​
Sigara nefes darlığına yol acar mı?

Sigara nefes darlığına yol acar. KOAH dediğimiz ‘uzun suredir bronşlarda tıkanmaya neden olan bir hastalık ’ şeklinde tanımladığımız kronik tıkayıcı akciğer hastalığının en onemli nedeni sigara bağımlılığıdır. Bu hastalığın en kotu yanı, bronşlarda oluşan tıkanmanın bir daha duzelmemesi ve tedavi olunmaz ise hastalığın sinsice ilerlemesidir. KOAH yaklaşık olarak 20 yıl gunde bir paket sigara icme sonrasında ortaya cıkar. Eğer gunde bir paketten daha fazla sigara iciliyorsa bu zaman daha da kısalır. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. KOAH tanısı alan kişilerin buyuk coğunluğu halen sigara icen veya cok uzun sure sigara icmiş ve bırakmış kişilerdir. Hastalık sinsi ilerlediğinden ve sigara bağımlıları oksuruk, balgam cıkarma gibi şikayetleri onemsemedikleri icin KOAH tanısı konduğunda hastalar akciğer kapasitelerinin onemli bir kısmını kaybetmiş olmaktadırlar. Sigara icen her beş, altı kişiden birinde KOAH gelişmektedir. Ulkemizde 20 yaş ustundeki kişilerin en az yarısı sigara bağımlısıdır. Dolayısıyla bizim gibi sigara icme alışkanlığının cok yaygın olduğu ulkelerde KOAH onemli bir halk sağlığı sorunudur. Ulkemizde en iyimser tahmin ile 5 milyon KOAH ’lı vardır. Sigara dumanı ile nefes borularına ve hava keseciklerine zararlı gazlar ve maddeler dolar. Yıllar gectikce bu zararlı gazlar ve maddeler bronşların ve hava keseciklerinin yapısını bozmaya başlar. Bunun sonucunda bronşların hastalanmasıyla TIKAYICI BRONŞİT, hava keseciklerinin harabiyeti ve parcalanması ile AMFİZEM ortaya cıkar. İşte KOAH adı altında bu iki hastalık yer almaktadır. Sigara icimi ile hem bronşlarda tıkayıcı bronşit hem de aynı zamanda amfizem gelişir. Akciğerlerde ortaya cıkan bu tıkanıklıklar ve bozulmalar sonucunda kana oksijen gecişi azalır ve vucudun oksijensiz kalması ile pek cok ciddi rahatsızlıklar doğar. Sigara KOAH ’a neden olarak nefes darlığına yol acmasının dışında astım- alerji hastalarında da nefes darlığı yaratır. Sigara gibi iritan maddeler astım ataklarına neden olur ve hastada nefes darlığı olur. Yine ağır kalp yetersizliğine bağlı hipoksemik yani kanda oksijeni duşuk olan hastalarda sigara nefes darlığına yol acar.

Nefes darlığı deyince ne anlamalıyız?

Nefes darlığı ya da tıbbi adıyla dispne; ağır egzersiz dışında fizyolojik olarak fark edilmeyen nefes alınıp verilme eyleminin kişi tarafından fark edilir hale gelmesidir. Nefes darlığı, soluk alamama, goğuste sıkışma hissi olarak tanımlanabilir. Nefes darlığı hasta tarafından hava aclığı, nefes sıkışması, goğsum patlayacak gibi hissediyorum, nefesim rahat değil, nefes alıp doyamıyorum, nefesim yetmiyor, nefes nefese kalıyorum şeklindeki ifadelerle tariflenebilir. Nefes darlığı subjektif olduğundan nicelik ve niteliğini tanımlamak zordur. Sağlıklı bir insan dakikada 14-18 kez nefes alıp verir. Bu solunum faaliyeti sırasında; solunum kaslarının tukettiği enerji miktarı, tum vucudun tukettiği enerji miktarının %5 ’i kadardır. Bu nedenle normal istirahat halinde yapılan sakin solunum bilincaltıdır ve birey tarafından fark edilmeden yapılır. Ancak; **Sağlıklı bireylerde egzersizde olduğu gibi metabolik hızın arttığı ** Solunum ya da dolaşım faaliyetinin organizmanın gereksinimini karşılayamayacak kadar bozuk olduğu durumlarda insan artık nefes alıp verdiğinin farkına varmaya ve bu durumdan rahatsız olmaya başlar. Bu durum nefes darlığı olarak ifade edilir. Belirttiğimiz gibi nefes darlığı hasta tarafından algılanan subjektif bir bulgudur ve bu nedenle nefes darlığının şiddeti hastadan hastaya değişir. Bazı hastalarda ileri derecede solunum yetersizliği olmasına rağmen hasta nefes darlığı olmadığını ya da cok hafif nefes darlığı hissettiğini soylerken bazen hafif kronik bronşiti olan hastalar yapılan olcumlerde solunum kapasitesinde cok ciddi bir bozulma olmamasına rağmen şiddetli nefes darlığı yakınması ile hekime başvurabilir. Bu ozelliği nedeniyle nefes darlığı ağrıya benzer, yani bireysel farklılıklar gosterir. Nefes darlığı bircok hastalıkta gorulebilmekle beraber en sık solunum sistemi, akciğer ve kalp hastalıklarında ortaya cıkmaktadır. Nefes darlığı ,myokard enfaktusu, pnomotorax(ac sonmesi), ac.embolisi vb.durumlarda aniden ve şiddetli bir bicimde ortaya cıkabildiği gibi; KOAH erken evreleri, hafif astım, kalp yetersizliği vb.bircok durumda sadece efor sırasında başlayan bu belirti, hastalığın zamanında teşhis edilmemesi ve giderek kronikleşmesi sonucu şiddetini arttırarak geri donuşumsuz hale gelebilir.



Merdiven cıkarken cok sık nefes almak nefes darlığı mı?

Merdiven cıkarken cok sık nefes almak, sağlıklı bireylerde kondusyon eksikliğine bağlı olarak gorulebileceği gibi hafif astım, KOAH, kalp yetersizliği vb durumların erken belirtisi de olabilir. Bu nedenle kacıncı kata hangi hızda cıkıldığı onemlidir. Yavaş tempoyla birkac kat cıkıldığında dakika solunum sayısı artış gosteriyorsa, tıkanma, yorulma oluyorsa bunun nedeni araştırılmalıdır. Kansızlık, astım, koah, kalp yetersizliği, akciğerlerde fibrozis yani esnemede kayıp vb. bircok nedene bağlı olabilir. Normalde solunum dakika sayısı 14-18 iken, maximum eforda 40-45 ’e kadar cıkabilir, elbette maxiumum eforla. Merdiven cıkmak efordur ama soylediğimiz gibi hız ve kac kat cıkıldığı onemlidir değerlendirme buna gore yapılmalıdır.


Kaynak: doktor sitesi​