırılması ve tedavi edilmesi gerekir. Cok basit bir idrar testi ve idrar kulturu ile sebep tespit edilip, hangi tur ilacın kullanılacağına karar verilir.

Orta yaşın uzerindeki kadınlar genc olanlara gore daha fazla idrar kacırma sorunları yaşarlar. Ancak bu yaşlanmakla durumu kabul etmek anlamına gelmez. İdrar kacırma sorunu hangi yaşta olursa olsun tedavi edilebilen bir hastalıktır.

İleri yaşlarda mesane kası ve basen tabanındaki kasların elastikiyeti azalacağından dolayı buradaki yuk mesane boynunun gevşemesine yol acar ve idrar kacırma sorunu ortaya cıkar. Ozellikle 60 yaşından sonra %30 civarındadır. Genel olarak, toplumda idrar kacırma %15-20 arasında gozlemlenmektedir. Fakat kişi bu durumu rahatsızlık olarak kabul etmediği icin doktora gitmemektedir.

Kadının yapmış olduğu doğum sayısı idrar kacırmayla ilişkilendirilebilir, sayı arttıkca idrar kacırma ihtimali artar. Zor doğum yapmış olması, iri bebek doğurmuş olması, doğum esnasında gercekleşen travmalar, mudahaleli doğum yapmış olması idrar kacırmada onemli rol oynarlar. Bunların dışında ırk faktoru vardır, siyah ırkta kas elastikiyeti daha iyi olduğundan beyaz ırkta daha fazla gorulmektedir. Sigara icen kadınlarda 2-3 kat daha fazla gorulur. Ağır metabolik hastalıklar, multipl skleroz, diyabet, beyin travmaları gibi hastalıklar idrar kacırmada onemli rol oynarlar.

Hastalığın tanısında idrar kacırma tipinin belirlenmesi doğru tedavinin secilmesi acısından buyuk onem taşır. Bunu sağlamak icin idrar kacıran bir kadının oncelikle bir hekime başvurması ve birtakım testlerden gecmesi gerekir. En basiti idrar testi ve idrar kulturudur. Enfeksiyon faktoru elenirse hastanın 3 tip idrar kacırma nedeninden hangisinden şikayetci olduğu belirlenir.




İdrar kacırma tipleri;

1- Stress tipi idrar kacırma:
Oksurmek, hapşırmak, ağır kaldırmak, ıkınmak gibi durumlar karın icin basıncını arttırarak, mesaneye basınc yuklerler. Eğer pelvik taban kasları ve idrar yolu cıkışını saran kas gevşek ise, artan basıncla mesane boynu acılıp idrar kacar.

2- Sıkışma tipi idrar kacırma:
Mesane aktivitesi artmıştır. Hastada acil idrar yapma hissi gelişir ve tuvalete yetişemeyip idrar kacırır. Burada mesane ici basıncı yukselerek mesane kasılır uretra sfinkteri ve pelvik taban kasları kasılı kalmasına rağmen mesane kasılmaya devam eder ve idrar kacmaya başlar.

3- Taşma tipi idrar kacırma:
Bu tipte hicbir zaman mesanenizi tamamen boşaltmış hissine kapılmazsınız .Mesane tam boşalmamakla giderek icindeki idrar miktarı artmaktadır. Bir sure sonra idrar taşarak damlalar halinde kacmaktadır. Eğer sinirler zarar gorumuşse ya da mesane kasları cok zayıflamışsa meydana gelir.

4- Karışık tip (mix) idar kacırma:
Yukarıdakilerin hepsi veya en az ikisinin bir arada gorulmesi demektir.

Hastanın bu 4 farklı gruptan hangisine dahil olduğunu anlamak icin fizik muayene ve urodinami testi uygulanır. Hastanın en fazla yarım saat suren, ağrısız bir işlemle idrar akışının ve idrar dinamiğinin olculerek hangi tip idrar kacırma yaşadığı tespit edilebilmektedir.
Gunumuzde idrar kacırma sorununa karşı oldukca etkili ilaclar vardır. İlac tedavisinin suresi ise hastadan hastaya değişir. Ancak stres tipi idrar kacırmada tedavi cerrahi yontemlerle olmaktadır. Eskiden cok daha uzun suren ve hastanede daha uzun yatmayı gerektirecek cerrahi mudaheleler yapılmaktaydı. Fakat son 5 yıldır teknik cok ilerlemiş olup, ozel aparatlar gelişmiştir. Gunumuzde en fazla ameliyat TOT (trans obturator tape) TVT secure ve needleless system diye adlandırılan aparatlarla yapılmaktadır. Vajinanın icinde yapılan 2 cm. kesiyle hastanın kalca kemiğinin arasındaki boşluktan gecilerek mesane boynunun altına bir tape (prolen, mec) yerleştirilmekte ve boylece mesane boynunun gevşemesi ortadan kaldırılıp idrar kacırma engellenmektedir. Cerrahi tedavi yalnızca stres tipi idrar kacırma tipine uygulanmaktadır.

Mesanenin kontrol edilemeyen kasılması sonucu oluşan idrar kacırma durumlarının tedavisinde cerrahinin yeri yoktur. Fizik tedavi, elektrikle uyarma ve ilac tedavisi uygulanır.

Eğer hastada sıkışma (urge) tipi idrar kacırma problemi varsa ameliyat aleyhte bir durumdur. Cunku buradaki olay mesane kasını ilgilendiren bir olaydır. Mesane kasının elastikiyetini arttırmak icin bir takım medikal ilaclar uygulanır, egzersizlar oğretilir. Egzersizler iki turludur, nasıl bir egzersiz yapılacağı hastanın kendisine oğretilir, ozel bir program verilir ya da vajenin icerisine ozel bir aparat yerleştirilerek belirli aralıklarla duşuk frekansta elektrik verilerek mesane kasının kasılması sağlanır. Kasılmayı cihaz sağlar, hastanın kendi iradesi dışındadır. Her iki yontem de cok buyuk fayda sağlar. Hasta 6 ay icerisinde tamamen tedavi olabilir. Eğer miks tipi idrar kacırma varsa hastanın durumuna bakılarak belki cerrahi mudahale duşunulebilir fakat once mutlaka mesane kasını guclendirici bir egzersiz programı ve mesane kasına yonelik medikal tedavi uygulanmalıdır. Eğer sonuc alınamazsa cerrahi tedavi ve egzersiz bir arada uygulanır.

İdrar kacırma coğu zaman saklanan, utanılan veya yaşlanma ile doğal olarak ortaya cıkan bir durum olarak algılanmakta ve cozum icin yeterince gayret gosterilmemektedir.

Sonuc olarak şunu soyleyebiliriz, ister stres tipi, ister urge veya miks tipi idrar kacırma olsun teşhisi kolay, tedavisi mumkun bir hastalıktır. Bunu hijyenik ve sosyal bir sorun haline getirmemek gerekir. Tedavi zaman alabileceğinden doktora başvurulması ertelenmemelidir.

ALINTIDIR..