Colyak hastalığı nedir?
Colyak hastalığı bazı tahıllarda ve tahıl tanelerinde yaygın olarak bulunan gluten olarak adlandırılan ve bazı protein zincirlemeye kronik tepki veren urunlerin reaksiyonu ve besin emilimi sonu ince bağırsak villuslerin yıkımı ile ortaya cıkan bir hastalıktır. Colyak hastalığını da ailesel bir genetik varlığının kanıtı yoktur.

Dermatit herpetiformis nedir? colyak hastalığı ile ilişkileri nelerdir?
Dermatit herpetiformis (DH) sık sık, diz, kalca, kafa derisi ve geri dirsekleri etkileyen, aniden başlayan şiddetli kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Genellikle kucuk kabarcıklar olabilir ve daha sonra genellikle kucuk darbelere olarak başlar. DH sadece tek bir noktada meydana gelebilir ancak daha sıklıkla ceşitli alanlarda gorulmektedir. DH ile bireylerde belirgin GI belirtileri yok ise, hemen hemen tum bağırsakta bazı hasarlar soz konusu olabilir. Bunlar, colyak hastalığında besin komplikasyonlarının tumu icin buyuk bir potansiyele sahiptir. Bu DH hastaların aslında colyak hastalığına yakalandığını duşundurmektedir.

Colyak hastalığının etkileri nelerdir?
Tedavi edilmeyen colyak hastalığı yaşamı tehdit edici olabilir. Colyak osteoporoz, diş mine defektleri, santral ve periferik sinir sistemi hastalığı, pankreas hastalığı, ic kanama, organ bozuklukları (safra kesesi, karaciğer ve dalak ) malabsorbsiyona ilgili sorunlar ve jinekolojik bozukluklar ortaya cıkarmaktadır. Ayrıca doğurganlık da etkilenebilir. Bazı araştırmacılar, tam teşekkullu colyak hastalığında bazı kişilerde zihinsel işleyiş bozuklukları ve otizm, Asperger sendromu, dikkat eksikliği bozukluğu (ADD) ve şizofreni hastalıklarını tetikleyeceğini ısrarla belirtmektedirler. Aynı zamanda colyak hastalığı bazı kanser turleri, ozellikle bağırsak lenfoma sorunlarını tetiklemektedir. Tedavi edilmeyen colyak hastalığı gecici laktoz intoleransı neden olabilir. Laktoz sut urunlerinde bulunan bir şekerdir.

Gluten duyarlılığı olan kişilerde bu nasıl teşhis edilir?
Son yıllarda gluten duyarlılığı olan kişilerde ve colyak hastalığı riski taşıyanlarda bu genellikle gliadin, toksik antikorların olup olmadığına kan testi ile bakılarak teşhis edilmektedir. Ayrıca bağırsakta glutene karşı enzimler antikor ve antiendomizial doku transglutaminazı uretirler. Bu bağırsakların onarılması icin uretilen pan zehir enzimlerdir ve kana olan etkileri ile kan testinde fazlaca bulunmaktadırlar. Yakın zamana kadar, klinik olarak onemli gluten duyarlılığı olan neredeyse tum hastaların kanında bu antikorların saptanabilir olduğu tespit edilmiştir.

Colyak icin tarama ve kan testleri negatif veya belirsiz ise kişi hala gluten hassasiyetini taşımakta mıdır?
Bu sorunun cevabı kesinlikle evettir. Gluten hassasiyeti / colyak icin başlangıcta tarama testleri gliadin denilen gluten proteinine karşı zararlı kan testleri ( antikorlar angliadin ) oluşuyordu. Ancak aile colyak hastalığı tanısı konan uyeleri veya colyak ile ilişkili sendromlar olan kişilerde gluten duyarlılık olasılığı artabilir bilinci ile gluten immunolojik yani hoşgorusuz kan testi halini almaktadır. Bireyler negatif kan testlerine dayalı olarak gluten konusunda yine de hoşgorusuz olmaktadır. Hastalar kendilerini yine de kotu hissetmekte buğday ve tahılların bağırsak semptomlarına neden olduğunu duşunmektedir. gluten duyarlılığı yerine buğday alerjisi de denilecektir. Erken tanılarda ilk etapta test sonucları negatif cıkabilir. Bu bağışıklık sisteminin yeni savunmaya gecmesinden kaynaklanmaktadır. Zaman gectikce kana daha duyarlı olacak ve kan testlerinde gluten sorunu ve colyak hastalığı belirgin şekilde ortaya cıkacaktır. Bu nedenle, glutene duyarlılık sonucu olarak uretilen antikorlar, esas olarak dışkı analizi, kan testleri gibi cok daha fazla test gerektirmektedir.


KAYNAK: alıntıdır