Gluten enteropatisi yani colyak hastalığı ince bağırsağın gluten proteinine karşı omur boyu gosterdiği bir alerjidir.

Karın ağrısı, şişkinlik ve kilo alamamak gibi masum şikayetlerle kendini belli eden colyak hastalığı genellikle farklı hastalıklarla karıştırılıyor. Buğday, arpa, cavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten proteininden uzak durarak beslenmek, colyak hastalığının tek tedavisi olarak biliniyor. Gastroenteroloji Bolumu ’nden Uz. Dr. Koray Tuncer “9 Mayıs Dunya Colyak Gunu” oncesinde colyak hastalığı ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Alerji omur boyu devam eder

Colyak hastalığı, yaşam boyu devam eden bir gıda alerjisi olarak bilinmektedir. Vucudun verdiği tepki neticesinde 12 parmak bağırsak yapısı bozulmakta ve ince bağırsağın ozellikle başlangıc kısmı normal yeteneğini kaybetmektedir. Dolayısıyla kişiler bu noktada gelişmesi gereken emilim faaliyetlerinden yoksun kalmaktadır.

Bu belirtiler varsa siz de colyak olabilirsiniz

Colyak hastalığı farklı yaşlarda ortaya cıkabilmektedir. Cocukluk yaşlarında ortaya cıkabileceği gibi ilerleyen donemlerde de kendini gosterebilmektedir. Hastalığın cok hafif ilerlemesi ve belirtilerin farklı rahatsızlıklarla karıştırılması teşhisin ileri yaşlarda konulmasına neden olabilmektedir. Cocukluk doneminde en bilinen belirtisi buyume geriliği olan colyak hastalığı;

· Karın bolgesinde one doğru şişkinlik

· Yaşa gore kilo azlığı

· Kas zayıflığı ve kansızlık

· Gaz şikayetleri ve dışkıda anormallik

· Kusma, halsizlik ve iştahsızlık

· Ağız icinde oluşan aftlar

· Eklem ve kemik ağrıları

· Sinirlilik

· Ciltte kaşıntılı ve dokuntuler gibi belirtilerle kendisini gostermektedir.

Colyak hastalığının belirtileri farklı hastalıkları da akla getirebilir. Doğru tanının konulabilmesi icin bazı ozel kan testleri, endoskopi ve alınan doku orneklerinin patoloji tarafından incelenmesi gerekmektedir.


Yiyeceklerinizi ayırın

Colyak hastalığının tek tedavisi glutensiz Diyet olarak bilinmektedir. Glutensiz bir yaşama gecildiğinde hastalıkla ilgili bir sorun gorulmemektedir. Burada onemli olan glutenli ve glutensiz gıdaların iyi ayrılmasıdır. Gluten daha cok buğday, arpa, cavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunmaktadır. Ancak gunumuzde hazır gıda sektorunde gluten sıklıkla kullanılmaktadır. Biskuviler, hazır corba ve kofteler, malt icecekler, gluten iceren sakız ile cikolatalar colyak hastaları icin tehlikeli olabilmektedir.

Hatta kadınların kullandığı bazı kozmetik urunlerinin icinde bile gluten bulunabilmektedir. Bunların yanı sıra ilac, şampuan, krem gibi urunler gluten icerikleri nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır. Cok iyi bir etiket okuyucusu olunmalı, gıdaların etiketleri mutlaka okunmalıdır. Ozellikle evde glutenli ve glutensiz gıdaların birbirinden ayrı ve uzak saklanması onemlidir. Yemek hazırlığı sırasında glutenli gıdalara değmiş veya bulaşmış catal, kaşık, suzgec, tabak gibi gerecler kesinlikle colyaklı kişilerin gıdalarına dokundurulmamalıdır. Bir ton gıdada 2 kaşık glutenin bile tehlikeli olabileceği unutulmamalıdır.



​
Bu gıdaları tercih edin

Colyak hastaları tukettikleri her gıdayı sorgulamak zorunda kalmaktadır. Glutensiz ama sağlıklı beslenme alışkanlığı yaşam şekli haline getirilmelidir. Mısır, pirinc, patates, nohut, mercimek, kestane, soya, fasulye, fındık gibi besinleri ve bu besinlerden elde edilen un ve nişastaları tercih etmek gerekmektedir. Ceviz, fındık gibi kuruyemişler ile incir ve kuru uzumu beslenme zincirinden eksik etmemek onemlidir. Bunların yanı sıra kumes hayvanları ve kırmızı et, tum sebze ve meyveler, bakliyatların tum ceşitleri, yumurta, bal gibi gıdalar rahatlıkla tuketilebilmektedir. Buğday ekmeği yerine mısır ekmeği yenilebilir. Hazır alınan mısır ekmeklerinin icine farklı unların karışabileceği ihtimaline karşı mısır ekmeğini evde yapmak daha sağlıklıdır.

Diyeti aksatmanın sonucları ağır olabilir

En sık gorulen sıkıntı bağırsaklardaki emilimle ilgili sorunlardır. Kotu beslenme ve besin emilimi bozukluğu en sık gorulen rahatsızlıklardır. Bunlarla birlikte halsizlik, kemik erimesi, osteoporoz, kısırlık, duşuk ve depresyona neden olabilir. Tedavi edilmemiş colyak hastalığı uzun donemde ince bağırsak kanseri ve lenfoma gibi rahatsızlıkların ortaya cıkma riskini de artırır. Cocuklarda ise boy kısalığı, davranışsal sorunlar ve gelişme geriliğine neden olabilir. Kişi eğer diyetine gerekli dikkati gosteriyorsa omrunun sonuna kadar rahatca yakınmasız yaşamını surdurebilir. Ancak yine de belirli aralıklarla gerekli tetkikleri yaptırmak onemlidir.

Kaynak=pembenar