Gundemde konusu sıkca gecen bonzai kullanımı, ulkemizde son yıllarda gencler ve eski esrar kullanıcıları arasında yaygınlaşmaktadır. Diğer maddelerden farklı olarak fiyatının ucuzluğu, tamamen bitkisel olduğu duşuncesi, kimyasal iceriği ve zararlarının tam olarak bilinmemesi gencleri bonzai kullanmaya itmektedir. Bununla birlikte yoksul semtler başta olmak uzere hayatın her alanında bonzai alımı ve satımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Bunun icin internet gibi yaygın kullanılan iletişim araclarından da yararlanılmaktadır. Tum bunlar genclerin maddeye ulaşımını kolaylaştırmaktadır.

Bonzai Nedir?

Bonzai sentetik bir psikoaktif maddedir. Laboratuvar ortamında uretilen ve tamamen kimyasal olan bu madde bitkilerin uzerine puskurtulerek bitkisel bir urun olarak satılır. Bu kurutulmuş bitki ve kimyasallar, zihin değiştirici etkiye sahiptir. Maddede kullanılan kimyasallar zehirli olduğundan esrara kıyasla cok daha zarar vericidir. İcen kişiler uzerinde buyuk etkileri vardır. Beyin hucrelerinde kısa surede hasara neden olur. Genellikle sigara şeklinde kullanılır. Turkiye ’de bonzai alınması, satılması, kullanılması ve bulundurulması 2011 ’de yasaklanmıştır.

Etkileri nelerdir?

Bonzai karaciğer, kalp ve bobrek gibi bircok organda hasara neden olur. Kullanıcılarında ağız kuruluğu, gecici korluk, aclık hissi, kan basıncında artma, carpıntı, dolaşım problemleri, gecici felc durumu gibi fiziksel etkiler gosterebilir. Ayrıca hayal gorme, nerede olduğunu bilememe, akıl karışıklığı gibi algıda değişiklikler de ortaya cıkabilir. Aşırı endişe, şuphecilik, halusinasyon gibi psikotik belirtiler ortaya cıktığında kişi gerceği değerlendirmede gucluk yaşar ve bu durum ciddi hayati tehlikelere neden olabilir.

Bu gibi sentetik uyuşturucularda kişi maddeye kolayca tolerans geliştirebilir ve maddeyi kullanma miktarını hızlıca arttırabilir. Bu da maddenin yuksek derecede bağımlılık yapan bir ozellikte olduğunu gosterir.

Kullanımı neden artmaktadır?

AMATEM kliniği rakamsal değerlerine gore 2009 ’dan beri rastlanılan bonzai 18-30 yaş arasında daha fazla kullanılmakta ve madde kullanım yaşı 13-14 yaşlara kadar duşmektedir.

Genclerin maddeye yonelmesinde kişisel faktorler ve icinde bulundukları ailevi/cevresel durumlar soz konusu olabilir. Ergenlik doneminin getirdiği karmaşık ruh hali, yeni şeylere merak duyma, heyecan arama isteği, duygularını kontrol edememe, sorumluluklarından kacma umudu gencleri maddeye yonelten nedenler arasındadır. Bu donemde gencler bir yandan kendi benliklerini keşfederken bir yandan da aileyi ve toplumu memnun etme kaygısı icindedirler. Ama her genc bu donemi başarılı bir şekilde atlatamaz. Sorunlarla baş etmeyi oğrenememiş bir genc careyi madde kullanmakta bulabilir. Parcalanmış aileler, evdeki huzursuzluk, ebeveynle sağlıklı iletişim kuramama, stres altında olma ve travmatik deneyimler, genclerin huzuru başka yerlerde aramasına ve madde gibi başka dayanak noktaları bulmasına sebebiyet verebilir. Ozellikle ozguveni duşuk genclerde bu duruma daha sık rastlanır.

Gencleri maddeye yonelten bir başka neden ise kişinin madde kullanan, madde kullanması icin baskı yapan, maddeyle ilgili olumlu ve yanlış bilgiler veren arkadaş cevresidir. Genc, bir gruba ait olma ihtiyacını bu maddeyi kullanarak ve bu maddeyi kullanan arkadaş gruplarına dÂhil olarak giderebilir. Surekli madde kullanan kişilerle zaman gecirmek de kullanma isteğini arttırır ve bu durum, maddeyi bırakmayı zorlaştırır.

Kullanımı nasıl onlenir ve nasıl tedavi edilir?

Genclerin madde kullanmasını onleyebilmek icin oncelikle olumlu ilişkilerin ve sağlıklı iletişimin olduğu, samimi ve huzurlu bir aile ortamı onemlidir. Aile, cocuklarına iyi ornek olabildiği gibi hata yaptıklarında dahi yanlarında olacağını onlara hissettirmelidir. Cocuklarına zor durumlarla nasıl başa cıkabileceğini oğretmeli, onları yararlı hobilere yonlendirmeli ve boş kalmalarına fırsat vermemelidir. Başarılı oldukları konulara teşvik etmeli ve boylelikle ozguven sahibi olmalarını sağlamalıdır. Ayrıca madde kullanımının kotu etkilerine karşı okullar ve aileler gencleri bilinclendirmelidir.

Herhangi bir nedenle madde kullanmaya başlayan genc icin tedavi, uzman psikolog, tıp doktoru ve sosyal hizmet uzmanı iş birliği icinde olmalıdır. Oncelikle kişi bağımlılıkla ilgili merkezlerde tedaviye hazır hale getirilip, motive edilir. Ardından vucudun temizlenmesi ve yoksunluk belirtilerinin giderilmesi icin hastanede, norolojik ve psikiyatrik servislerde tıbbı mudahalede bulunulur. Sonrasında kişinin psikolojik, sosyal ve fiziksel olarak dengede tutulması sağlanır. Kişi maddeye neden başladığını, neden ihtiyac duyduğunu, bu destekler sayesinde anlamış olur. Tedavi sonrası bağımlılığın tekrar nuksetmesini onlemek amacıyla psikoterapiler bir sure daha devam eder.

Bunun yanında kişinin maddeyi bırakmak icin istekli ve kararlı olması gerekir. Kişi, madde kullanan arkadaşlarla bir daha goruşmemeli ve ona madde kullanmayı hatırlatacak ortamlardan uzak durmalıdır. Madde kullanmak istediği zaman maddenin duygusal, sosyal ve bedensel etkilerini aklına getirmeli ve bu durumlarda ona destek olabilecek kişilere ulaşmalıdır. Maddeyi bırakamama gibi duşunceleri aklından cıkarmalı, daima umutlu olmalı ve bu konuda motivasyonunu yuksek tutmalıdır. Aile ve arkadaşların da kişinin yanında olması, tedavi aşamasında teşvik ve yardım etmesi cok onemlidir.

ALINTIDIR.