​


Kırık Nedir?

Kırık, kemik butunluğunun bozulmasıdır. Kırıklar darbe, duşme sonucu ya da kendiliğinden oluşabilir.

Kac Ceşit Kırık Vardır?

Kapalı kırık: Kemik butunluğu bozulmuştur. Ancak, deri sağlamdır.

Acık kırık : Deri butunluğu bozulmuştur. Kırık ucları dışarı cıkabilir.

Kırık Belirtileri Neler Olabilir?

• Hareket ile artan ağrı

• Şekil bozukluğu

• Hareket kaybı

• Odem ve kanama nedeniyle morarma Ağrılı bolgelerin tespiti icin elle muayene gereklidir.

Kırığın Yol Acabileceği Olumsuz Durumlar Nelerdir?

• Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma (kırık bolgede nabız alınamaması, solukluk, soğukluk)

• Parcalı kırıklarda kanamaya bağlı şok


Kırıklarda İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

• Hayatı tehdit eden yaralanmalara oncelik verilir.

• Hasta/yaralı hareket ettirilmez, sıcak tutulur.

• Kol etkilenmişse yuzuk ve saat gibi eşyalar cıkarılır (aksi takdirde gelişebilecek odem doku hasarına yol acacaktır).

• Tespit ve sargı yapılırken parmaklar gorunecek şekilde acıkta bırakılır. Boylece parmaklardaki renk, hareket ve duyarlılık kontrol edilir.

• Kırık şuphesi olan bolge, ani hareketlerden kacınılarak bir alt ve bir ust eklemleri de icine alacak şekilde tespit edilir. Tespit malzemeleri sopa, tahta, karton gibi sert malzemelerden yapılmış olmalı ve kırık kemiğin alt ve ust eklemlerini icine alacak uzunlukta olmalıdır.

• Acık kırıklarda, tespitten once yara temiz bir bezle kapatılmalıdır.

• Kırık bolgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi ve ısısı kontroledilir.

• Kol ve bacaklar yukarıda tutulur.

• Tıbbi yardım istenir (112).





Burkulma Nedir?

Eklem yuzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır. Zorlamalar sonucu oluşur.

Burkulma Belirtileri Nelerdir?

• Burkulan bolgede ağrı

• Kızarıklık, şişlik

• İşlev kaybı


Burkulmada İlk Yardım Nasıl Yapılmalıdır?

• Burkulan eklem tespit edilir.Sıkıştırıcı bir bandajla sarılır

• Şişliği azaltmak icin bolge yukarı kaldırılır.

• Erken donemde soğuk uygulama yapılır.

• Hareket ettirilmez.

• Tıbbi yardım istenir (112).


Cıkık Nedir?

Eklem yuzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Kendiliğinden normal konumuna donemez.


Cıkık Belirtileri Nelerdir?

• Yoğun ağrı

• Şişlik ve kızarıklık

• İşlev kaybı


Cıkıkta İlk Yardım Nasıl Yapılmalıdır?

• Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir.

• Cıkık yerine oturtulmaya calışılmaz.

• Hastaya/yaralıya ağızdan hicbir şey verilmez.

• Bolgede nabız, deri rengi ve ısı kontrol edilir.

• Tıbbi yardım istenir (112).


Kırık-Cıkık ve Burkulmalarda Tespit Nasıl Olmalıdır?

Tespit icin ilk yardımcı elde olan malzemeleri kullanır. Bunlar ucgen sargı, rulo sargı, battaniye, hırka, eşarp, kravat vb. yumuşak malzemeler ile tahta, karton vb. sert malzemeler olabilir.

Tespit Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

• Tespit yapılırken yaralı bolge sabit tutulmalıdır.

• Yara, varsa uzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır.

• Tespit edilecek bolge once yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır.

• Yaralı bolge nasıl bulunduysa oyle tespit edilmelidir. Duzeltilmeye calışılmamalıdır.

• Tespit; kırık, cıkık ve burkulma bolgesinin ustundeki ve altındaki eklemleri icerecek şekilde yapılmalıdır.


TESPİT YONTEMLERİ NELERDİR?

Kol ve Koprucuk Kemiği Kırığı Tespiti

• Koltuk altına yumuşak malzeme yerleştirilir.

• Kol askısı yerleştirilir.

• Ucgen bandaj yaralının govdesinin uzerinde, ucgenin tepesi dirsek tarafına, tabanı govdeyle aynı hizada olacak şekilde yerleştirilir.

• El dirsek hizasında bukulu olarak goğsun alt kısmına yerleştirilir.

Ucgen bandajın iki ucu yaralının boynuna duğumlenir. Tespit edilen elin parmakları gorulecek şekilde olmalıdır.

• Kol askısı desteği, goğus boşluğu ve yaralı kol uzerine yerleştirilir (geniş dış bandajda yerleştirilebilir). Boylelikle vucuda yapışık bir şekilde yaralı kol ve omuz eklemi sabitlenmiş olur.


Ust Kol Kemiği Kırığı Tespiti

• Sert tespit malzemesiyle yapılır.

• Kırık kemiği, tespit edecek olan malzemeler yerleştirilmeden once kolun altına (koltuk boşluğundan yararlanılarak) iki kumaş şerit yerleştirilir.

• Malzemelerden kısa olanı, koltuk altından itibaren dirseği icine alacak şekilde yerleştirilir.

• Uzun olanı omuzla dirseği icine alacak şekilde yerleştirilir.

• Daha onceden yerleştirilen şeritlerle bağlanarak tespit edilir. Şeritler cok kısa bağlanmamalıdır.

• Dirseği tespit icin kol askısı takılır.

• Omuz tespiti icin goğus ve yaralı kol uzerinden geniş kumaş şerit veya ucgen bandaj uygulanır.


Dirsek Kırığı ve Cıkığı Tespiti

• Kol gergin vaziyette bulunduysa kolla vucut arasına yumuşak dolgu malzemeleri konularak vucuda tespit edilir.

• Eğer bukulmuş vaziyette bulunduysa bir kol askısı desteği ile tespit edilir.


Kol Askısıyla Onkol, Bilek ve El Tespiti

• Kırık dirsek ve bilek ekleminin hareketini onlemek icin yaralı on kolun altına ucgen kol askısı yerleştirilir. Hastanın/yaralının boynunun arkasına ucgenin iki ucu duğumlenir.

• Aşırı hareket etmesini engellemek icin geniş bir bandaj yardımıyla askının ustunden sarılarak govdeye bağlanır.





Dirsek Kemiği ve/veya Onkol Kemiği Kırığında Sert Malzemelerle Tespit

• Onkolun altına 2 şerit yerleştirilir.

• Yumuşak maddeyle desteklenmiş sert tespit malzemelerinden biri, parmak diplerinden dirseğe kadar ice; diğeri, elin dış yuzunden dirseğe gelecek şekilde dışa konarak tespit edilir.

• Daha onceden yerleştirilen şeritlerle bağlanır, fazla sıkılmamalıdır.

• Dirsek eklemini tespit icin kol askısı takılır.

• Bilek kemiklerinde veya el tarak kemiğinde bolgeyi, bir kol askısı ile tespit yeterlidir.

• Parmak kemiği kırıkları ile cıkığı ayırt etmek zordur. Tespit icin bir tespit malzemesi ile yaralı parmak, yanındaki sağlıklı parmakla bandaj yapılabilir.


Leğen Kemiği Kırığı Tespiti

• Her iki bacak arasına bir dolgu malzemesi konur.

• Sekiz şeklindeki bir bandajla bilekler tespitlenir.

• Doğal boşlukların altından (dizler ve bilekler) bandajları kaydırmak ve iki tanesi kalca ve dizler arasında diğer ikisi dizler ve bilekler arasında olacak şekilde duğumlenerek tespit edilir. Butun duğumler aynı tarafta olmalıdır.


Uyluk Kemiği Kırığı Tespiti

Sert tespit malzemesi ve sağlam bacağı (ikinci bir tespit malzemesi gibi) kullanarak tespit etme;

• Bir el, ayağın ust kısmına; diğeri, bileğe konularak yaralı bacak tutulur ve sağlam bacakla bir hizaya getirmek icin yavaşca cekilir. Aynı zamanda hafif bir dondurmede uygulanır.

• Her iki bacak arasına (ozellikle dizler ve bilekler) bir dolgu malzemesi konur.

• Sekiz şeklinde bir bandajla bilekler sabitlenir.

• Yaralının vucudunun altından, kımıldatmaksızın doğal boşlukları kullanarak bel, diz ve bileklerin arkasına 7 kumaş şerit (veya benzeri) gecirilir.

• Yumuşak malzemeyle desteklenmiş sert tespit malzemesi, koltuk altından ayağa kadar yerleştirilir ve ayaklardan yukarı doğru bağlanır.

• Duğumler tespit malzemesi uzerine atılarak bandajlar bağlanır.

• Bilek hizasındaki bandaj oncekinin uzerine sekiz şeklinde bağlanır.

• Sert tespit malzemesi bulunmaması halinde, sağlam bacağı tek destek olarak kullanarak geniş bandajlarla tespit edilir.


Diz Kapağı Kırığı Tespiti

• Geniş bandajlar yardımı ile iki bacağı birleştirerek dizkapağı tespit edilir. Dizin ust ve altında kalan bandajları sıkarken dikkatli olunmalıdır.

• Geniş ve sert tespit malzemesi (tabla) varsa kalcadan ayağa kadar, yaralı bacağın altına tabla yerleştirilir. İki tanesi kalca-diz arasındaki bolgede, iki tanesi de diz-bilek arasındaki bolgede olacak şekilde geniş bandajlarla bağlanır ve bunların uzerine eklemi sabitlemek amacıyla, eklem uzerinden sekiz şeklinde bir bandaj ile sarılır.


Kaval Kemiği Kırığı Tespiti

Uyluk kemiği kırığı tespitindeki gibidir.

• Bacaklar tutulur ve yavaşca cekilir.

• Doğal boşluklar kullanılarak (dizlerin altı, bileklerin altı) yaralı bacağın altından kumaş şeritler gecirilir.

• Uygun bir şekilde yumuşak dolgu malzemesiyle desteklenmiş tespit malzemelerinden biri ic tarafta kasıktan ayağa kadar, diğer tarafta kalcadan ayağa kadar yerleştirilir.

• Ayaklardan başlanarak şeritler dış tespit malzemesi uzerinde duğumlenerek bağlanır. Bilek hizasındaki bandaj ayak tabanı uzerine sekiz şeklinde duğumlenir.


Bileğin/Ayağın Tespiti

• Yaralının ayakkabıları cıkarılmadan bağları cozulur.

• Bilek seviyesinde sarılmış sekiz şeklinde bir bandajla her iki ayak birlikte tespit edilir. Yumuşak malzemelerle iyice kaplanmış (rulo yapılmış bir battaniye) bir yuzeye dayamak suretiyle bacakları yukarıda tutmak gerekir.


Kaynak: kondisyonum