Astım ataklar halinde gelen nefes darlığı ve hırıltı ile karakterize geriye donuşebilen hava yolu daralmasıdır. Astım cocuk ve erişkinler arasında en sık gorulen bir kac kronik hastalıktan biridir. Dunyanın bircok yerinden bildirilen araştırmalarda son yıllarda astım hastalığının gorulme sıklığının giderek arttığı belirtilmektedir. Değişik toplumlarda farklı sıklıkta olmakla birlikte, cocuklarda yaklaşık %5-15, erişkinlerde %5-10 oranında rastlanmaktadır.

Astım gorulme sıklığı sanayileşmiş ulkelerde daha yuksektir. Tum dunyada astım gorulme sıklığı artmakta, ozellikle cocuklarda acil servislere başvuru nedenlerinin başında gelmektedir. Astımın gorulme sıklığındaki artışın nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte modern toplumlarda değişen yaşam şekilleri, sanayileşme ve yoğun trafiğin neden olduğu ic ortam ve dış ortam atmosfer havasının kirlenmesi ve allerjen yoğunluğunun artması sorumlu tutulmaktadır. Aynı toplum kokenli insanların buyuk şehirde yaşayanlarında, ya da buyuk şehirlere goc edenlerinde alerji ve astım gorulme sıklığının arttığının gosterilmesi cevresel faktorlerin onemini ortaya cıkarmaktadır.

Risk faktorleri
Bronşial astım ailesel gecişi olan, kalıtımın onemli rol oynadığı bir hastalıktır. Genel populasyonda astım %8-10 oranında gorulurken, anne ya da babadan birisi astımlı ise doğacak bebekte astım gorulme olasılığı %20-30'a yukselmekte, anne ve babanın her ikisi de astımlı ise oran %60-70'lere cıkmaktadır. Bu bulgular astımlı hastalarda genetik faktorlerin ne kadar onemli olduğunu gostermektedir. Ancak, genetik yatkınlığı olan herkeste astım ortaya cıkmamaktadır.

Yeni Gine de 1970'li yılların başlarında astım gorulme sıklığı %1.1 iken, ulkeye battaniyenin girmesi ve evlerde yaygın olarak kullanılmaya başlanması ile birkac yıl icinde astım gorulme sıklığı %7.3'lere cıkmıştır. Gorulme sıklığındaki bu hızlı artış battaniyeler ile birlikte ev tozu akarlarının evlere girmesi ve kişilerin akarlar ile yoğun olarak karşılaşmasına bağlanmaktadır.
İkinci dunya savaşından sonra doğu ve batı olmak uzere iki ulkeye ayrılan Almanya'da yaşayan ve genetik olarak aynı kokenden gelen cocuklarda yapılan calışmalarda atopi ve astım gorulme sıklığı farklı bulunmuştur. Batı Almanya'da yaşayan cocuklarda astım %5.9. alerjik rinit %8.6 oranlarında saptanırken, Doğu Almanya'da bu oranlar astım icin %3.9. alerjik rinit icin ise %2.7 olarak bulunmuştur. Aynı etnik kokenli, ancak farklı cevresel ozellikleri olan bu iki ulke arasında gorulen anlamlı farklılık cevresel faktor ile acıklanabilmektedir. Modern yaşamdan kaynaklanan ev ici allerjenlerinin ve egzoz kirliliğinin daha fazla olması, cocukluk cağı enfeksiyonlarının daha az gorulmesi, anne sutu verilmemesinin yaygın olmaması gibi faktorler nedeniyle Batı Almanya 'da atopi ve astım gorulme sıklığının daha yuksek olduğu kabul edilmektedir.
1981-1987 yılları arasında Barselona'da astım epidemileri ortaya cıkmıştır. Yapılan calışmalar bu epidemilerin Barselona limanına soya fasulyesi getiren gemilerin yuklerini boşalttıkları gunlere rastladığını gostermiştir. Gemilerden silolara soya fasulyesi boşaltırken antijenik yapıdaki soya tozunun şehre yayıldığı, buna paralel olarak da astım epidemilerinin oluştuğu kanıtlanmıştır.
Cevresel faktorlerin onemini gosteren diğer bir kanıt ise mesleksel astımdır. Yıllarca astım ile uyumlu hicbir yakınması olmayan kişide, belirli iş kollarında calışmaya başladıktan sonra astımın ortaya cıkabilmesi bunu desteklemektedir. Tum bu bulgular genetik faktorlerin yanı sıra cevresel faktorlerin de astım oluşmasında onemli roller ustlendiğini gostermektedir.

A) Genetik Faktorler
Astım'da bilinen en onemli risk faktoru atopidir. Atopi cevresel alerjilere karşı aşırı miktarda IgE sentez edilmesi demektir. Atopik kişilerde astım riski atopik olmayanlara gore 10-20 kat daha fazladır. Atopik dermatitli ya da alerjik rinitli hastalarda bronş astımının %40-70 gibi yuksek oranlarda gorulmesi de astımda atopinin onemli bir risk faktoru olduğunu gostermektedir. Atopinin ortaya cıkmasında ise genetik faktorlerin rolu vardır.

B) Cevresel Faktorler
Astım gelişiminde diğer onemli etken ise cevresel faktorlerdir. Cevrenin onemi ana karnındayken başlar. Gebelikte sigara icen annelerin bebeklerinde astım ve diğer solunum sistemi hastalıkları sigara icmeyen annelere gore daha sık gorulmektedir.

Evlerinde sigara icilen cocukların idrarında sigara metaboliti olan kotinin duzeyleri anlamlı derecede yuksek bulunmuş ve sigara balkonda bile icilse sigara icilen evlerde cocukların yoğun olarak sigara dumanına maruz kaldıkları gosterilmiştir ve sigara icilen evlerdeki bebeklere astım icilmeyenlere gore 3 kat fazla bulunmuştur.

Bebek henuz doğmadan, intrauterin donemde (ana rahminde iken) annenin karşılaştığı cevresel faktorlerden etkilenir. Dolayısıyla annenin yaşadığı ortam bebekte astım oluşması riskini arttırabilir. Gebelikte sigara icen annelerin bebeklerinde astım ve diğer solunum sistemi hastalıkları sigara icmeyen annelere gore daha sıktır.

Allerjenler
Genetik yatkınlığı olan bebeklerde yaşamın ilk yıllarında allerjenlerle yoğun olarak karşılaşma bilinen en onemli cevresel risk faktorudur. Ev tozu akarları tum dunyada astım nedenlerinin başında gelmektedir. Epidemiyolojik calışmalarda genel populasyonda akar duyarlılığı %5-30 arasında değişirken, astımlı hastaların %85'inde akar duyarlılığı gosterilmiştir.

Sigara
Bebeklik doneminde sigara dumanına maruz kalan kişilerde solunum yolu enfeksiyonları, astım ve diğer solunum sistemi hastalıkları daha sık gorulmektedir. Bebeklerde sigara dumanı ortamdaki allerjenlere karşı duyarlanmayı kolaylaştırmaktadır.

Hava kirliliği
Sanayileşme ve egzoz gazları dış ortam havasını kirletirken, ev icinde kullanılan sobalar, fırınlar, vernikler, boyalar vb. ic ortam havasının kirlenmesine neden olmaktadır. Oluşan hava kirliliği allerjene karşı kişinin duyarlanmasını kolaylaştırır ve astımın ortaya cıkmasında rol oynar.

Mesleksel maruziyet
İş yeri ortamında bulunan, kişinin duyarlaşmasına neden olan izosiyanat gibi maddeler ile karşılaşma tek başına astım icin onemli bir risk faktorudur. Daha once hic astım oykusu olmayan kişilerde mesleksel maruziyet sonrası astımın ortaya cıktığı oldukca sık gorulen bir durumdur. Erişkin astımlarının %2-15'i mesleksel kaynaklıdır.