Cocuğumuzu buyuturken kucuk kazalarla karşılaşmamız kacınılmazdır. Tum anne babalar kazalarla hızlı, etkili ve sakin bir şekilde baş edebilmek icin temel ilkyardım tekniklerini bilmelidir. Yaşamı tehlikeye duşuren herhangi bir durumda, sağlık gorevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, kazazedeye ortamdaki malzemelerden yararlanarak yapılan ilacsız uygulamalara İlkyardım denir.

Evimizde her zaman bir acil ilkyardım cantası bulundurmalıyız. Bu cantanın icinde sargı bezi, elastik bandaj, gazlı bez, pamuk, flaster, termometre, makas, antiseptik solusyon ve ateş duşurucu ilac bulundurulmalıdır. Son kullanma tarihi gecmiş, yarım bırakılmış, prospektusu kaybolmuş ilacları ilkyardım cantasında bulundurmayınız.

İlkyardımın oncelikli amacları,

• Hayati tehlikeyi ortadan kaldirmak,
• Yasamsal fonksiyonlarin surdurulmesini saglamak,
• Hasta/yaralinin durumunun. kotulesmesini onlemek,
• Iyilesmeyi kolaylastirmaktır.


İlkyardımın temel uygulamaları;
Ilkyardim temel uygulamalari Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.
Koruma:Kaza sonuclarinin agirlasmasini onlemek icin olay yerinin degerlendirilmesini kapsar. En onemli islem olay yerinde olusabilecek tehlikeleri belirleyerek guvenli bir cevre olusturmaktir.
Bildirme:Olay / kaza mumkun oldugu kadar hızlı bir sekilde telefon veya diger kisiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluslarına bildirilmelidir. Turkiye ’de ilkyardim gerektiren her durumda telefon iletisimleri, 112 acil telefon numarası uzerinden gerceklestirilir.
Kurtarma (Mudahale):Olay yerinde hasta / yaralılara mudahale hızlı ancak sakin bir sekilde yapilmalidir.

112 ’nin aranması sırasında;
• Sakin olunmali ya da sakin olan bir kisinin araması saglanmalıdır.
• 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir sekilde cevap verilmelidir;
• Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin yada cok bilinen bir yerin adı verilmelidir,
• Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmelidir,
• Hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı yapılmalıdır,
• Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir,
• Eğer herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir,




Ilkyardimcinin mudahale ile ilgili yapmasi gerekenler
• Hasta / yaralilarin durumunu degerlendirmek (ABC) ve oncelikli mudahale edilecekleri belirlemek
• Hasta/yaralinin korku ve endiselerini gidermek
• Hasta/yaraliya mudahalede yardimci olacak kisileri organize etmek
• Hasta/yaralinin durumunun agirlasmasini onlemek icin kendi kisisel olanaklari ile gerekli mudahalelerde bulunmak
• Kiriklara yerinde mudahale etmek
• Hasta/yaraliyi sicak tutmak
• Hasta/yaralinin yarasini gormesine izin vermemek
• Hasta/yaraliyi hareket ettirmeden mudahale yapmak
•Hasta/yaralinin en uygun yontemlerle en yakin saglik kurulusuna sevkini saglamak (112) (Ancak, agir hasta/yarali bir kisi hayati tehlikede olmadigi surece asla yerinden kipirdatilmamalidir.)

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan olusur. Son iki halka ileri yasam destegine aittir ve ilkyardimcinin gorevi degildir.
1.Halka – Saglik kurulusuna haber verme
2.Halka – Olay yerinde yapilan Temel Yasam Destegi
3.Halka – Ambulans ekiplerince yapilan mudahaleler
4.Halka – Hastane acil servisleridir

Ilkyardimin ABC si
Bilinc kontrol edilmeli, bilinc kapali ise asagidakiler hizla degerlendirilmelidir:
A Hava yolu acikliginin degerlendirilmesi
B Solunumun degerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)
C Dolasimin destegi (Kalp Masaji) hemen bir ambulans cağırın ve bu arada nefesini kontrol etmeye devam edin.

Cocuğunuz bir kaza gecirdiğinde onceliklerinizi iyi belirlemelisiniz. Yakınınızda bulunan bir yetişkinden yardım istedikten sonra cocuğunuzun omuzlarından hafifce sarsın ve adını seslenin. Cenesini kaldırıp başını hafifce arkaya eğerek havayolunu acın. Tıkanıklık varsa temizleyin. Cocuğunuzun ağzına eğilerek nefesini dinleyin. İki parmağınız ile cocuğunuzun burnunu kapatın, derin bir nefes alın ve cocuğun ağzının icine ufleyerek goğsunun şiştiğini gozlemleyin. Daha sonra kulağınızı cocuğun ağzına dayayarak havanın geri geldiğini duyun. Cocuk nefes almaya başladıktan sonraiyileşme pozisyonu uygulayıp nefesini takip etmeye devam edin.


En guvenli yer sayılan evlerde bile aslında ceşitli kaza riskleri yaşanıyor. Bu risklerden en cok etkilenenler 0-6 yaş arası cocuklar. Bu ev kazalarının %58 ’i yanında bir buyuğu olmasına ragmen gercekleşiyor. Bu durumda ev kazalarından korunmak kadar, kazadan sonra yapılacakların ve ilkyardım uygulamalarının da bilinmesi onem taşıyor.

1- Duşme ve carpmalar: Duşme kazalarının nedeni cocuğun yaşına gore değişkenlik gosterir.1 yaşın altındaki bebekler daha cok puset, mama sandalyesi ya da yataktan duşerken 1-4 yaş arası cocuklar daha cok pencere, merdiven ya da oyuncaklarından duşerler. Bu nedenle pencerelere koruyucu parmaklık ya da 10 cm. ’den daha fazla acılmasına izin vermeyen kilit sistemleri takılmalıdır. Ayrıca balkon parmaklıkları da 10 cm ’den daha fazla aralıklı olmamalıdır. Mama sandalyesi ve pusetlerde mutlaka emniyet kemeri kullanılmalıdır. Sandalye ve tabure gibi mobilyalar pencerelerden uzak tutulmalıdır. Bebek yatakları koruyuculu (parmaklıklı) olmalıdır. Evdeki sert duvar koşeleri ve mobilya koşeleri yumuşak malzemeyle kaplanmalıdır.. Takılıp duşmeye sebep olabilecek kucuk, kaygan paspas ve halılar kaldırılmalıdır.




İlkyardım Duşme ve carpmalarda karşılaşabileceğimiz sağlık sorunları cıkık, kırık ve burkulmalardır.Burkulmalarda darbeye maruz kalan bolgede ağrı,şişlik, morluk ve hareket kısıtlılığı vardır. Cocuğu hareket ettirmeden bolgeye soğuk uygulama yapılmalıdır.Eğer kaza bolgesi ayak bileği ise birkac yastıkla ayak yukarı kaldırılmalıdır. Masaj yapılmamalı ve her ihtimale karşı hastaneye goturulmelidir.Cıkık olayında,eklem yerinden ayrıldığı icin burkulmadaki belirtilere ek olarak şekil bozukluğu da gozlenir. Cıkık eklemi bulunduğu pozisyonda sabitlemeli, mumkunse darbeye maruz kalan bolgeyi kalp seviyesinden yukseğe kaldırmalı, asla masaj yapmamalı ve eklemi yerine oturtmaya calışmamalıyız.Kırıklar ise daha komplike olaylardır. Acık-kapalı-parcalı kırıklar oluşabilir. Kucuk cocuklarda oluşan kırıklara ise yaş ağac kırığı denir. Bu kırıklar daha cabuk iyileşir. Şiddetli ağrı, kırık bolgesinide hareketsizlik, şekil bozukluğu, şişlik ve morarma gozlemlenir. Kırıkta ilk ilke kırık bolgesini hareket ettirmeden sabitlemektir.



2-Zehirlenmeler: Zehirler, vucuda solunum, sindirim, deri ya da kan yoluyla girebilirler. Yuksek ateşten ani şok ve olume kadar gidebilen surectir. 18 aydan once cocuklar kotu tadı da ayırt edemezler.18 aydan sonra cocuklar tırmanmayı, dolap kapaklarını acmayı oğrendiklerinden zehirlenme riskleri artar. Zehirlenmeleri onlemek icin son kullanma tarihi gecmiş gıdaları kullanmamalı,doktora danışmadan ilac kullanmamalı, ilaclar cocukların goremeyeceği yerlerde saklanmalı ya da kapaklarını acamayacakları kutulara ve şişelere konmalıdır. Temizlik malzemeleri ve kimyasalları kilitli dolaplarda yada ulaşılamayacak yerlerde saklamalıyız. Bu maddeleri asla sut ve meşrubat kutularına koymamalıyız. Hayvan yem kaplarından cocukları uzak tutmalıyız


.İlkyardım.: Bulantı, kusma,terleme, ishal solunum zorluğu ve gozbebeklerinde aşırı buyume yada kuculme ile anlaşılır. Solunumu devam eden hastayı oncelikle acık havaya cıkartın ve hemen hastaneye ulaştırın. Camaşır suyu, amanyok gibi sıvıları icenlerin ağzında da yanıklar vardır ve nefesi kokar. Asla kusturmayın ve hicbirşey icirmeyin.Ağızdan ilac ya da fare zehiri gibi kimyasal icen hastalar kusturulur ve bol su icirilir. Her durumda hasta acilen sağlık kuruluşuna goturulmeli ve bulunabilirse zehir şişesi de goturulmeli ve sağlık personeline ilacın adı ve miktarıyla ilgili bilgi verilmelidir.Zehir Danışma Merkezinin telefonu 114 ’tur.

3-Yanma ve haşlanmalar: Yanıklar genellikle sıcak su ya da buhara maruz kalmak yoluyla meydana gelebileceği gibi, asit/alkali gibi kimyasal maddelerle temas ve radyasyon sonucu da oluşabilirler. Cocuk buyudukce, el/goz koordinasyonu gelişir ve kaynayan tencereyi ya da su ısıtıcılarını yerinden kaldırabilir. Yanma ve haşlanmaları onlemek icin cocukları soba yanında, banyoda ve mutfakta yalnız bırakmayınız. Cocukların ulaşabilecekleri mesafelerde utu, caydanlık, tencere bırakmayınız.Evde sigara icmeyiniz ve kibrit/cakmak gibi malzemelerinizi ortada bırakmayınız. Bebeğinizin mamasını mikrodalgada ısıtmayıınız ya da ısıttıktan sonra kontrol ediniz.Mutfakta cocuğunuzun erişip cekebileceği mesafede ip ya da kablo bulundurmayınız. Su ısıtıcısındaki suyu kullandıktan sonra boş tutun. Her zaman on taraftaki değil arka taraftaki ocakları kullanın.Tava ve tencere kulplarını her zaman ice donuk tutun. Cocuğunuzun banyosunu hazırlarken once soğuk suyu doldurun sonra sıcak su ekleyin. Banyolarda haşlanmaları onlemenin en iy yolu su termostatını 50 dereceden daha yukseğe cıkarmamaktır..Bu sıcaklıkta haşlanma ancak 30 saniyede gercekleşir.


İlkyardım:Yanıklarda ilkyardım olarak yanan bolgeyi soğuk suyun altına tutmak ya da soğuk su bulunan bir kaba batırmak gerekir. Daha sonra ıslak temiz bir bez yanık bolgesine konur ve uzerine ici buz dolu bir poşet konur.Soğuk uygulama en az yarım saat uygulanmalıdır.Yanık bolgeye hicbir zaman diş macunu,yogurt, salca gibi maddeler surulmemelidir.Su toplaması oluşmuşsa asla patlatılmamalıdır.Yanık bolgede şişme oluşacağından saat, yuzuk gibi şeyler hemen cıkarılmalıdır. Kaynar suyla haşlanmalarda ise ıslak giysiler hemen cıkarılmalıdır.

4-Boğulmalar: Katı cisimlerin soluk borusunu tıkaması ya da suda boğulma sonucu gercekleşebiliyor. Eğer kısmi tıkanma varsa cocuk oksurebilir, nefes alabilir ve konuşabilir. Tam tıkanmada cocuk nefes alamaz ve morarır. Cocukların evde boğulmalarını onlemek icin boğaza kacabilecek kucuk cisimleri (toplu iğne,boncuk.tespih,mısır,leblebi,uzum v.b.) ortada bırakmayınız. Kuvette, kovada, legende su bırakmayınız. Bebeklerin 2 parmak suda ve sus havuzunda bile boğulabileceğini unutmayınız.




İlkyardım: Cocukların buruna soktukları yabancı cisimleri cıkarmak icin cımbız gibi aletler kullanmayınız. Hem cismi derine itebilir hem de burun dokusuna zarar verebiliriz. Cocuğa ağzından nefes almasını soyleyip hastaneye goturmeliyiz.

5-Elektrik Carpması: Acil yardım cağrılarının %6 ’sı elektrik carpması sonucu olmaktadır. Elektrik carpmalarında korunmak icin evde acık priz bırakmamalı, elektrikli aletleri prize takılı bırakmamalıyız. Cocuklara elektriğin tehlikelerini anlatmalı ama yine de cocuğun buralara parmağini veya metal parcaları sokmasını onlemek icin plastik kapaklar ya da tıkaclar kullanmalıyız.


İlkyardım.Elektrik akımı vucuttan gectiğinde kalbi durdurabilir. Kalp durmamışsa cilt uzerinde kucuk gorunse bile derin yanıklar oluşur. Elektrik carpmasında hasta yere duşmuşse kırık, cıkık ve başka yaralanmalar olacağı unutulmamalıdır. Akıma kapılan kişiyle, akım kesilene kadar temas kurulmamalıdır.Bunun icin en iyisi ana sigortayı kapatmaktır. Kuru ellerle yuzuk, saat gibi takıları cıkarıp kağıt ya da tahta malzemeyle kabloyu kazazededen uzaklaştırmalıyız. En kısa zamanda kazazedeyi hastaneye ulaştırmalıyız.

6-Kesikler ve kanama: Cocukların sık yaşadığı yaralanmalardır. Kesikler bıcak,makas gibi kesiciler, cam ve bardak kırılmalarına ya da keskin kenarlı eşya ve oyuncaklara bağlı olarak oluşabiliyor. Cocuklarımızı kesiklerden korumak icin bıcak, makas gibi gibi kesici cisimleri ortada bırakmamalı, kapalı kutulara konulmalı, cam eşyalar cocuğun oyun alanından kaldırılmalı ve keskin uclu ya da kırık oyuncaklar cocuğa verilmemelidir.


İlkyardım:Kanaması olan cocuğu rahat bir pozisyonda oturtmalı ya da sırt ustu yere yatırmalıyız. Kanamalı bolgeyi kalp seviyesinden yukarda tutmalıyız. Kanayan bolgeye tampon koyup bastırmalı ya da bandaj yapmalıyız.Kirli yaralarda su ve sabun yardımıyla yara temizlenmelidir. Buz uygulamak damarların buzulmesini sağlayacağından yardımı olacaktır. Atardamar kanamalarının fışkırır tarzda olduğunu unutulmamalı ve bu durumlarda acilen hastaneye ulaşmalıyız.