100 ’e yakın uyku hastalığı bulunuyor. Kaliteli uyku ise başlıca 3 şartı gerektiriyor...
"En uyku hangisidir?" sorusunun cevabını merak etmeyen yoktur. 'İyi uykuyu sadece belirli saatlerle tanımlamak yeterli olmuyor.

Uykunun suresi ise kişiye ozel oluyor. Bazı insanlar 10-12 saat uyudukları halde 'uykumu alamadım' derken, bazıları 6 saat uyusa da son derece dinlenmiş bir şekilde uyanabiliyor.




Uluslararası Uyku Cemiyeti ’nin sınıflandırmasına gore, 100 ’e yakın uyku hastalığı bulunuyor. Kaliteli uyku ise başlıca 3 şartı gerektiriyor:

*Gunluk calışma ve duşunme fonksiyonları etkilenmemeli
*Gun icinde uyku gelmemeli
*Uyuklama olmamalı

Kaliteli uyku cihazlarla olculebiliyor

Gunumuzde modern cihazlarla donatılmış uyku laboratuvarlarında, bir kişinin kaliteli uyuyup uyumadığı olculebiliyor. International Hospital Uyku Bozuklukları Laboratuvarı'nda kaliteli bir şekilde uyuyan ile uyuyamayanı ayırt ettiklerini belirten Prof. Dr. Bulent Tutluoğlu, “Uykunun dort ya da beşte birinin derin uykuyla gecmiş olması lazımdır. Bu uyku evrelerini belirliyoruz.” diyor.

Gunumuzde en sık gorulen uyku hastalıkları arasında “uyku apnesi” ve “uykusuzluk” hastalığı geliyor. Toplumda uyku apnesinin gorulme sıklığının yuzde 5 olduğu bildiriliyor. Uyku apnesinde kişi, yuzeysel uyku ile uyanıklık arasındadır. Uykusuzluk hastalığında ise ya uykuya dalmada sorun vardır ya da kişi birkac saat uyuyup uyanır ve sonrasında da uyuyamadan yatağın icinde donup durur. Bu durumda derin uyku suresi azalmış olur ve kişi dinlenememiş olarak kalkar.




Uyku kalitesini bozan 10 konu

Prof. Dr. Bulent Tutluoğlu, gece uyku kalitesini bozan ve dinlenmeyi onleyerek başka sağlıksorunlarına da davetiye cıkaran 10 nedeni şoyle sıralıyor:

1. Aşırı kilo artışı ve obezite

2. Yapısal bozukluklar (cene yapısı kucuk ve arkaya doğrudur)

3. Burun ve boğazdaki yapısal bozukluklar

4. Bazı hipotiroidi (tiroid bezinin az calışması) hastalığı

5. Astım (Astımlı kişilerde alerji de olduğundan, burun cok iyi calışamıyor, tıkanıklık ve sinuzit oluşuyor. Buna bağlı olarak hasta burun problemleri de yaşıyor ve apne oluşuyor.)




6. KOAH - Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı ( KOAH hastalarında uyku apnesi daha sık goruluyor. Uyku sırasında soluk durması sonucu kandaki oksijen duşuyor, ani olumler oluşabiliyor. Bu sebeple konu ciddi olarak ele alınmalıdır. )

7. Kişiye ait faktorler ( Sigara tuketilmesi, alkol alınması)

8. Kalp hastalıkları ve hipertansiyon (Direncli hipertansiyonda iki-uc ilac kullanılmasına rağmen tansiyon kontrol altına alınamıyor. Bu hastalarda alt sebep olarak uyku apnesi olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca kontrol altına alınamayan kalp yetersizliğine de bakılmalıdır.)

9. Cinsel fonksiyon bozuklukları

10. Ense kalınlığı

Horlayan kocanın tanısında, eşlerin ifadesi onemli!

Horlama sorunu erkeklerde daha sık gorulmesine rağmen menopozdan sonra kadınlarda da rastlanabiliyor. Bu durumda eşler horlamadan dolayı uyuyamıyor, rahatsız oluyor ve yatakları ayırıyorlar. Horlama sorunu olan erkeklere tanı koymada, eşlerinin ifadeleri buyuk onem taşıyor. Uyku apnesi olan kişilerde vucudun ust kısmında terleme, sık idrara cıkma, ağız kuruluğu, sabahları baş ağrısı oluyor ve kişi uykusunu alamamış olarak kalkıyor.




Kilo vermek cozum olabiliyor

Kişide klinik olarak uyku apnesinden şupheleniliyorsa, ‘polisomnografi ’ denilen uyku testine ihtiyac duyulabiliyor. Bu durumda hastanın bir gece uyku laboratuvarında kalması gerekiyor. Bu test sırasında vucudun ceşitli bolgelerine elektrotlar bağlanıyor. Elektrotlar kişinin goğsune kalp ritmini olcmek icin takılırken, kol, bacak ve goğus hareketleri, horlaması, soluk alıp vermesi takip edilerek gece boyunca video cekimi yapılıyor. Bunların sonunda da bir değerlendirme yapılıyor. Değerlendirmenin dereceleri olarak yapılıyor. Hafif apnede kilo verme, bazen ağız ici cihazlar ya da cerrahi mudahale gerekebiliyor. Apnede, sırt ustu yatarken şikayetler daha fazla artıyorsa, buna karşı onlemler de alınabiliyor.

Orta ve ağır seviyeli apnede gun boyu uyuklamalar oluyor ve kandaki oksijen basıncı duşuyorsa hastaya ‘CPAP ’ denilen cihaz veriliyor. Bu cihaz, hastaya gece boyunca bir maske yardımıyla basınclı hava veriyor. Cunku apne ust solunum yollarında daralma ve tıkanmaya bağlı oluşuyor. Bu cihaz ile hastanın soluğunun durması (apne) ve yavaşlaması (hipopne) engellenmiş oluyor.

Soluk kesilmesini onleyen cihazlar hayat kurtarıyor

CPAP adı verilen cihazın manuel ve otomatik olmak uzere iki turu bulunuyor. Manuel cihazda, hangi basıncta apne ve hipopnenin ortadan kalktığının bilinmesi gerekiyor. Bu nedenle hastaya uygun değerlerin bilinmesi ve cihazın hastaya uygun basıncta kullanılması gerekiyor. Yaşam boyu kullanması gereken cihaz, hasta 15-20 kilo verdikten sonra tekrar değerlendiriliyor. Sensoru sayesinde basıncı kendi ayarlayan otomatik cihaz, daralma ve tıkanmayı acıyor. Hasta kilo verdikten sonra da apne ya da hipopne gelişiyorsa cihaz basıncı duşuruyor. Ancak hasta bu durumda, cihazı yuksek basınca ayarlarsa gece rahatsız oluyor.




Gozler acıkken de uyanabiliyor

Halk arasında ‘uyurgezerlik ’ olarak bildiğimiz durum da bir uyku hastalığıdır. Bu hastaların gozleri acıktır, ama aslında bu sırada uyuyorlardır. Uyurgezer hasta, uykunun herhangi bir zamanında yatağından kalkıp, arabasına binip, alışveriş yaparak donebilir ve bunu hatırlamayabilir. Literaturde bu tarz cok sayıda uyurgezer vakalarına rastlanıyor.

Uyku terorunde, hasta eşini dovebiliyor

Uyku teroru hastalığında ise hasta, uyanmadan uyku sırasında kalkıyor ve eşini dovmeye başlıyor ya da eşyaları kırıyor. Uykuda yemek yeme hastalığında da hasta uyku sırasında yemek yiyor ancak hatırlamıyor.

En cok gorulen diğer uyku hastalıkları arasında şunlar bulunuyor:

Uykusuzluk

Parasomnia: Uykuya dalarken kaslarda kasılma olur. Buna karabasan ya da uyku felci de denebilir.

Narkolepsi: Apne değildir. Kişi, gun boyu aşırı uykulu olur, kafası duşer ve uyuklar.

ALINTIDIR..