Ankilozan spondilit nedir, nasıl tedavi gerekmektedir, kimlerde gorulur ? İşte tum cevapları;

Ankilozan; eklemlerin birleşmesi, hareket kabiliyetini yitirmesi demek.. Spondilit ise omurga iltihabı anlamına geliyor. Ankilozan spondilit; ozellikle omurgaları tutan, ağrılı, ilerleyici, sureğen yani kronik bir romatizmal hastalıktır. Esasen omurgayı etkilemekle beraber, diğer eklemleri, kiriş ve tendon denilen kasların kemiklere yapıştığı bolum olan yerleri de etkiler.
Hatta nadiren goz, akciğer ve kalbi de etkiler
Omurga yapısı ve Ankilozan spondilitte tutulumu

Omurgamız, yirmidort omurdan ve bunlar arasındaki 110 eklemden oluşur. Omurga da uc bolumden meydana gelir:

* Boyun omuru: yedi omurdan meydana gelir. En hareketli omurlardır.
* Sırt omuru: oniki omurdan meydana gelir. İki yandan kaburga kemiikleriyle birleşir.
* Bel omuru: beş omurdan meydana gelir. Alt kısmı sakrum kemiği ve leğen kemiği icinde yuvalanmıştır. Sakrum ve leğen kemikleri arasında her iki yanda yer alan eklemlere sakroiliak eklem denir.

Ankilozan spondilit nasıl oluşuyor?

Soz konusu bu eklemlerde ve cevresindeki kasların kemiklere bağlandığı uc kısımlarda, yani tendon ve kirişlerde iltihaplanmanın başlaması ankilozan spondilitin de başlangıcını oluşturur. Konuyu iyi anlamamız icin iltihaplanma nedir onu anlamamız gerekecek
İltihaplanma (enflamasyon) ne demek?

Vucudun kimyasal ve fiziksel tahriş edicilere veya mikroorganizmaların sebep olduğu bolgesel tahrişe karşı aldığı onlemdir.
Soz konusu bolgede bir şekilde mucadele başladığında, hırpalanmış hucrelerden cıkan maddeler damarın gecirgenliğini arttırır. Dolayısıyla damarda dokuya sıvı sızmaya başlar. Bu arada bucut etkilenen o bolgeye beyaz kan hucrelerini yani akyuvarları gonderir.
Ankilozan spondilitte iltihabi sureci tetikleyen neden tam olarak bilinmese de sonucları biliniyor. İltihaplanmanın yoğun olduğu kemiklerde ve kasların kemiğe yapıştığı yerlerde başlayan esaslı mucadele sonunda vucut olaya hakim olur, ortalık durulur, mekanizma biraz hırpalanmış olarak normale doner. Kemik doku kendini yenilemeye başlar. Ancak bu surecte kiriş ve tendonların elastiki yapısı normal halde değildir. Elastikiyet yerini sertleşmeye bırakır.
Bu hastalıkta kronik olarak boyle iltihaplanmalar belirli aralıklarla olmaya devam ettiği icin her seferinde biraz daha sertleşen yapı bir sure sonra orada kemiksi bir yapının oluşmasına sebep olur. Bu ise omurgaların ve eklemlerin birbirine yapışmasına ve ileride kaynamasına nednen olur. Sonucta omurga ve eklemlerin hareketi surekli azalır. Cok ileri safhalarda eklemlerin kıpırdayacak hali kalmaz.
İşte o zaman kişi eskisi gibi eğilip doğrulamaz, belini sağa sola donduremez. Cok ileri safhalarda hareketler cok kısıtlı olarak ve ancak vucudun tumuyle beraber yapılmak zorunda kalıınır.
Bu rahatsızlıkta en sık etkilenen bolge leğen kemiği bolgesidir. Ama bel, goğus ve boyundaki kemikler de farklı zamanlarda etkilenebilir. Vucuttaki tum omurların birbiriyle kaynaması cok nadirdir.
Ankilozan spondilit kimlerde gorulur?

Bu kronik romatizmal rahatsızlığın gorulme ihtimali binde birdir. Bazen kadınlarda da gorulmekle beraber erkeklerde daha sıktır. Bu rahatsızlığın hissedilmeye başladığı yaş ise ortalama 20-25 tir. Tabii daha erken veya daha gec de gorulebilir.
Ankilozan spondilitin nedeni nedir?

Bu rahatsızlığınnedeni tam olarak bilinmiyor. Araştırmalarda ankilozan spondilit hastalarının %96 sında HLA-B27 geni olduğu tespit edilmiş. Ankilozan spondilit ile HLA- B27 geni arasında sıkı bir ilişki vardır, ama henuz netleştirilebilmiş değildir. Bu genin, bağışıklık sisteminin omurga ve eklemlere saldırmasına yol actığı duşunulmektedir.
Ankilozan spondilit otoimmun, yani bağışıklı sisteminin vucudun kendi dokusunu tanmayıp ona karşı savaştığı bir hastalıktır. Nasıl ki alerjik bunyelerde, vucut dışarıdan aldığı bazı gıdala karşı aşırı tepki gosterir; ankilozan spondilitte de bağışıklık sistemi, soz konusu o bolgedeki doku ve organları vucuttan kabul etmeme gibi bir yanlışlığın icine duştuğu ve o bolgedeki kendi dokusuna saldırdığı bir hastalık olduğunu soyleyebiliriz.
Bununla beraber HLA-B27 genine sahip herkeste ankilozan spondilit olacak diye bir kural yoktur.
Bazen ishal veya idrar yolu enfeksiyonlarının bu hastalığı tetiklediği soylenebilir. Onceden belirtiler hafif olup şikayete yol acmazken, bazı tetikleyici etkenler bu hastalığı su yuzune cıkartabilmektedir.
Ankilozan spondilit ile ilişkili başka hastalıklar var mı?

Ankilozan spondilit, spondilartropati denilen omurga tutulumu ile seyreden hastalık grubundadır. Diğerleri;
Psoryatik artrit-sedef hastalığı ile beraber giden eklem romatizması
Enteropatik artrit- bağırsak iltihabı ile beraber seyreden eklem romatizması
Reaktif artrit- viral veya bakteriyel enfeksiyonlardan sonra gorulen eklem romatizması
Bu durumlar, ankilozan spondilit ile beraber, ya da daha once gorulebilir.
Ankilozan spondilitin belirtileri nelerdir?

Ankilozan spondilitin tipik belirtilerinden bilinen bazıları şunlardır:

* Haftalar veya aylar icinde yavaş yavaş artan bel ağrıları,
* Sabah sertliği ve ağrısı, gun icerisinde azalır,
* Bu şikayetlerin uc aydan daha uzun zamandır devam etmesi,
* Hareket ve egzersizle şikayetlerin azalması, dinlenmeyle artması, ozellikle geceleri dinlenmeye gecildiğinde ve sabah kalkıldığında ağrıların daha şiddetli ve net bir şekilde ortaya cıkması,
* Ozellikle erken evrelerde, yani ağrının başladığı donemlerde kilo kaybı,
* Surekli yorgunluk hissi,
* Gece terlemeleri ve ateş,

Bazen de belde boylesi ağrı yerine baldırlarda gezici ağrılar olabilir.
Kimi vakalarda bu rahatsızlık topukta yaşanan ağrıyla, kiminde ise goğus ağrısıyla başlar.
Burada bel ağrısı, mekanik bel ağrılarının tam aksine gelişir. Orneğin bel fıtığı olan bir hastanın ağrısı belini hareket ettirmediği zaman hafifler. Ama belli hareketleri yapmaya kalkıştığında beli şiddetle ağrır.
Ankilozan spondilit başlangıcındaki kişinin ağrısı ise belini hareket ettirmediği zaman artar. Yuruduğunde, hareket ettiğinde ağrıları azalır. Cunku bel fıtığında sorun eklemler arasındaki diskte iken ankilozan spondilitte sorun eklemlerin elastikiyetini sağlayan yapının da kemikleşmesidir.
Ankilozan spondilit ile kireclenme (osteoartrit) arasındaki fark nedir?

Her ikisi de eklemleri ilgilendiren rahatsızlık olmakla birlikte, ikis de birbirinden tamamıyla farklıdır. Kireclenmenin tıbbi tarifi spondilozdur . Bu omurganın aşınmasıyla ilgili bir hastalıkıt ve yaşlanmayla beraber hemen hemen herkesin yaşayabileceği bir sorundur. İltihabi durum belirgin değildir.
Ankilozan spondilit ise, omurga ve eklemlerdeki iltihaplanmanın ardından yeni kemikleşmenin oluşumu ve bu kemiksi yapıların eklemlerin birbirine yapışmasına ve kaynamasına neden olan bir durumdur. Herkeste gorulmez, binde bir gorulen bir hastalıktır. Kireclenmenin aksine yaşlılarda değil daha cok genclerde gorulur
Diğer eklemleri etkiler mi?

Vucut bir butun olduğuna gore, bel omurları ve ekemlerdeki bu deformasyon sistematik olarak vucuttaki butun eklemleri etkileyecektir.Cunku vucuttaki butun eklemler birbirlerine hassas bir orantı ile irtibatlıdır. Ancak ankilozan spondilit, genelilikle kalcada,dizlerde, ve ayak bileklerinde ağrı ve şişliğe neden olabilir.Bircok durumda tedavi sonrası şişlik kalır. Dolayısıyla kalca ekleminin sertleşmesi ve one eğik bir durumda kalmasının onune gecebilmek icin germe egzersizleri onemlidir.
Ankilozan spondilitte topuk ağrısı neden olur?

Topuk kemiği iki ayrı yerde ağrıya neden olabilir. Topuklarda yaşanan ağrılar sıklıkla ayak tabanında, topuktan 3cm kadar uzak olan bolgede gorulur. Bu duruma plantar fasiit denir. Bu bolgedeki şikayet haftalar boyu devam edebilir.



Daha az sıklıkla aşil tendonunun kemiğe bağlandığı yerde olabilir. Giyilen ayakkabının durumuna gore basınc bile ağrıyı arttırabilir
Diğer organları etkiler mi?

Evet. Ankilozan spondilit bazen gozleri, akciğerleri ve kalbi etkileyebilir. Ama bunlar hayati tehdit edici ozellikte değildir.

Ankilozan spondilit gozu nasıl etkiler?
Ankilozan spondilit, iriste ve uveada yani irisin gozun dış duvarına tutunduğu yerde iltihaba neden olabiliyor. Hastaların %40 ını etkileyebilir. İrit ya da uveit denilen bu durumda ilk belirti goruşun hafif bulanıklaşmasıdır. Ama asıl belirti kanlanmış gozlerle beraber keskin bir goz ağrısıdır. Kalıcı olmaması icin erken teşhis ve tedavi onemlidir

Ankilozan spondilit kalbi nasıl etkiler?
Ankilozan spondilitin kalbi etkilemesi nadiren olmakla birlikte bazı vakalarda gorulen bir durumdur. Bu yuzden bircok vakada hafif şiddette yaşanan tutulum cok kez tespit bile edilmez. Ankilozan spondilit aort kapağının sızmasına yol acabilir ve elektriksel iletimi etkileyebilir. Ancak bu problemler hasta tarafından şikayet olarak hissedilmez.

Ankilozan spondilit akciğerleri nasıl etkiler?
Ankilozan spondilit kişide direk olarak akciğer enfeksiyonuna neden olmaz. Ama kaburga eklemlerini ve kaburgalararası kasları etkilediğinden nefes almak, hapşırmak, oksurmek veya esnemek ağrılı olabilir. Kendini iyi takip eden vir kişi diğer ağrılarla birlikte yaşadığı bu değişikliği hissedebilir.
Sonucta akciğer tamamiyle havalanmaz. Ankilozan spondilitin gec evrelerinde goğus kafesi pek genişleyemez ve akciğerlere hava girişi zorlanır. Bu nefes alamayacağınız anlamına gelmez. Diyafram kası calışmaya devam eder ve midemiz nefes aldıkca hareket etmeye başlar. Ağır yemekler ve sıkı giysiler nefes alırken daha cok caba harcamanıza neden olabilir. Bu yuzden ağır yemekler ve sıkı giysilerden kacınmakta fayda var.
Sigara icmemek de cok onemlidir. Cunku sigara hem nefes almayı zorlaştırır hem de ciddi akciğer enfeksiyonlarına zemin oluşturabilir.
Ankilozan spondilit herkeste aynı mıdır?

Her insanın buyuduğu cevre, bulunduğu ortam nasıl ki farklılıklar gosteriyorsa, her insanın bağışıklık sistemi, cocuklukta yaşadığı bazı rahatsızlıklar, aileden gelen kalıtımsal ozellikler vs.. hepsi farklıdır. Dolayısıyla ankilozan spondilit olan hastalar da birbirinin kopyası olamaz.
Yani herkesin ankilozan spondiliti kendine ozgudur. Herkes aynı bolgede benzer şikayetlerden bahsederken kimisi bu sıkıntıyı en ust derecede yaşar, kimis ise hafif derecede yaşar. Hatta beli hergecen gun iki buklum olmasına rağmen ağrı şikayeti olmayanlar da olabilir.
Şu bir gercek ki ankilozan spondiliti olanlar ne kadar hareket ederse, hastalık o kadar yavaş ilerler. Cunku bol hareket, o bolgede meydana gelecek olan kaynamayı geciktirmekte veya mumkun mertebe engellemektedir.
Kırılan kolu kaynaması icin nasıl alcıya alınıp hareketsiz bırakılırsa, kemiğin kaynamaması icin de hareket etmek, eklemi oynatmak gerekir.
Ameliyatla duzelir mi?

Cok nadir durumlarda oluşan deformasyonları duzeltmek amacıyla gerekebilir. Hastaların bir kısmının kalca protezine ihtiyac duyar. Nadir durumlarda omurganın ve boynun daha dik durmasını sağlamak uzere ameliyat gerekebilir.
Bu hastalığın ozel bir ilacı var mı?

Ağrının ve ilihabın azaltılması icin romatizma ilacları (anti-enflamatuar ilaclar) verilir genelde. Geriye yonelik iyileştirici bir tedavi şimdilik mumkun değildir. Ancak ilac kullanmka tedavinin sınırlı bir bolumudur. Asıl tavsiye edilen uygun egzersilerin yapılması ve hareketliliğin arttırılmasıdır.
Ankilozan spondilit hayatı tehdit eder mi?

Bu rahatsızlığın caresi tam olarak yoksa da, asla olumcul bir hastalık değildir. Bu rahatsızlıkta en onemli sıkıntılardan biri hareket kısıtlılığının azalması ve eskisi gibi esnek olamamaktır. Bu ise her kişide bu derece olacak anlamına gelmez.
Ankilozan spondilit genetik midir?

Hastalığın genetik olup olmadığı konusunda da kesin bir bilgi yoktur. Ancak ankilozan spondilit olan bir anne ya da babanın cocuğuna HLA-B27 genini iletmesi ihtimali %50 dir. Bu ciddi bir oran olmakla birlikte bu geni taşıyan herkeste hastalığa cıkacak anlamına gelmemelidir. Cunku bu gene sahip olmak ayrı bir olaydır, bu gene sahip olup da ankilozan spondilit olmak ayrıdır. Buna gore ankilozan spondilit hastası bir kişinin, cocuğunun da ankilozan spondilit olma ihtimali %10-20 kadardır.
Ankilozan spondiliti olan bir kişi nelere dikkat etmelidir?

Bu rahatsızlığa yakalan kişi eskisi kadar rahat hareket edemeyebilir. Ancak vucut yine de her yeni fiziksel duruma adapte etmeye calışarak bir cıkış yolu bulacak ve sizi yar yolıda bırakmayacaktır.
Ancak burada onemli olan vucudun bu cabasına sizin de katkıda bulunmanızdır. Orneğin artık eskisi kadar sabit bir şekilde oturmak yerine daha az oturmak, arada bir kalkıp hareket etmek.
Oturduğunuz sandalyenin, yatacağınız yatağın ergonomik olmasına dikkat etmek, bazı egzersizleri doktorunuzun da yardımıyla oğrenmek
Uzun sure direksiyon başında kalmamak…
Boyun hareketleriniz kısıtlanmaya başladıysa ona gore hareketlerinizi ayarlamak ve ek yardımcı unsurlar kullanmak…
Bunun dışında ister normal hayatta, ister iş hayatında,ister cinsel hayatta, bayanlar icin hamilelikte genelde hicbirsorun yaşanılmayacağını bilmelisiniz.
Aşırı sıcaktan aşırı soğuğa ani olarak gecmemeye ozen gostermelisiniz. Tutulmuş bolgelenin sıcak bir banyo ile veya termofor icine sıcak su konulup bir muddet tutularak o bolgenin ısınmasını sağlamak hareket kabiliyetini arttırır.
Korse kullanmak hareket kısıtlılığına sebep olacağından kullanılması onerilmez.
Doğal beslenmeye de dikkat etmek gerekir.
Fizik tedavinin yeri var mıdır?

Soz konusu rahatsızlığın egzersiz ve bol hareket gerektirmesi elbetteki fizik tedavinin bu rahatasızlığa cok faydalı olacağı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla fizik tedavinin ankilozan spondilitte vazgecilmez bir yeri vardır. En azından fizik tedavide yapmanız gereken egzersizleri oğrenebilme ve uygulayabilme şansına sahipsiniz.
Maraş Akupunktur ve ankilozan spondilit tedavisi

Ankilozan spondilit tedavisinde de akupunktur, bilinen tedaviler arasında en etkili olanıdır. Ozellikle borderline denilen sınırdaki hastalarımızda uyguladığımız akupunktur tedavisiyle hastalarımızın ağrılarının azaldığını, rahatsızlığının o sınırda tutulduğunu, hatta kimi erken vakalarda hastaların şikayetinin yok denecek kadar azaldığını gorduk.
Akupunktur diğer bircok olumlu etkisiyle vucuttaki butun tamir bakım ve onarım faaliyetine başlamasına sebep olduğu gibi, bağışıklık sisteminide dengeleme ozelliğiyle ankilozan spondilit rahatsızlığının kaynağını durdurmaya yonelik bir tedavidir.
Cunku ankilozan spondilit,vucudun bağışıklık sisteminde bilinmeyen bir şekilde ve ozellikle leğen kemiği bolgesindeki bel omurları ve eklemlerinde kendi dokusuna saldırma sonucu ortaya cıkan bir hastalıktır.
İşte, akupunktur tedavisiyle, beyine gonderilen mesajlarla vucut bu yanılsamadan vazgecirilmeye yonelik uyarıldığında, hastalığın ortaya cıkmasına sebep olan bilinmez durum da ortadan kalkmış olmaktadır