Butun toplumlar sac ve sac şekilleri uzerinde sosyal ve kulturel bir rol oynarlar. Sac cizgisinin geriye kayması veya sacların normal yapısının incelmesi, gerek erkek gerekse kadında cok onemli problemlemlerden biri haline gelmiştir. Sacların neden ve hangi sebebe bağlı dokulduğunu anlamaksızın, hastalar gerek gorsel basında gerekse yazılı basında mucize tedaviler diye lanse edilen mega vitaminler, saclı deri masajı, elektrikli uyarı ile saca uygulanan ilaclar gibi yontemlere yonelmekteler. Sac dokulmesi ne yazık ki toplumlarda sık gorulen bir olgudur ve her uc erkekten ikisinde değişik duzeylerde de olsa bir sac dokulmesi problemi gozlenmektedir. Yine oldukca yuksek oranlarda erkekler ve kadınlarda yaşamları suresince değişik tipte sac dokulme problemi gorulebilmektedir. Bu yaşanılan sac dokulmesi problemlerinin nedenleriyle alakalı doğru tanı konularak sac kaybı yaşayan pek cok insana yardım edilmesi gunumuzde mumkundur.

Sac Dokulmesi Nedenleri
Sac dokulmesi ve seyrekleşmesi genelde yaygın ve bolgesel olarak karşımıza cıkar. Yaygın sac dokulmesine sebep olan hastalıklar arasında ozellikle;

Ateşli hastalıklar,
Demir, Protein, Cinko Eksikliği,
Tiroid hastalıkları (tiroid bezinin az veya cok calışması durumlarında),
Gebelik durumu,
Şeker hastalıkları,
Karaciğer ve bobrek hastalıkları,
Anemi,
Zayıflamak icin aşırı (bilincsiz) diyet yapmak,
Kanser hastalıklarının seyrinde bazı ilaclar ve kimyasal madde kullanımı,
Merkezi sinir sistem hastalıkları,
Stres yer almaktadır.

Bu nedenlerin dışında bir de kadınlarda gorulen, erkeklerdeki olağan kelliğe benzer (androgenetik alopesi) mevcuttur. Bu duruma en cok over kistleri, hormonal bozukluklar ve andrenal tumorler sebep olabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı androgenetik tip alopesi cok iyi araştırılmalı ve tetkikleri doğru incelenerek yapılmalıdır.





Androgenetik Alopesi Nedir?
"Androgenetik Alopesi" Yani erkeklik hormonu olan androjenler tarafından etkilenen, ve bu duruma genetik yatkınlığı olan kişilerde ozellikle ergenlik sonrası donemden itibaren herhangi bir yaşta başlayabilen ve oncelikle alın bolgesindeki sac cizgisinin geri cekilmesi ile sonra da tepe bolgesinin incelip acılmasıyla ortaya cıkan durumdur. Erkek tipi sac dokulmesi olarak da bilinen Androgenetik alopesi (AGA) sadece erkeklere ozgu bir problem olmadığı gibi kadınlarda da gorulur. Yapılan araştırmalar neticesinde erkeklerde ve kadınlarda en sık rastlanan sac dokulmesi turudur. Bu tip sac dokulmelerinde, alın veya baş orta bolumunde belirgin bir şekli takip eden aşamalı sac kayıpları gozlemlenir. Buna neden olan sac koklerinin DHT?ye karşı genetik olarak belirlenmiş hassasiyetidir. Sac koklerinin bu hormon turevine karşı hassasiyeti ne kadar kuvvetli olursa sac kaybı o derecede ağır seyretmektedir.

Bu tip sac dokulmesinin nedeni olan erkeklik hormonlarının genetik olarak bu duruma duyarlı olan kişilerde yaptığı etkidir. Androjen denilen erkeklik hormonlarının genetik olarak hassas sac kokleri uzerindeki etkilerinin sonucu olarak sac folikullerine zarar verir ve bu tip sac dokulmesi gercekleşmektedir. Sac koklerinin androjene karşı hassasiyeti ne kadar fazla ise sac kaybı da o derece yoğun yaşanmaktadır. Androgenetik alopesi kalıtımsal olmakla birlikte, sac dokulmesinden sorumlu genler anne ve babadan kaynaklı gelebilmektedir. Dolayısıyla bu genleri taşıyan kişilerin hepsinde Androgenetik alopesi gorulmez. Bu tur sac dokulmesinin ortaya cıkması birden fazla faktore bağlı olabilmektedir. Mevcut genlerin stres, yaş, hormonların seviyesi gibi faktorlerle aktif hale gelmesi gerekmektedir.

Androgenetik alopesi olan erkeklerde alın bolgesi ve tepedeki sac tellerinde incelme, yavaş uzama, bu sac telleri hafifce cekildiğinde kolayca ele gelmesi ve sacların kolayca dokulmesi şeklinde başlar ve ozellikle saclı deride alın cizgisinin geri cekilmesine ve tepe acılmasına yol acacak bir goruntuyle devam etmektedir. Sonraki donemlerde bu sac telleri karakterini kaybedip daha acık renkli ve uzamayan ince tuylere donuşur. Sonuc itibariyle da sac derisi parlak ve sacsız bir şekil alarak, kellik meydana gelir. Kadınlarda ise genel olarak kafanın tamamında veya tepe bolgesindeki saclarda incelme ve seyrekleşme şeklinde gorulmektedir. Kadınlarda genellikle kellik yapmaz, ancak seyrelme şeklinde gercekleşir. Babanın sacının olmaması cocuğunda da sac kaybı yaşanacağı anlamını taşımamaktadır. Sac kaybı ebeveynlerin her ikisinden gelen genlerin tesadufî birleşmesiyle ortaya cıkan bir harita izlemektedir. Bu yeni harita erkek cocukta babasından tamamen bağımsız bir sac geleceği hazırlayabilmektedir.

Yaygın gorulen sac seyrekleşmesi ve dokulmesinin yanı sıra bazen bolgesel sac dokulmesi de olabilmektedir. En sık rastlanan bolgesel sac dokulmesine ornek olarak mantar hastalıkları, sac kıran, bazı kozmetiklerin fazla kullanılması ve surekli bir bolgeden sac koparılması olarak sayılabilir.

Sac Hastalıkları Ceşitleri
Hastalar genelde saclı deride kaşıntı, kepeklenmeler, yara, sac dokulmesi ve seyrekleşmesinden şikayet ederler.

En cok kaşıntıya sebep olan hastalıklar;
Saclarda bitlenme,
Sac egzamaları
Mantar hastalığı

Kepeklenme sebebiyle olan hastalıklar ise;
Sac egzaması,
Sedef hastalıkları,
Sinirsel egzama,
Mantar hastalığı





Semptomatik (donemsel) dokulmeler Nedir?
Kadın ve erkeklerde eş sıklıklarda rastlanan sac dokulme şikayetidir. Tek bir hastalığa bağlı olmayıp diğer hastalıklarla beraber sac koklerinin ritmik bir şekilde siklusunun bozulması sonucu gelişebilmektedir. Ozellikle doğum yapan kadınlarda , tiroit bezinin calışma bozukluklarında ve ciddi sistemik hastalıklar olan (zaturre, kan kaybı, bobrek hastalıkları...), buyuk uzuntuler ve korkulardan sonra bunu izleyen 5 ila 6 ay icinde dokulmeler olabilmektedir, bu tarz dokulmeler 3 ila 5 ay kadar surebilmektedir. Sac kayıplarının diğer sık nedeni'ise sağlıklı bir insanın gunluk alması gereken vitamin ve mineral eksiklikleri olup bunların diyetle birlikte yeterli alınmaması veya kaybın cok olması , vejeteryanlık, emilim bozuklukları sac dokulmelerini hızlandırmaktadır. Butun bu nedenlerin tespiti icin oncelikle hastaları muayene ettikten sonra gerekli tahlilleri yaptırmalıyız. Hastadaki dokulme nedeni saptandıktan sonra sebebe yonelik takviyeler ve destekleyici onerilerle kaybedilen saclar tekrar kazanılır.


Sac Dokulmesi Yaşadığınızı Fark ettiğinizde
Hastaneye sac dokulmesi şikayeti ile gelen hastaların oncelikle saclarının ne kadar dokulduğu tetkikler sonucunda oğrenilmelidir. Cunku gunde 25 ila 100 sac telinin dokulmesi gayet normaldir. Her sac tipinin yaşı farklıdır. Ve her sac farklı zaman dilimlerinde dokulecek demektir. Gelişim donemlerinde sac en fazla 2 ila 6 yıl arasında kalır. 4 ila 5 yıl sonra bu dokulecek yerine yenisi gelecektir. Bunun dışında kişinin her gun 150 ila 200 sac teli dokuluyorsa problemi var demektir. Hastanın rejim yapıp yapmadığı, yada aşırı stresli olup olmadığı ile yaşadığı ortamın fiziksel şartları oğrenilmelidir. Dolayısıyla bu faktorler kişinin sac sağlığı ile doğrudan ilgilidir. Eğer bunlardan sonuc alınamazsa kişinin hastalık problemi olup olmadığı sorgulanarak oğrenilmeye calışılmalıdır. Vucutta enfeksiyon var mı, troid bezlerinde sorun mu var, kanser tedavisi mi gordu? Bu doğrultuda kan tahlilleri yapılmalı ve boylece butun hormonların dengesi oğrenilmelidir. Ve yapılan testler sonucunda sac dokulmesinin nedeni iyice oğrenilip ona gore bir tedavi uygulanmalıdır.


​