Ozellikle karın bastırdığı soğuk kış gunlerinde buzun da etkisiyle ne yazık ki duşuyor ve yaralanabiliyoruz. Ufak bir duşme, sendeleme bile başımıza turlu turlu dertler acabiliyor. Kimi zaman onemsemediğimiz bir yaralanmanın altından el, bilek kırıkları cıkabiliyor.





Ortopedi Travmatoloji Bolumu ’nden El, El Bileği ve Dirsek Cerrahı Doc. Dr. Ayhan Kılıc ufak bir duşmeyi en az hasarla atlatmak icin yapılması gerekenleri anlattı…


VAKİT KAYBETMEDEN BUZ UYGULA
Coğu zaman dengemizi yitirdiğimiz anda refleks olarak yaptığımız ilk hareket, yere duşerken elimizle korunmak ya da bulabildiğimiz herhangi bir şeye tutunarak bedenimizi korumak olur. Duşmenin yaralayıcı etkisini kısmen de olsa hafiflettiğimiz bu hareketlerle genellikle el bileği, dirsek ve omuz eklemlerimizi daha doğrusu bunları oluşturan kemik, kas ve bağlarımızı yaralarız. Ozellikle el bileğinde yoğunlaşan yaralayıcı kuvvetler bu bolgede genellikle şişmeye ve ağrıya neden olur. Bazen de el ve el bileğinin doğal şeklinde bozulmalar “Catal Sırtı Deformitesi” gelişebilir ki bu kemiksel yaralanmanın en temel bulgusudur. Bandajlama, askıya alma gibi ceşitli yontemlerle korumaya alınan el bileğine soğuk uygulama yapılması bilinen ilk mudahalelerin başında gelir.


NE YAPMALI?

Soğuk kompres: Bir bez veya havluya sarılmış buz veya soğutulmuş jellerin yaralanma sahasına yerleştirilmesi bolgesel şişmeye ve ağrı gelişimine yonelik en etkili girişimdir
Bolgeyi hareketsiz hale getirmek: Bulabildiğimiz bandaj malzemeleriyle cok sıkmadan basitce sarın ya da atkı, eşarp gibi bir materyalle kolu boyuna askılayın.




NEREYE GİTMELİ?

Dokulardaki şişmenin artmasını ve ağrının dayanılmaz olmasını beklemeden en yakın hastanenin acil unitesine muracaat edilmeli, sırasıyla fizik ve radyolojik muayenelerin yapılması şart!
• Bu surecte herhangi bir yiyecek-icecek alınmamasına ozen gosterilmelidir. Yapılacak muayenelerin sonucunda bolgesel veya genel anestezi altında bir girişim gerekebilir ki bu durumda yiyeceklerin soluk borusuna kacması riski azaltılması amacıyla girişim geciktirilecektir.
• Radyografik incelemeler sonucunda sıklıkla el bileğini teşkil eden iki uzun kemiğin (radius ve ulna) eklem yuzlerinde veya karpal dizi kemikleri denen 8 kucuk kemikte (ozellikle skafoid kemik) kırığa rastlanılabileceği gibi anatomik konumlarının değişmesi ile gelişen cıkıklar saptanabilir.
• Yapılan muayenelerde kemiksel yapının sağlam olması yaralanma duzeyinin hafif olarak belirlenmesine yetmeyebilir. Cunku el ve el bileği cevresindeki bağ yaralanmaları da oldukca ciddi problemlere yol acabildiğinden dikkatle tedavi edilmelidir. Ayrıca skafoid kırıkları, skafolunat bağ yaralanmaları ve kıkırdak yırtıkları yapılan ilk muayenelerde her zaman teşhis edilemeyebilir. Bu bakımdan mutlaka ikincil değerlendirme olmalıdır. Ayrıca bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik alan goruntuleme (MRG) veya el bileği artroskopisi gibi ek girişimlere gerek duyulabilir.
• Tedavinin başarısı ve suresi; yaralanmanın basitliğine değil sonrasındaki yaklaşımın uygunluğu ve mukemmeliyetiyle ilişkilidir.


KARDA YURURKEN DİKKAT!


• Karda asla eller cepte yurumeyin. Olası bir duşme durumunda elle yumuşatma yapmanız mumkun olmaz.
• Kucuk ve yavaş adımlarla yuruyun.
• Kaymayan ayakkabılar giymeye ozen gosterin.
• Merdivenlerden inerken veya cıkarken korkuluklardan destek alın.
• Buz tutan yerlerden değil yumuşak karın biriktiği yerden yuruyun.
• Duşme durumunda avuc iclerinin yere bakması sağlanmalı bu omurga ve kalcalarda yaşanacak travmayı azaltacaktır.
• Leğen kemiği, sırt, bel ve boyun travmalarında, kazaya uğrayan kişi hareket ettirilmeden hastaneye goturulmeli.

Kaynak:yaşam sayfaları