Cevresel faktorler, sigara dumanı, alerjenler, hava kirliliği, mesleksel uyaran maruziyeti gibi modern hayatın risk faktorleri, astım gorulme olasılığını artırıyor. Goğus Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferah Ece astımın tedavi edilebilir bir hastalık olduğuna dikkat cekiyor. Prof. Dr. Ferah Ece “Duzenli tedavi goren hastaların buyuk coğunluğunda, astım yaşamı olumsuz yonde etkilemez. Buna karşılık eksik ya da duzensiz tedavi; astım hastalığının giderek ağırlaşması ile hava yollarında ve cevresinde oluşan geriye donuşumsuz yeniden yapılanmayaneden olur” diyor.



- Astım nedir? Neden olur?

Astım, solunum yollarının mikrobik olmayan bir iltihap sonucu aşırı derecede duyarlı olmasına ve bazı etkenlerle ataklar halinde daralmasına neden olan bir solunum yolu hastalığıdır. Toz, duman, koku gibi uyaranlar oksuruk, nefes darlığı ve goğuste sıkışma hissi gibi yakınmalara yol acar. Krizde hava yollarını saran kaslar kasılır, hava yollarının yuzeyleri iltihaplanıp şişmeye başlar, balgam oluşur. Tum bu tepkimeler hava yollarının daha daralıp tahriş olmasına neden olur ve hırıltı, hışıltı ile kendini gosterir. Kalıtım, cinsiyet ve şişmanlık gibi kişisel risk faktorleri ve alerjen maruziyeti, sigara dumanı, hava kirliliği, mesleksel uyaran maruziyeti gibi cevresel risk faktorleri astım gorulme olasılığını artırır. Ayrıca soğuk hava, mikrobik hastalıklar, aşırı yorgunluk ve psikolojik bozukluklar da astım şikayetlerini artırabilir.

- Astımın en sık gorulen belirtileri nelerdir?

Astımın belirtileri, nefes darlığı, hırıltılı nefes alıp verme, goğus kafesinde sıkışma hissi, normal insanlara gore daha cabuk yorulma, hareket mesafesinde kısalma, bazen de oksuruktur. Astımda belirtilerin aniden ortaya cıkmasına astım atağı veya astım krizi adı verilir. Bu durumda hastalarda ağır bir nefes darlığı olur.


- Astım tanısı nasıl konur?

Astım ataklar halinde gelen bir hastalıktır ve hasta atak aralarında normal olabilir. Atak sırasında astım tanısı koymak hekim icin kolaydır cunku hastalığın karakteristik muayene bulguları vardır. Atak dışında ise hastalığın oykusu hekimi astım tanısına yonlendirir. Tanı icin hastadan akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri, alerji testi, bazı kan tetkikleri istenilir. Genellikle, atak donemi dışında akciğer grafisi ve solunum fonksiyon testleri normaldir. Bu durumda hastanın yanında taşıyabileceği, basitce soluk verme hızını olcen PEF metre adı verilen aletler kullanılır. Hasta sabah ve akşam bu aletle hava akımını olcer ve kaydeder. Hekime verdiği bu kayıt listesindeki sabah akşam farkı hesaplanarak tanı konabilir.

- Astım tedavisi nasıldır?

Astım tedavisinde; belirtilerin kontrol altına alınması, kişilerin normal aktivitelerini sorunsuz yapabilmeleri, astım ataklarının onlenmesi, akciğer fonksiyonlarının normal ya da normale yakın seviyelerde tutulması hedeflenir. Bu da tetikleyici risk faktorlerine maruziyetin ortadan kaldırılması ve astım tedavisinin duzenlenerek belirli aralıklarla takibi ile mumkun olur. Astım tedavisinde kullanılan ilaclar kontrol edici ve nefes acıcı olmak uzere iki gruba ayrılır. Kontrol edici ilaclar mikrobik olmayan iltihapı iyileştirir, etkileri uzun donem duzenli kullanıldığında ortaya cıkar. Kortizon iceren ilaclar, lokotrien sistemini etkileyen ilaclar, uzun etkili beta agonist ilaclar, teofilin ve anti-IgE bu grupta sayılır. Nefes acıcı ilaclar ise kullanımdan hemen sonra etkilerini gosterir ve nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi şikayetlerde rahatlama sağlar. Bu grup ilaclar, kısa etkili beta agonist ilaclar, antikolinerjik ilaclar ve teofilindir. Duzenli tedavi goren hastaların buyuk coğunluğunda, astım yaşamı olumsuz yonde etkilemez. Buna karşılık eksik ya da duzensiz tedavi; astım hastalığının giderek ağırlaşması ile hava yollarında ve cevresinde oluşan geriye donuşumsuz yeniden yapılanmaya neden olur.

Kaynak:sağlıktayenilikler