Fizik tedavi uygulamaları (ajanları) ve etkileri
Sağlık0 Mesaj
●0 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Sağlık
- Fizik tedavi uygulamaları (ajanları) ve etkileri
-
19-09-2022, 10:05:43
İnsanlar cok eski cağlardan beri fiziki ajanları hastalıkların tedavisinde kullanmışlardır.
İlk olarak guneş, sıcak su kaynakları gibi doğal enerji kaynaklarını tedavilerinde kullanmaya calışan insanlar, elektrik enerjisinin bulunmasıyla yeni fizik tedavi ajanlarından faydalanmaya başlamışlardır. Elektriğin hastalıkların tedavisinde kullanılmaya başlanılması 18. yuzyılda olmuştur.
Fizik tedavinin tıbbi olarak gelişmesi 1.dunya savaşı sonrasıdır. Savaşların sonucunda, sakatlanmış cok sayıda insanların ortaya cıkması, cocuk felci salgınları buna neden olmuştur.
Fizik tedavi ajanlarının hemen hepsi insan vucuduna deri yoluyla tatbik edilir. Deri ve derialtı dokusunda, damarlarda değişiklikler meydana getirerek metabolizmayı etkiler. Bu cihazların etkisi son yıllarda teknolojinin ilerlemesiyle kanıtlanmış durumdadır. Ağrının giderilmesi, hareket ve kas kuvveti gibi fonksiyonların yeniden sağlanmasına yardımcıdır.
Ceşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan fizik tedavi ajanlarından bazıları şunlardır;
TENS:
Elektrotlar yardımıyla ağrılı bolgeye verilen ozel bir elektrik akımıdır. Hastalığın akut ya da kronik diye tanımlayabileceğimiz ağrılı devresinde, hastanın ağrısını azaltmak icin kullanılır. Vucutta salgılanan morfin benzeri bir hormonu artırarak etki gostermektedir. Hemen her turlu ağrıda ve hastada kullanılabilir.
ULTRASON:
Ses dalgalarının ısı enerjisine donuşmesiyle elde edilir. Derine etki eden bir sıcaklık ajanıdır. Bu yolla o bolgede ki damarlarda genişleme sağlar, dolayısıyla doku beslenmesini ve iyileşmeyi hızlandırır. Bel,boyun fıtıklarında, dolaşım problemlerinde, spazmlarda etkisi yuksektir.
İNFRARUJ:
Kuru, yuzeyel sıcaklık ajanıdır. Ağrıyı azaltmak ve kas gevşemesini sağlamak amacıyla kullanılır. Ayrıca yuz felcinde gozler kapatılarak yuze uygulanabilir.
PARAFİN:
Yuzeyel sıcaklık ajanıdır. Katı parafin ile sıvı mineral yağın karıştırılmasıyla elde edilir. Termostatik kaplarda ısıtılır. El ve ayak gibi duz olmayan vucut bolgelerinde uygulama kolaylığı vardır.
HOT PACK (SICAK PAKETLER):
İcine silikat jeli doldurulmuş plastik ya da su sızdırmaz kumaş torbalardır. Nemli bir yuzeyel sıcaklık ajanıdır. Kronik burkulma ve yaralanmalarda, kırık, siyatalji, nevralji, kronik selulit ve romatizmal hastalıklarda kullanılmaktadır.
COLD PACK (SOĞUK PAKETLER):
Soğuk tedavisi, vucuttan ısı kaybettirerek, dokularda odemi azaltmaya, spastisiteyi cozmeye yardımcıdır. Akut durumlarda ki spor yaralanmalarının tedavisinde kullanılan ana tedavi yontemlerinden biridir. Yaralanmalardan sonra ki ilk 48-72saat icinde yapılmalıdır.
TRAKSİYON:
Turkcede cekme anlamına gelir. Omurları birbirinden uzaklaştırma yontemidir. Traksiyon uygulamalarında cekim suresi ve cekim kuvveti her hastaya gore ozel olarak belirlenir. Surekli ya da aralıklı cekim yapılabilir. Yatar ya da oturur pozisyonda cekim uygulanır. Traksiyonlar bel ve boyun fıtığı, omurga kanalının darlığı, spondiloz gibi hastalıklara bağlı olarak oluşan ağrıları duzeltebilmektedir.
FLUİDOTERAPİ:
Ozel termostatik bir kap icerisinde ısıtılmış katı partikullerin sıcak hava ile birlikte hastaya uygulanmasıdır. El ve ayak eklemlerı icin uygundur.
LENFATİK DRENAJ:
Gunumuz populasyonunun en cok gorulen ortak şikayeti olan huzursuz bacak sendromu venoz yetmezlik obezite, odem, selulit gibi tedavilerde kullanılır. Hafif masaj etkisiyle vucutta doğal lenf dolaşımına yardım eder. Uygulamada; bacaklara ozel manşonlar sarılarak yatmış durumdaki hastaya tedavi yapılır.
LAZER IŞINLARI:
Tıpta lazerin kullanılması son 40 yıldan beri gundemdedir. Ceşitli vucut bolgelerinde, ağrıyı artıran belirli spazm alanlarına uygulanır. Hucrelerin metabolizmalarında olumlu değişiklikler yaparak kendi kendilerini onarma yeteneği sağlarlar. Fizik tedavide kullanılan lazerler daha duşuk gucte olsalar bile, bu ışınların goze zarar vermemesi icin hem hastanın, hem tedavi edenin kullanacağı ozel gozluklere gereksinimleri vardır.
İNTERFERANS VAKUM TEDAVİSİ:
Birbirinden farklı salınımları(frekans) olan elektrik akımlarının birbirine karıştırılmasıyla elde edilmiş akımlara interferans( girişim) akımı denilir. 40 ’lı yıllardan beri başarıyla kullanılmakta olan bu akım ozellikler beslenmesi bozulmuş dokuların ve kasların tedavisinde tercih edilir. Cocuk felci salgınlarında yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Şimdi hem kas ve sinir uyarıcı hem de ağrı esici ozelliğiyle seckin bir tedavi yontemi olarak kullanılmaktadır. Akım uygulamasının yanı sıra uygulama başlıklarına yerleştirilen vakum tertibatıyla dokularda masaj etkisi de elde edilmektedir.
DİADİNAMİK AKIMLAR:
Esas olarak analjezik etki oluşturmak amacıyla kullanılmaktadır. Herhangi bir yan etkisi yoktur. Dolaşım problemleri, kas ve eklem hastalıkları gibi durumlarda kullanılır.
GALVANİK-FARADİK AKIM:
Tedavi edilecek bolgeye uygun yuzey elektrotları ile uygulanır. Akımın tedavi edici dozlarda uygulanmasıyla etkisini gosterir. Ozellikle sinir yaralanmalarının tedavisinde kullanılır.
KISA DALGA DİATERMİ:
Derin sıcaklık ajanıdır. 2-3 cm derine etki ederek eklemlere kadar ulaşabilir. Etkisi yuksektir. Diz, omuz gibi diğer cihazların etkisinin az olduğu bolgelerde daha cok kullanılır.
ESWT (şok dalga tedavisi)
Vucut dışından uygulanan, ses dalgalarının vucudun istenilen bir bolgesinde odaklanmasına dayanan yeni bir tedavi şeklidir. ESWT Ultrasonik cihazlara gore 10 kat yuksek enerjiyi, cok kısa surede (1 Mikro Saniye) uygulama alanına vermektedir.
Topuk dikeni, tenisci ve golfcu dirseği, donuk omuz, omuz kireclenmesi gibi rahatsızlıkların tedavisinde başarı ile uygulanmaktadır. Hastaya ameliyatsız ve ilacsız tedavi olanağı sağlar. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi sonuc alınır. Uygulama sonrası coğu hastada ilk haftadan itibaren iyileşme başlar. ESWT tedavisi vucudun kendi iyileştirici mekanizmalarını kullandığı icin, hastalık bir kez iyileşirse tekrarlama şansı duşuktur. Tedaviler 2-3 gunde bir, toplam 5-6 seans olarak uygulanmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz fizik tedavi ajanlarının tedavide etkili olabilmesi icin mutlaka fizyoterapistlerce gosterilen egzersizlerle birlikte uygulanması gereklidir.
Fizik tedavi cihazlarının kullanılmayacağı durumları genel bir ifadeyle belirtecek olursak; kalp pili, protez, hamilelik, duzensiz ve yuksek tansiyon, metastaz gibi durumlarda kişiye vereceği fayda-zarar dengesi onemlidir.
Fizik tedavi ajanları, uzman kişilerce kullanıldıklarında tedavi edici etkisi yuksek, guvenilir ve hastaların ağrılarını buyuk oranda azaltıp rahatlamalarını sağlayan yontemlerdir.