www.haber3.com/dehb-en-cok-cUzman Psikolog Şengul Demirsoy
Bocu, dikkat eksikliği ve
hiperaktivite bozukluğunun (DEHB)
cocukluk cağının en sık gorulen
rahatsızlardan biri olduğunu, DEHB
tanısı konulmuş cocukların ise bir
an once tedaviye başlanılması
gerektiğini soyledi.
DEHB'in erkeklerde kızlara oranlar
dortte bir oranında daha sık
gorulduğunu belirten FBM Estetik
Kliniği Uzman Psikologu Şengul
Demirsoy Bocu, "Cocukluk cağının
en sık gorulen rahatsızlıklarından
biri olan dikkat eksikliği ve
hiperaktivite bozukluğu (DEHB),
aşırı hareketlilik, dikkat sorunları ve
istekleri erteleyememe (durtusellik)
belirtileriyle ortaya cıkan bir
psikiyatrik bozukluktur. DEHB son
derece onemli akademik, sosyal ve
psikiyatrik bazı sorunlara yol
acabilir ve bireyin hayatı boyunca
olumsuz etkileri devam edebilir.
DEHB'nin ortaya cıkmasında
kanıtlanmış kesin nedenlerden soz
etmek mumkun olmasa da genetik
faktorlerin onemli olduğu,
belirtilerin şiddetinde ve bu
bozukluğa eşlik eden tanıların
gorulmesinde de psikososyal
faktorlerin rol oynadığı
duşunulmektedir. DEHB, toplumda
yaklaşık olarak yuzde 5 ile 7 gibi
oldukca yuksek bir oranda
gorulmektedir. Erkeklerde kızlara
oranlara dortte bir oranında daha
sık gorulur. Cocuklukta başlayıp
yuzde 60 ile 70 oranında
yetişkinlikte de belirtileri devam
edebilen bir rahatsızlıktır. Bu
nedenle doğru tanı ve erken tedavi
cok onemlidir" dedi. Ailelere
tavsiyelerde bulunan Bocu, "Bir
cocukta, gencte veya erişkinde,
DEHB var denilebilmesi icin, bir
takım belirtilerin 7 yaşından
oncesinden beri var olması, birden
fazla, en az iki ortamda goruluyor
olması, surekli olması, normal bir
kişide olandan daha cok, daha
şiddetli duzeyde gorulmesi
gereklidir. Cocuklar yetişkinlere
gore daha canlı, enerjik ve
hareketlidir. Ancak bu hareketlilik
cocuğun kendi yaşıtlarıyla
karşılaştırıldığında, belirgin
duzeyde daha fazla olduğunda aşırı
hareketlilikten soz edebiliriz. Ayrıca
bu hareketlilik oyun, anaokulu ve
okul gibi gunluk işlevlerde cocuk,
aile veya oğretmenler icin sorun
oluşturduğunda aşırı hareketlilik
olarak nitelendirilir. Cocuğuna karşı
ilgili, onu seven bir anne, cocuğuna
her gun bağırıp onu azarlıyorsa,
hatta onu itip kakıp hırpalıyor ve
dovmek zorunda kalıyorsa,
cocuğun hareketliliği veya soz
dinlememesi nedeniyle
yakınlarının, komşularının evine
gidemiyorsa, eve misafir
cağırmakta cok zorlanıyorsa, bu
durum geciştirilmemeli ve mutlaka
araştırılmalıdır" diye konuştu.
DEHB tanısı konulmuş cocukların bir
an once tedaviye başlaması
gerektiğinin altını cizen Bocu,
"Acelecilik, istekleri erteleyememe,
sorulan sorulara cok cabuk yanıt
verme, başkalarının sozlerini kesme
ve sırasını beklemekte gucluk
cekme gibi ozellikler cocuğun
durtusellik sorunları bulunduğunu
gosterir. Dikkatin bir noktaya
toplanabilmesinde gucluk, dış
uyaranlarla dikkatin cok kolay ve
cabuk dağılması, unutkanlık,
eşyalarını veya oyuncaklarını sık sık
kaybetme ve duzensizlik gibi
belirtiler de cocuğun dikkat
sorunları olduğunu gosterir. Kışın
soğuk gunlerde bile paltosunu
sınıfta unutan, dersin başından beş
dakikada bir kalkan, sorulara, daha
soru bitmeden yanıt vermeye
calışan, dersinin başında veya
sınıfta surekli dalan bir cocukta
dikkat eksikliğinden kuşku
duyulmalıdır. DEHB, cocukların ve
ailelerinin hayatlarının tum
alanlarında etkisini
hissettirmektedir. Dolayısıyla bu
rahatsızlık cocuğu olduğu kadar
aileyi, cocuğun okul arkadaşlarını,
oğretmenlerini ve sosyal
cevresindeki kişileri de eşit oranda
etkiler. DEHB'li cocukların ailelerinin
onemli sorunlarından biri de
cocuklarının ilgi duydukları
alanlardaki algılamalarıyla dersleri
arasında cok onemli farklılıklar
olmasıdır. Orneğin bir erkek
cocuğunun, tuttuğu takımın tum
futbolcularının adlarını hemen
oğrenip hic unutmaması ya da bir
kız cocuğunun sevdiği şarkıcının
şarkılarını cabuk ezberleyip, carpım
tablosunu bir turlu
ezberleyememesi gibi. DEHB olan
cocukların ailelerinden ve
oğretmenlerinden duyduğumuz
başlıca yakınmalar şunlardır; "bu
cocuk nerdeyse duz duvara
tırmanıyor. Zaten daha
karnımdayken kıpır kıpırdı. Surekli
hareket halinde, yurumez koşar.
Onu bir yerde zapt etmek
neredeyse imkansız. Ele avuca
sığmıyor. Misafirliğe gittiğimizde ev
sahibi neredeyse kalkın gidin
diyecekti. Surekli kıpır kıpır, eli
ayağı hic durmuyor. Surekli
konuşuyor, arkadaşımla iki laf
ettirmiyor. Televizyon izlerken,
yemek yerken bile hareket ediyor.
Ya konuşur, ya sesler cıkarır; eli
dursa ayağı oynar. Aşırı dalgın,
derste sanki başka bir yerde, hep
camdan dışarı bakıyor. Hayal
dunyasına dalıp gidiyor. Kendisine
bir şey soylendiğinde sanki
dinlemiyormuş gibi gorunuyor"
gibi. Eğer sizin cocuğunuzda da bu
tur yakınmalar varsa en kısa
zamanda bir cocuk psikiyatriye ve
uzman bir psikologa başvurmalı.
Şayet cocuğunuz DEHB tanısı
almışsa da bir an once tedavi
başlanmalıdır. Tedavinin temeli
bizim "psikoeğitim" dediğimiz
ailenin ve cocuğun oğretmen